سبک زندگی جهادی؛ سبکی از زندگی اولیاء خدا

نام جهاد که می‌آید یاد جبهه و جنگ می‌افتیم، اما عبارت زندگی جهادی به معنی روندی است که هم‌اکنون، در دوره معاصر هم، جاری و ساری است؛ زندگی جهادی پر از صبر و تلاش و عشق و خداست.

حرکت جهادی در ذهن من با امدادرسانی عده‌ای از اولین گروه‌های جهادگر به روستای بشاگرد در استان هرمزگان گره خورده است که سال‌ها پیش برای جهاد عمرانی و آموزشی و حمایتی در آنجا حضور یافتند.

طی سه دهه گذشته گروه‌های زیادی که معمولا از میان دانشجویان و طلاب بوده‌اند با نیت سازندگی و آبادانی کشور و رفع غبار فقر و درماندگی از چهره جامعه در نقاط محروم در جای جای ایران حضور پیدا کرده‌اند و داوطلبانه مردم روستاها را در امر ساخت و ساز، امور آموزشی، فرهنگی، کشاورزی و ... یاری رسانده‌اند و با استمرار این حرکت نوعی سبک در زندگی، که همان تلاش و خدمت‌رسانی بی‌منت و پاداش به نیارمندان جامعه است، را طراحی کرده‌اند؛ سبکی از زندگی که در جای جای زندگی اولیا خدا به وضوح دیده می‌شود.

بخش «قرآن و سبک زندگی جهادی» در راستای شعار اصلی بیست و یکمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم؛ یعنی «ترویج سبک زندگی ایرانی- اسلامی» به عنوان یکی از 10 بخش تازه تاسیس نمایشگاه برای اولین‌بار راه‌اندازی شد. تا قبل از این در دوره‌های قبلی نمایشگاه معمولا به همت مرکز مطالعات راهبردی و هدایت حرکت‌های جهادی تک‌غرفه‌ای به این موضوع اختصاص داده می‌شد.

در این بخش علاوه بر اینکه کلیت حرکت‌های جهادی و سابقه، خدمات و حرکات آن در سه دهه گذشته معرفی ‌شد، الگوهای شاخص حرکت‌های جهادی مطرح و در پی آن به سبک زندگی جهادی به طور خاص پرداخته ‌‌شد. این بدان جهت است که الگوی زندگی جهادی از مدل‌هایی است که نتایج عملی خود را به منصه ظهور گذاشته و از تئوری صرف خارج شده است.

بخش «قرآن و سبک زندگی جهادی» دارای 9 غرفه اصلی شامل سبک زندگی جهادی، جهاد علمی، جهاد عمرانی، فروش محصولات و تولیدات جهادی، طلاب جهادگر در عرصه فرهنگی، خواهران جهادگر، جهاد بین‌المللی، اقتصاد مقاومتی و مرکز حرکت‌های جهادی، با محوریت زندگی جهادی و ترویج مدل زندگی و کار جهادی بر پایه آموزه‌های قرآنی بود.

دالان ورودی بخش با نمادی از زندگی کپرنشینی در روستاهای جنوب استان کرمان طراحی شد و اولین غرفه مربوط به سبک زندگی جهادی بود. محوریت مباحث مطرح شده در این غرفه که در قالب مباحث دینی و مفاهیم قرآنی به علاقه‌مندان و بازدیدکنندگان ارائه می‌شد موضوع توجه به رضای خدا در سبک زندگی جهادی را در دستور کار قرار داده بود.

غرفه جهاد عمرانی با عنوان «آجرهای بهشتی» با هدف دریافت کمک‌های مردمی جهت ساخت مساجد و مدارس در مناطق محروم تاسیس شده بود که با ارائه تصاویر و تابلو‌هایی از فعالیت‌های صورت گرفته، علاوه بر دریافت کمک‌های مالی مردم، فعالیت‌های صورت گرفته در این زمینه را نیز به تصویر می‌کشید، در این غرفه به صورت سمبلیک آجرهایی چیده شده بود که بازدیدکنندگان را تشویق به خرید آجر برای ساخت مسجد و مدرسه می‌کرد.

از نکات جالب توجه در این بخش طراحی داخلی غرفه با نمادهایی از نخل و خانه‌های روستایی و کپرهایی است که در مناطق محروم به عنوان سرپناه مورد استفاده قرار می‌گیرد و تصاویر و تابلوهایی که در کنار این نمادها نصب شده بود حاکی از فعالیت جهادگران به منظور بهبود وضعیت معیشتی و شرایط زندگی ساکنان مناطق محروم بود، عمده تبلیغات و فعالیت‌های اطلاع‌رسانی در این راستا در غرفه فعالیت‌های عمرانی و آموزشی قابل مشاهده بود.

کمی‌جلوتر از غرفه فعالیت‌های عمرانی، جمعی از طلاب و روحانیون در غرفه مبلغین به تشریح اقدامات خود در زمینه مسائل دینی و آموزش معارف دینی در نقاط دورافتاده و محروم کشور‌ می‌پرداختند و ویدئو و تصاویر ارائه شده در این غرفه به واسطه حضور روحانیون در مناطق محروم و صعب العبور از جذابیت خاصی برای بازدیدکنندگان برخوردار بود.

غرفه بعدی در اختیار غرفه اقتصاد مقاومتی و اقتصاد روستایی قرار گرفته که با ارائه و به نمایش گذاردن صنایع دستی نظیر تابلو فرش؛ منسوجات و وسائل تزئینی تولید شده توسط روستائیان در قالب فعالیت‌های جهادی نمادی از مقاومت و تلاش در زندگی روستایی را به تصویر می‌کشید.

