نیاز مبرم جامعه به نهضت تدبر در قرآن در کنار نهضت حفظ

رحیم قربانی، رئیس مرکز قرآن و عترت سازمان بسیج دانشجویی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به اینکه قرآن وظایف مختلفی را نسبت به خود برای عموم مردم اعلام کرده است که مورد خطاب آن همه مردم هستند، گفت: همه افراد و گروه‌ها نسبت به قرآن دارای وظایف مختلفی همچون، گوش دادن، قرائت کردن و نشر و ترویج قرآن کریم هستند.

وی در ادامه افزود: در بحث قرآن کریم چیزی که کمتر برای مردم باز شده است و بر همان اساس هم مردم باور کرده‌اند که تنها برای عده خاصی تعریف شده است، بحث تدبر در قرآن کریم است، در صورتی که تدبر یک کار عمومی اعلام شده است و این عمومی بودن در قرآن کریم نیز بیان شده است، جایی که خداوند فرموده است «کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْکَ مُبَارَکٌ لِّیَدَّبَّرُوا آیَاتِهِ ...»، در این آیه خطاب جمع است و مردم به تدبر در قرآن کریم دعوت شده‌اند.

این فعال قرآنی کشورمان با اشاره به اینکه بیشتر مردم تدبر را با تفسیر قرآن کریم اشتباه می‌گیرند، تصریح کرد: به همین خاطر است که در بین مردم جا افتاده است که عامه مردم به جز تلاوت و ترجمه قرآن کریم وظیفه دیگری نسبت به کتاب الهی ندارند، در صورتی که کلید و رمز چشیدن و ورود به عمل به آیات قرآن کریم تدبر است که این امر توسط خداوند متعال از همه مردم بازخواست شده است.

رئیس سازمان قرآن و عترت بسیج تهران بزرگ با تأکید بر اینکه حضرت امام خمینی(ره) در مورد تدبر یک بحث را مطرح کرده‌اند، اظهار کرد: حضرت امام(ره) یکی از حجاب‌های مانع فهم قرآن را استفاده نکردن از معنای آیات شریف قرآن کریم بر اساس فهم خود فرد دانسته‌اند، چرا که مردم بر این باور هستند که تفسیر و تدبر در آیات  قرآن کریم بر عهده مفسران و دانشمندان قرآنی است در صورتی که این چنین نیست.

وی عنوان کرد: قاعدتاً در کشور ما در وهله اول آموزش ظاهری قرآن باید به بهترین وجه برای مردم تبیین شود و در ادامه آن نیز آموزش‌های باطنی قرآن نیز در مراتبی که در حد فهم عموم مردم باشد، آموزش داده شود. بعد از ترجمه ظاهری قرآن باید رویکرد و سیاست‌های قرآنی کشور به سمت تدبر و تأمل در قرآن کریم پیش برود. اگر ما اکنون شاهد این همه فعالیت‌های تبلیغی و پژوهشی قرآنی در کشور هستیم، همه مقدمه‌ای برای تفکر و تأمل در آیات قرآن کریم است.

رئیس مرکز قرآن و عترت سازمان بسیج دانشجویی گفت: اگر انگیزه لازم برای عمل به قرآن در ما ایجاد نشود، به سمت عمل به قرآن پیش نخواهیم رفت و به همین دلیل است که باید رویکرد و سیاست قرآنی کشور بعد از نهضت عمومی قرآن که قرآن‌خوانی است، باید به سمت مفاهیم و تدبر حرکت کند.

قربانی با تأکید بر اینکه در این زمینه رضایت کامل از دستگاه‌ها، نهادها و مسئولان  وجود ندارد، تصریح کرد: حتی می‌توان گفت در زمینه تدبر در قرآن کریم رضایت کاملی از عملکرد اساتید نیز وجود ندارد. هر چقدر دوره‌های آموزشی روخوانی و روان‌خوانی، تجوید و قرائت قرآن کریم را برگزار کنیم و به رشد خوبی در این زمینه برسیم، باز هم همه این‌ها مقدمه تدبر در قرآن کریم است؛ ما معمولاً از اصل تدبر در قرآن کریم غفلت کرده‌ایم و بیشتر به لایه‌های سطحی و مقدماتی پرداخته‌ایم در صورتی که یک روزی باید از این‌ها به سمت هدف اصلی که تدبر است، عبور کنیم.

رئیس سازمان قرآن و عترت بسیج تهران بزرگ با تأکید بر اینکه باید در کنار نهضت حفظ قرآن کریم در کشور و همزمان با آن یک نهضت تدبر در قرآن کریم را راه‌اندازی کنیم، افزود: همه نهادها و سازمان‌های قرآنی در همه زمینه‌ها و حیطه‌هایی که فعالیت دارند، باید با استفاده از یک برنامه مدون امر تدبر در قرآن کریم را وارد فعالیت‌های خود کنند.

وی در ادامه در پاسخ به این سؤال که وظیفه و عملکرد نخبگان جامعه قرآنی در زمینه عمومی کردن بحث تدبر در قرآن کریم چگونه باید باشد، تصریح کرد: در حال حاضر بسیاری از اساتید در کلاس‌های خاص خود نیم نگاهی به آموزش تدبر نیز دارند و به این نتیجه رسیده‌اند که این خلأ را در کلاس‌های خود پر کنند، اما این امر خیلی عمومیت نیافته است؛ همچنین بسیاری از قاریان و حافظان قرآن هستند که انتظار بسیار بیشتری در مورد پیشتازی آنها در زمینه تدبر در قرآن کریم وجود دارد. این افراد با توجه به مرجع بودنشان در جامعه قرآنی می‌توانند در نهضت تدبر در قرآن اثرگذاری خوبی داشته باشند.

رئیس مرکز قرآن و عترت سازمان بسیج دانشجویی خاطر نشان کرد: این قاریان و حافظان می‌‌توانند در اجراهای خود نکات اخلاقی و کلیدی آیات را مطرح کنند و حتی علاوه بر کلاس‌هایی که می‌گذارنند، نکات تدبری را نیز مطرح کنند؛ زیرا تأثیرگذاری این قشر با توجه به مرجع بودنشان بسیار بالا است.

قربانی در پایان در پاسخ به این سؤال که نخبگان قرآنی تا چه میزان توانسته‌اند به وظیفه عمومیت دادن به تدبر عمل کنند، گفت: به نظر می‌رسد هنوز فاصله زیادی با جایگاه مورد نظر داریم، یعنی قاریان و حافظان ما نتوانسته‌اند آن گونه که باید بحث تدبر را عمومی کنند. خیلی از قاریان و حافظان ما هنوز در ظواهر قرآن مانده‌اند و تا تدبر در قرآن در بین خود جامعه قرآنی عمومیت پیدا نکند، نباید منتظر عمومیت یافتن تدبر در بین عموم مردم بود. در هر صورت به نظر می‌رسد خود جامعه قرآنی با جدیت و با یک انگیزه ویژه‌ای که بسیجی‌وار باشد، باید وارد بحث تدبر شوند و خود را ملزم به تدبر در قرآن کریم کنند تا در عمومیت یافتن تدبر کمک کنند.