Quranda mötədillik və ticarət etikası qaydalarına riayət etmək

İQNA - Əxlaq həm fərdin ruh və bədən tarazlığı, həm də cəmiyyətin rifah və əmin-amanlığı üçün zəruri qaydaları ehtiva edir. Çünki insan sosial varlıqdır. Məlum bir həqiqətdir ki, mənəvi dəyərlərə uyğun davranan fərd cəmiyyətdə daha sağlam həyat tərzi keçirir.

Quranda iş həyatındakı nizam-intizam nümunələrindən biri də ölçü və tərəzidə insafsızlıqdan çəkinməkdir.

Kommersiya fəaliyyəti, demək olar ki, bəşəriyyətin ilk dövrlərindən sosial fəaliyyət kimi diqqəti cəlb etmişdir. Quranda ticarət və buna bənzər məsələlərlə bağlı çoxlu ayələr vardır.

“Əraf” surəsinin 85-ci ayəsində Həzrət Şüeyb (ə) insanları tövhidə dəvət edir və ticarətdə ölçü və çəkiyə diqqət yetirməyi, saxtakarlıqdan çəkinməyi vurğulayır: "Mədyən (əhlinə) onların (qəbilə yaxud qan) qardaşı Şüeybi (göndərdik). O dedi: Ey mənim qövmüm, Allaha ibadət edin ki, sizin üçün Ondan başqa bir məbud yoxdur. Həqiqətən, sizin üçün Rəbbiniz tərəfindən açıq-aşkar bir dəlil gəlmişdir. (Məqsəd Şüeybin Allah tərəfindən olan möcüzəsidir ki, onun nədən ibarət olması açıqlanmayıb.) Odur ki, ölçü və tərəzini düz edin, camaatın malından kəsməyin və yer üzü (peyğəmbərlərin dəvəti və səmavi şəriətlər vasitəsilə) düzəldikdən sonra onda fitnə–fəsad törətməyin. Əgər imanınız varsa, bunlar sizin üçün daha yaxşıdır". Bu mövzu "Hud" surəsində də təkrarlanır.

İlahi peyğəmbərlərin vəzifələrinə ictimai və əxlaqi fəsadlarla mübarizə daxildir. Sosial sistemin ədalət və bərabərlik ətrafında dönməsi üçün iş həyatında aldatma və saxtakarlığın qarşısını almaq üçün tədbirlər görülməlidir. Hissə-hissə ödənişləri həyata keçirərkən tədbirə riayət edilməlidir. “Ər-Rəhman” surəsinin 9-cu ayəsində buyurulur: "Ölçüləri düzgün ölçün, çəkini azaltmayın".

“Mizan” kəlməsi “Rəhman” surəsində üç dəfə işlənmişdir: Birinci mizan, yəni ölçü, Allahın bütün kainatda qoyduğu qanunlara işarə edir: "O, göyü ucaltdı və (əqidə, əxlaq, əməl və xarici aləmdəki şeylərin hər birinin özünə münasib şəkildə ölçülməsi vasitəsi olan) qanun və mizanı qoydu" (Ər-Rəhman, 7).

İkinci mizan şəxsi və ictimai həyatla bağlıdır: “... ölçüdə həddi aşmayasınız" (Ər-Rəhman, 8).

Üçüncü mizan, əşyalarınızın çəkisini ölçməkdir. Odur ki, müştərilərin hüquqları ilə bağlı nizam-intizamın qorunması cəmiyyətdə taksit ödənişlərinin qurulmasına möhkəm dəstəkdir.