بازنگری سند توسعه طب سنتی ایرانی و اسلامی/ تسکین بازار دارویی
گروه سلامت: وزارت بهداشت در صدمین روز فعالیت دولت یازدهم با انتشار گزارش فعالیت این مجموعه در 100 روز ابتدایی دولت تدبیر و امید آورده است: در طی این مدت سند توسعه طب سنتی ایرانی – اسلامی بازنگری و کمیته‌های تخصصی طب مکمل برای تدوین آیین نامه‌ها تشکیل شده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) بدیهی است که صد روز برای ارزیابی عملکرد یک دولت زمان کافی به حساب نمی‌آید، ولی با لحاظ جهت گیری‌ها و رویکرد‌ها می‌توان افق‌ها را، بهتر پیش بینی کرد، همانطور که رئیس جمهور تاکید کردند: با وجود همه مشکلات و پیچیدگی‌ها، دولت به آینده کاملاً امیدوار و به حل مشکلات مصمم است. عملکرد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ۱۰۰ روز اخیر نشان‌دهنده اهتمام در رفع مشکلات مردم در راستای سیاستهای عمومی دولت تدبیر و امید بوده است.
نظام سلامت در این صد روز تلاش کرده است با اعتدال، ایجاد همدلی و همگرایی نسبی نهادهای متعدد تأثیر گذار بر سلامت مردم، فضای مثبت و آرامش نسبی در حوزه‌های گوناگون به وجود آورد تا از یکسو روند رو به افزایش فشارهای اقتصاد دارو و درمان که مهم‌ترین دغدغه مردم هرکشوری است را متوقف نماید، و از سوی دیگر برنامه ریزی میان مدت و بلند مدت برای ارتقاء کیفیت خدمات سلامت، پوشش بیشتر مردم و کاهش هزینه‌های کمرشکن سلامت انجام دهد.
تسکین بازار دارویی
باز گرداندن آرامش به عرصه بهداشت و درمان در یکصد روزی که از فعالیت دولت تدبیر و امید گذشته است مهم‌ترین اتفاق در این عرصه بود، کمبود وگرانی دارو نخستین چالش نظام سلامت درآغاز دولت یازدهم بود و مدیران فعلی که وارثان مشکلات حل نشده مدیران سابق هستند را وادار کرد حل این معضل را در راس برنامه‌های خود قرار دهند و اقدامی انقلابی را دراین حوزه شاهد بودیم. نظارت ذره بینی برعملکرد بانک مرکزی، گمرک و رصد کردن پروسه این روند و حذف بوروکراسی‌های دست وپاگیر درشرایط بحرانی همچنین جایگزینی سیاستهای کارآمد وبه کارگیری تدابیر موثر به جای نقد مداوم سیاستهای گذشته توانست این چالش بزرگ را درخود ذوب نماید و بیماران خاص و نیازمند به دارو را جانی دوباره ببخشد.
اما این تنها‌ترین اتفاق نبود، مروری بر گزارش یکصد روزه وزارت بهداشت درمان آموزش یزشکی به عنوان یکی از پر مخاطب‌ترین وزارت خانه‌های کشور نشان می‌دهد با تدوین راهبرد‌ها و سیاست‌ها، نظام سلامت به سمت برداشتن گام‌های بلند پیش می‌رود. فعال سازی دبیرخانه شورای عالی سلامت، برنامه ریزی برای کاهش هزینه‌های درمان، تعامل با بیمه‌ها برای تکمیل و افزایش اقلام دارویی تحت پوشش، کاهش قیمت داروهای ضروری، نوسازی شبکه بهداشتی ودرمانی، کاهش قیمت تجهیزات پزشکی پر مصرف و تدوین دستورالعمل‌های جدید برای بالا بردن امنیت غذایی تنها بخشی از این فعالیت‌هاست. علاوه بر این در حوزه‌های سیاستگذاری، همکاری‌های بین بخشی، پیشگیری، درمان، تامین دارو وارتقای ایمنی و کیفی مواد غذایی، تقویت و توسعه آموزش پزشکی و اموردانشجویی، طب سنتی، پرستاری و همکاری‌های بین‌المللی اقدامات ملموس ومثبتی صورت گرفته است که در زیر خلاصه‌ای از آن از نظرتان می‌گذرد.