همچنین بخش‌هایی نظیر خواهران و سبک زندگی جهادی و غرفه مرکز مطالعات جهادی که به بررسی و پژوهش در حوزه‌ مسائل جهادی و سبک زندگی جهادی می‌پرداخت از دیگر قسمت‌های این بخش‌ است.

فروش محصولات و تولیدات جهادی در راستای توانمندسازی و خودکفایی اقشار محروم و مستضعف صورت گرفته است. آموزش حرفه‌ای، تجهیز کالا، مشاوره تخصصی، پشتیبانی فنی و عملیاتی و تضمین خرید محصول از جمله خدماتی بود که در اجرای طرح بزرگ توسعه اشتغال ارزش‌آفرینان مد نظر قرار داده شد تا به محرومیت‌زدایی و پشتیبانی از اقشار محروم و مستضعف جامعه بیانجامد.

مساعدت مالی و همکاری در تامین منابع مالی به شیوه‌های هبه، قرض‌الحسنه و مشارکت مدنی؛ همکاری علمی و پژوهشی؛ همکاری در برگزاری دوره‌های آموزشی؛ الگوسازی فرهنگی – اقتصادی پیشرفت مناطق محروم؛ همکاری در امور ستادی و پشتیبانی طرح‌های اشتغالزایی و نیز همکاری در ترویج و فرهنگ‌سازی گفتمان جهاداشتغالزایی از شیوه‌های مشارکت در طرح‌های جهاد اشتغالزایی است.

غرفه خواهران جهادگر یادآور تلاش برای تحقق رشد و تعالی مناطق محروم در دو عرصه مادی و معنوی به صورت توامان بود. بانوان جهادگر با حضور در مناطق محروم توانسته‌اند بخش عظیمی از این تعالی معنوی را بر عهده بگیرند، با مشکلات زنان روستایی آشنا شوند و برای آنان یادآوری کنند که اولین هنر هر زن حفظ بنیان خانواده‌ است. بانوان جهادگر سفیران کار و تلاش و خدمت در میان دختران و مادران شدند تا در جهت تعلیم و تربیت حرکت کنند.

از دیگر برنامه‌های جانبی این بخش می‌توان به ثبت‌نام برای شرکت در اردوهای جهادی، ارسال بلوتوث جهادی، اکران فیلم مستند جهادی، برگزاری 14 نشست تخصصی در حوزه‌های بین‌الملل، سبک زندگی جهادی، خواهران جهادگر و اقتصاد مقاومتی نام برد. همچنین از برخی از کتاب‌هایی که اخیرا توسط جهادگران تالیف شده است در این بخش رونمایی ‌شد.

به گفته امید مرندی که خود را خادم بخش قرآن و سبک زندگی جهادی معرفی می‌کند مخاطبان اصلی این بخش عموم بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان به آشنایی با حرکات جهادی بودند، به همین جهت گفتمان‌سازی حرکت‌های جهادی در بدنه اجتماع در این حوزه مد نطر قرار گرفت، همچنین جهادگران و فعالان جهادی که خود میزبان این بخش بودند برای بازدید از بخش علاقه نشان دادند.

ویژگی خاص این بخش این بود که آن کاملا به صورت جهادی توسط بچه‌های جهادی اداره ‌شد. بخش قرآن و سبک زندگی جهادی از جمله بخش‌های نمایشگاه بود که میانگین سنی مجریان، مسئولان، تولیدکنندگان و ارائه کنندگان محتوا در آن زیر 25 سال بود و این خود می‌تواند الگوی موفقی برای مدیریت جهادی جهادگران در این سطح باشد.

مرندی اظهار کرد: سبک زندگی در این بخش به طور خاص مد نظر قرار گرفت، همچنین تولیدات جهادی که برای اولین بار در این عرصه ارائه ‌شد از بخش‌های جالب توجه این بخش بود. به عنوان مثال 5 عنوان کتاب دوزبانه که در واحد بین‌الملل تالیف شده است به معرفی الگوهای جهادی می‌پردازد، از آن جمله می‌توان به کتبی در مورد مرحوم عبدالله والی، امام موسی صدر و چند تن از الگوهای شاخصی که می‌توانند هم برای داخل کشور و هم برای خارج الگو محسوب شوند اشاره کرد که در این بخش رونمایی شد. همچنین سری جدیدی از «ره‌نامه»‌های جهادی ویژه داوطلبین حضور در اردوهای جهادی به بهره‌برداری رسیده است در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت.

به گفته وی سند چشم‌انداز حرکت‌های جهادی مرکز مطالعات راهبردی و هدایت حرکت‌های جهادی در پی دیدار جهادگران در سال 1389 از مقام معظم رهبری بویژه هنگامی که ایشان فرمودند «این حرکت باید به قله‌های عالی اهداف انقلاب اسلامی برسد» نوشته و توسط آقای مهدوی‌کنی رونمایی شد، پس از آن نقشه راه حرکت‌های جهادی تدوین شد و در مرحله بعد تالیف نظام برنامه‌ای حرکت‌های جهادی در دست گرفته شد تا در سال 1404 به چشم‌انداز حرکت‌های جهادی دسترسی پیدا شود.

سعیدی از کارشناسان حاضر در بخش «قرآن و سبک زندگی جهادی» خاطرنشان می‌کند: مرکز مطالعات راهبردی و هدایت حرکت‌های جهادی به پیشنهاد جهادگران تاسیس شده و راهبری فکری و اجرایی بیش از 3 هزار گروه جهادی را بر عهده دارد.

به قلم: الهام ترنیان