علی یعقوبزاده، نویسنده و کارگردان تئاتر در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره دیدگاههایی که در زمینه تئاتر دینی وجود دارد گفت: از دو منظر میتوان به این تولیدات نگریست، در نگاه اول میتوانیم بگوییم از آنجا که دین در همه مقولات اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی، جاری و ساری است لذا در هنر و همچنین عرصههای گوناگون آن نیز میتوان آن را مشاهده کرد و با این تعریف هنر نمایش نیز ذاتاً دینی است.
بازیگر فیلم سینمایی «پرواز در شب» ادامه داد: در نگرش دوم، ما به هنر دینی و مشخصاً تئاتر دینی شاکلهای مستقل و مجزا از سایر عرصههای هنری قائل هستیم و برای فعالیت در این عرصه هویت جدای از جریان جاری هنری در نظر میگیریم ؛ با این تعاریف تا سال 88 مرکز هنرهای نمایشی و نهادهای مختلف دولتی و فرهنگی بنا بر رسالت ذاتی که در خود احساس میکردند به برگزاری جشنوارههای تئاتر دینی همچون جشنواره عاشورائیان و ... میپرداختند که اتفاقاً این جشنواره به همراه جشنواره «تئاتر رضوی» به نسبت سایر جریانها و رویدادهای تئاتر دینی از اعتبار و اقبال بهتری به لحاظ اهمیت و گستردگی، برخوردار بودند.
«تئاتر صاحبدلان» نتوانسته است به اهداف متعالی خود دست یابد
یعقوبزاده در پاسخ به این پرسش که روند نمایشهای مذهبی را چگونه ارزیابی میکند گفت: در چند سال اخیر روندی را از سوی دوستان مسئول شاهد بودیم که ظاهراً سعی داشت نسبت به جشنوارههای تئاتر دینی نگاه یکسان و عادلانهای داشته باشد، لذا این جشنوارههای ریز و درشت در قالب جشنوارهای واحد به نام حقیقت که بعدها به «تئاتر صاحبدلان» تغییر نام داد، به اصطلاح تجمیع شدند و در ابتدای امر به نظر میرسید کلیه آثار مذهبی به شکلی متشکل و سازمان یافته درمیآمدند که کار بسیار خوبی بود اما تجربه سهسال برگزاری جشنواره «تئاتر صاحبدلان» به زعم بسیاری از دوستان کارشناس و فعالان تئاتری شرکت کننده در آن گواه این است که این جشنواره نتوانست به اهداف متعالی خود حتی به شکل نسبی نیز دست پیدا کند.
مؤلف مقاله «هنر در افق انقلاب اسلامی» در ادامه گفت: نتیجه اینکه با این فرض و توجیه که چون در حال برگزاری رویدادی تحت عنوان «تئاتر صاحبدلان» در خدمت ترویج و گسترش تئاتر دینی هستیم، آرام آرام و با گذر زمان برگزاری این جشنواره، به نوعی رفع تکلیف از سوی مسئولان را شاهد هستیم تا جایی که هر سال از بودجه جشنواره کاسته شده و امکانات کمتری به آن اختصاص پیدا میکند در حالیکه توقع میرفت جشنواره «تئاتر صاحبدلان» زمینه را برای گسترش تئاتر دینی و ایجاد جریان مستمر اجرای نمایشهایی با خاستگاههای متعالی و دینی فراهم کند..
استدلال در مورد توفیق «تئاتر صاحبدلان» در سالهای برگزاری، نسبی است
وی تأکید کرد: البته این برداشتی از جانب امثال من و سایر فعالان تئاتری که دغدغه تولید و اجرای نمایش دینی را دارند است وگرنه که ممکن است دوستانی که اطلاعی از اعداد و ارقام ادوار برگزاری این جشنواره دارند منکر این استدلال شوند و ادله کافی داشته باشند که «تئاتر صاحبدلان» توانسته است در طی دورههای برگزاری خود به توفیق دسترسی پیدا کند اما واقعیت این است که اگر در شرایط کنونی شاهد تولید و اجرای چیزی تحت عنوان تئاتر دینی هستیم اغلب این اجراها در دست عده معدودی در گردش است که یا در جریان سیاستهای مسئولان برگزاری جشنواره هستند و یا از طریق ارتباطات دوستانه به فعالیت در این زمینه مشغولند و البته طرح یک پرسش که آیا ما در طول سال شاهد جریانی نمایشی با مضامین دینی و مذهبی و عاشورایی، رضوی و ...هستیم؟
تئاتر به عنوان رسانه میتواند موجب تحول در ساختار اجتماعی و فرهنگی شود
این بازیگر، مترجم و نویسنده تئاتر در مورد ریشهیابی مشکلات تئاتر دینی گفت: مسئله این است که ما در تعریف تئاتر به عنوان رسانهای که میتواند موجب ایجاد تحولاتی در ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه شود مشکل دیدگاه و تعریف داریم؛ در اینکه تئاتر به عنوان ماهیتی که انگارههایی را مطرح میکند و این مخاطب است که باید از آنچه که مطرح میشود درک درستی داشته باشد نیز دچار اختلاف نظر و محدودیتهایی هستیم.
یعقوبزاده در پایان گفت: اکنون باید این پرسش را از خود داشته باشیم که ما در تئاتر دینی چقدرعقل و شهود مخاطب را بهکار گرفتهایم وتا چه اندازه احساس او را؟ سوءتفاهم دیگری که در اثر تجمیع جشنوارههای مذهبی شکل گرفته این است که سایر نهادهایی که زمانی پیش از این به برگزای این جشنوارهها مبادرت میورزیدند اکنون این مسئولیت را از خود ساقط شده دیده و دیگر نیازی به مشارکت به منظور برگزاری هر چه کیفیتر این جشنواره نمیبینند.