اقتصادسلامت
رشد اقتصادی همواره به عنوان یکی از آرمان‌های اساسی دولت‌ها و شاخصی برای ارزیابی عملکرد آن‌ها مطرح بوده است. دستیابی به رشد اقتصادی، بیش از هر چیز در گرو شناخت صحیح مسیرهای بالقوه و عوامل تأثیرگذار بر آن است. اقتصاددانان مصارف بخش سلامت را نه به عنوان هزینه بلکه به عنوان سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی می‌دانند چرا که هر نوع هزینه در سلامت و درمان باعث ارتقای سطح ذخیره سلامتی افراد و برگشت دوباره ان‌ها به چرخه کار و تولید و در نهایت سبب رشد اقتصادی و رفاه بیشتری برای جامعه می‌شود و ارتباط مستقیمی بین سرمایه‌گذاری فزاینده دولت‌ها در نظام بهداشتی و افزایش امید به زندگی و کاهش مرگ و میر کودکان وجود دارد.
بازار سلامت معادلات بسیار پیچیده‌ای دارد نکاتی چون ایجاد تعادل درمنابع و مصارف حوزه سلامت، کاهش پرداختی‌های مردم، اصلاح نظام پرداخت و تعرفه گذاری خدمات بهداشتی وایجاد بازار رقابتی و تغییرات در هر یک از مولفه‌های موثر بر آن می‌تواند سایر بخش‌ها را به انحای مختلف و بعضا غیرقابل پیش‌بینی متاثر کند نگاهی ساده انگارانه به آنچنان مردم را به خطرمی‌اندازد.
ورود داوود دانش جعفری، استاد اقتصاد برای ارایه راهکارهای تخصصی کنترل مصارف و خلق منابع جدید درحوزه سلامت را باید به فال نیک گرفت چرا که با کاهش سهم منابع دولتی و تضعیف بیشتر بیمه‌ها، در صورتی که متولیان امر، توان مدیریت بخش سلامت را نداشته باشند بازار سلامت دچار تلاطم و بی‌نظمی می‌شود و مخارج مردم بیش از گذشته افزایش خواهد یافت و وظایف حاکمیتی در بخش سلامت برزمین خواهند ماند.
فعال‌سازی دبیرخانه شورای عالی سلامت
فعال‌سازی دبیرخانه شورای عالی سلامت برای تحقق اهداف برنامه و حمایت طلبی برای تکالیف بین بخشی تامین کننده سلامت همچنین بازبینی کارکرد شبکه بهداشتی- درمانی و بازنگری برنامه پزشک خانواده برای ارتقای خدمات بهداشتی با رویکرد تقویت مراقبت‌های بهداشتی اولیه از مهم‌ترین اقدامات در این بخش بوده است.
کاهش هزینه‌های درمانی/ برنامه ریزی مدون برای آموزش مدیریتی ۵۵۵ بیمارستان کشور
مهم‌ترین دغدغه مردم در امر درمان بالا بودن هزینه‌ها است. در حالی که در برنامه پنجم توسعه تاکید شده سهم مردم از پرداخت هزینه درمان باید به ۳۰ درصد برسد متاسفانه این سهم هم اکنون حدود ۷۰ درصد است از این رو مطالعه اجرای طرح بیمه همگانی و اقتصاد سلامت با اهداف کاهش دغدغه مردم یکی از اقدامات زیربنایی دراین مدت بوده است. همچنین دربخش درمان نیز، برنامه ریزی مدونی برای آموزش مدیریتی ۵۵۵ بیمارستان کشور صورت گرفته است. به منظور نظارت و کنترل تعرفه‌های غیرمتعارف پزشکی، دبیرخانه‌ای تاسیس شد وبرای تامین پزشک متخصص درمناطق محروم نیز اقدامات موثری صورت گرفته است.
تعامل سازنده
از آنجا که معضلات حوزه سلامت یک مسئله چند وجهی است حل آن‌ها مشارکت همه دستگاه‌های مرتبط را می‌طلبد. لذا تعامل سازنده وجلب مشارکت با مجلس، شهرداری، نظام پزشکی، تامین اجتماعی، صداوسیما و سایر سازمان‌ها وانجام سفرهای استانی بخشی از فعالیت‌های مهم صورت گرفته در این صد روز به شمار می‌رود.
نوسازی شبکه بهداشتی ودرمانی
در این مدت برنامه نوسازی نظام شبکه بهداشتی ودرمانی با رویکرد تقویت مراقبت‌های بهداشتی اولیه تدوین شد وهمچنین ایجاد زیرساخت‌هایی برای حمایت از طرح پزشک خانواده در دو استان مجری مورد آسیب‌شناسی قرار گرفت.
