برگزاری سمینار «قواعد تأویل در پرتو اسرار وحی» در مصر

به گزارش ایکنا به نقل از الموقع، آکادمی جهانی الازهر، فردا چهارشنبه(10 دسامبر 2025/ 19 آذر) سمینار علمی با عنوان «قواعد تأویل در پرتو اسرار وحی» در سالن کنفرانس‌های الازهر برگزار می‌کند و حضور پژوهشگران و کارشناسان در این سمینار آزاد است.

این سمینار در راستای ارشادات احمد الطیب، شیخ الازهر و با نظارت محمد الضوینی، معاون الازهر برگزار می‌شود و در آن اندیشمندان و اساتید قرآن مصری سخنرانی خواهند داشت.

حسن الصغیر، رئیس آکادمی جهانی الازهر در این باره گفت: این سمینار در راستای اهتمام الازهر به افزایش آگاهی علمی و سازماندهی شیوه‌های تعامل با متون دینی برگزار می‌شود و هدف اصلی آن تبیین قواعد روش‌شناختی صحیح در تأویل و چگونگی بهره‌مندی از اسرار وحی و نزول قرآن برای سازماندهی فهم و استدلال است.

عبدالفتاح عبدالغنی العواری؛ استاد تفسیر و علوم قرآن و رئیس سابق دانشکده اصول دین قاهره، سامی عبدالفتاح هلال؛ استاد تفسیر و علوم قرآن و رئیس سابق دانشکده قرآن و علوم قرآنی دانشگاه الازهر و حسن صلاح الصغیر؛ رئیس آکادمی جهانی الازهر از سخنرانان سمینار اعلام شده‌اند.

علمای حاضر در این رویداد مهم‌ترین مسائل مربوط به تأویل، قواعد روش‌شناختی حاکم بر آن، چگونگی تمایز بین تأویل منضبط و تأویل مبتنی بر هوی و هوس و تأثیر ضوابط سیستماتیک بر فهم متن قرآن و کاربردهای معاصر آن را تبیین خواهند کرد.

این سمینار در راستای سلسله سمینارهای ماهیانه آکادمی جهانی الازهر در حمایت از رسالت این مرکز برای گسترش رویکرد میانه‌رو و ارتقای مهارت‌های امامان جماعت و پژوهشگران در تعامل با مسائل معاصر برگزار می‌شود.

معنای اصطلاحی تأویل 

تأویل در اصطلاح به معنای برگرداندن یک معنای ظاهری به یک معنای باطنی و معقول برای جلوگیری از شائبه کفر و شرک است. چراکه اگر این تأویل صورت نگیرد و معنای ظاهری آیات ملاک تفسیر قرار گیرد، دچار انحراف فکری و شائبه‌های کفر و شرک می‌شویم. در قرآن کریم در آیات متعددی واژه تأویل آمده، از جمله در آیه 7 سوره آل‌عمران می‌فرماید: «و مایعلم تأویله الاالله والراسخون فی‌العلم»(آل‌عمران - 7) تأویل قرآن را جز خدا و کسانی که راسخ در علم (عمیق و ژرف‌نگر) باشند، نمی‌دانند.

قدما و مفسرین واژه تأویل را به معنای تفسیر امروزی به کار می‌بردند ولی امروزه واژه تأویل به آن معنا به کار نمی‌رود، بلکه معنای جدیدی پیدا کرده، اکنون معنای مخالف ظاهر لفظ را تأویل می‌گویند. به عبارت دیگر برگرداندن ظاهر لفظ به معنای مرجوع و معقول. به عنوان مثال قرآن می‌فرماید: «یدالله فوق‌ ایدیهم» دست خدا بالاتر است از دست‌های آن‌ها(فتح/10) ظاهر این آیه شریفه این است که خدا دست دارد، ولی وقتی ما به آیات دیگر قرآن مثل آیه «لیس کمثله شیء» مراجعه می‌کنیم. با قرینه این‌گونه آیات، این آیه را تأویل می‌کنیم، یعنی آن را از ظاهرش به یک معنای دیگری برمی‌گردانیم و می‌گوییم مقصود دست نیست، بلکه مقصود قدرت خداست.