طرح پزشک خانواده، به‌عنوان یک پروژه ملی بهداشت و سلامت، طرحی کامل و راهبردی جهانی است که برای برطرف‌کردن مشکلات حوزه سلامت تعریف شده تا تبدیل سیستم درمان‌نگر فعلی کشور به یک نظام سلامت‌محور، به عدالت در سلامت منجر شود.
اصرار به اجرای الزامات قانونی مندرج در برنامه پنجم توسعه بدون کار کار‌شناسی و تامین زیرساخت‌های لازم تنها دور باطلی خواهد بود که بودجه‌های سلامت را خواهد بلعید لذا اولویت بندی در اجرای وظایف قانونی با توجه به واقعیات موجود وپرهیز ازشتاب‌زدگی می‌تواند نظام سلامت را به اهداف متعالی خود نزدیک کند.
باید توجه کرد که وقتی بحث سلامت مردم مطرح است و پای سلامت جامعه به میان کشیده می‌شود، شرایط ریسک‌پذیری باید به حداقل برسد و نمی‌توان سلامت جامعه را بازیچه طرح‌های ناپخته همراه با مشکل قرار داد و ابتدا باید بستر مناسب را فراهم کرد و بعد سعی در اجرای آن داشت تا نتایج مورد نظر حاصل شود.
برنامه پزشک خانواده نیاز به بازنگری مفاهیم پایه دارد/ کنترل اپیدمی وبا
برنامه پزشک خانواده نیاز به بازنگری مفاهیم پایه دارد وضروری است با یک نگاه علمی مورد واکاوی وتحلیل آسیب‌شناسانه قراربگیردوابتدا زیرساخت‌های متناسب با این طرح تامین شوند وبا اطلاع رسانی وآگاه سازی مردم، اجرای آن کلید بخورد از سوی دیگر کنترل اپیدمی وبا، افزایش دسترسی به خدمات فوریت‌های مامایی وزایمان و اطلاع رسانی رویدادهای ملی بهداشتی چون هفته دیابت نیز طی یکصد روز گذشته به نحو مقتضی انجام شد.
ارتقای کیفی و ایمنی مواد غذایی
به منظور کاهش موازی کاری درنظارت برمواد بهداشتی و خوراکی تفاهم نامه‌هایی با موسسه استاندارد، سازمان دامپزشکی وانجمن صنایع فرآورده‌های لبنی منعقد شد و دستورالعمل جدیدی نیز درخصوص فرآورده‌های گوشتی به سازمان دامپزشکی ابلاغ شد.
کاهش قیمت برخی تجهیزات پزشکی پرمصرف
با صدور مجوز واردات با قیمت پایه پایین‌تر به وارد کنندگان استنت‌های قلبی شاهد کاهش ۵۰ درصدی قیمت این محصول که درطیف وسیعی از جامعه مورد استفاده دارد را شاهد بودیم.
گام‌هایی برای دانشجویان علوم پزشکی
درحوزه آموزشی، در راستای نظاممند کردن فعالیت‌های ارزشیابی آموزش پزشکی، راه اندازی سامانه جامع معاونت آموزشی همچنین تدوین سیاستهای کلی آموزش پزشکی کشور اقدامات عملی مناسبی صورت گرفته است. دربخش تحقیقات وفن آوری نیز با پرداخت بدهی این وزارتخانه، امکان برقرار مجدد دسترسی به منابع الکترونیک پزشکی برای دانشگاه‌ها مهیا شد واز نخبگان ومراکز تحقیقاتی بر‌تر نیز حمایت مالی به عمل آمد. دربخش دانشجویی نیز آیین نامه تغذیه وخوابگاه‌های دانشجویان نهایی وابلاغ شد و۲۷ ونیم درصد از متقاضیان وام دانشجویی دراین صد روز، تسهیلات پرداخت گردید.
نقشه راه تدوین شد
به منظور ساماندهی تامین نیروی انسانی حوزه بهداشت ودرمان، نقشه راهی تعریف وتعیین شد ومستندات لازم نیز برای طرح تحول در نحوه ارائه خدمات سلامت دردولت یازدهم نیز تهیه گردید. همچنین بودجه پیشنهادی سال ۹۳ نیز براساس روش بودجه ریزی افزایشی و برمبنای صفر و پیگیری اقدامات درخصوص اصلاحیه بودجه ۹۲ وبرآورد کسری اعتبارات وتخصیص وتوزیع به موقع آن تدوین شد.
سلامت در آیینه مجلس
تمام طرح‌ها ولوایح مرتبط با حوزه سلامت بررسی، نظرسنجی و کار‌شناسی شد و در تصویب طرح‌ها ولوایح مرتبط، به کمیسیون‌های ذیربط انعکاس داده شد همچنین درخصوص پیش نویس بخش نامه‌ها وآیین نامه‌های اجرایی نیز اظهارنظر ومشارکت فعال صورت گرفت.
بازنگری طب سنتی
سند توسعه طب سنتی ایرانی – اسلامی بازنگری شد و کمیته‌های تخصصی طب مکمل برای تدوین آیین نامه‌ها تشکیل شد و دارونامه‌های گیاهی برای بیماری‌های شایع جهت جایگزینی داروهای پرمصرف درطب رایج، تدوین گردید.
امور پرستاری
اقدامات کوتاه مدتی درخصوص برطرف کردن کمبود پرستار صورت گرفت وآیین نامه‌هایی نیز برای کار نیمه وقت پرستاران تدوین شد. همچنین آیین نامه صدور پروانه صلاحیت حرفه‌ای پرستاران با همکاری سازمان نظام پرستاری ومعاونت درمان تدوین وهماهنگی لازم جهت فراهم کردن شرایط صدور پروانه نیز صورت پذیرفت.
تمرکز در اطلاع رسانی
درحوزه اطلاع رسانی وارتقای فرهنگ سلامت نیز جهت ساماندهی وب سایت‌های سازمانی و تجمیع آن‌ها، سایت اختصاصی وجامعی طراحی شد. بهره گیری از ظرفیت رسانه ملی و تقویت ارتباط با رسانه‌های مکتوب نیز از دیگر اقدامات انجام شده دراین حوزه است.
فعالیت‌های بین‌المللی
انجام مقدمات میزبانی مدیر منطقه مدیترانه شرقی و تقویت مناسبات وهمکاری‌ها با کشورهای عضو گروه پنج و شرکت دراجلاس وزرای بهداشت کشورهای عضو منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت درعمان.
فناوری نظام سلامت
مرکز ملی داده‌های سلامت با پردازش ظرفیت بالای اطلاعات سلامت راه اندازی و هزار و 200 مرکز بهداشتی درمانی جدید به شبکه ملی سلامت متصل شد. همچنین بیش از ۲۰۰ هزار پرونده الکترونیک درحوزه بستری تشکیل و پورتال دارویی برای پوشش فرآیندهای زنجیره‌ای تامین، توزیع و رهگیری دارو درکشور طراحی شد. درهمین راستا به منظور واگذاری خدمات الکترونیکی به دفا‌تر پیش خوان دولت تفاهم نامه‌ای منعقد شد.
انتقال خون
سازمان انتقال خون با چالش‌های متعددی از جمله بحران مالی، پشتیبانی، پرسنلی، کاهش اهدای خون، کاهش ذخیره خون و فقدان برنامه راهبردی در همه سطوح مواجه بود که در خصوص مشکلات مالی جداول قراردادهای پشتیبانی تدوین و پس از پایدارسازی قراردادهای معوق نسبت به ابتیاع آن‌ها اقدام شد. این در شرایطی بود که تعدادی از قرارداد‌ها که طی سنوات گذشته منعقد شده بود، بدون تأمین اعتبار لازم انجام پذیرفته و به سبب عدم توانایی پرداخت آن‌ها از یک سو و افزایش قیمتهای حاصله از بابت نرخ کالا و مابه التفاوت نرخ ارز و عدم تخصیص کامل بودجه از سوی دیگر، بلاتکلیف مانده و سبب اتمام موجودی کالاهای استراتژیک شده بود که در اقدام اصلاحی، قرارداد‌ها تفکیک و اولویتبندی شده و بنا به نیاز‌ها، ابتیاع کیت آزمایشگاهی، کیسه و ملزومات مرتبط طی جداولی تنظیم و در حال اجرا می‌باشند.
کلام آخر
هرچند تا اجرای کامل برنامه‌ها و رساندن کشور به توسعه مورد نظر مردم شریف ایران راه درازی در پیش است، اما شناخت راه درست و ایجاد همگرایی دستگاه‌ها و نهادهای مختلف و نیز تعهد و پشتوانه وسیع سیاست‌گذاران برای حفظ و ارتقاء سلامت مردم عزیز، مهم‌ترین دستاوردی است که در این مدت کوتاه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دست آمده است.
برنامه‌های فرهنگی و دانشجویی 100 روز ابتدایی وزارت بهداشت دولت یازدهم
