کاربردی کردن روانشناسی اسلامی با افزایش تحقیقات علمی مجامع آکادمیک

عبدالله معتمدی، عضو هیئت علمی دانشکده روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اشاره به تعریف روانشناسی به عنوان علمی که به مطالعه رفتار می‌پردازد، گفت: روانشناسی به دنبال آن است که رفتار انسان را از ابعاد مختلف فردی و اجتماعی تعریف کند.

آیات قرآن و احادیث؛ منبع مناسب روانشناسی

معتمدی تصریح کرد: آیات قرآن به عنوان کتابی که «ذَلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِینَ: این است کتابى که در حقانیت آن هیچ تردیدى نیست و مایه هدایت تقواپیشگان است» و احادیث و روایات اسلامی، منابعی مناسب برای شکل دادن به این رفتارها هستند.

تلاش روانشناسان برای یافتن مبانی اسلامی روانشناسی و کاربرد آن

وی با بیان اینکه قرآن، احادیث و روایات اسلامی به اندازه کافی و در حد مناسب در مورد انسان، رفتارها و جهت‌گیری‌های زندگی انسانی اظهار نظر کرده‌اند، افزود:  اطلاعات لازم در مورد انسان در این منابع ارائه شده است به طوری‌که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه در سال‌های اخیر، همه روانشناسانی که دارای پایگاه و اعتقاداتی اسلامی بوده‌اند برای یافتن مبانی اسلامی روانشناسی تلاش کرده‌اند ولی این اقدامات موردی بوده و از انسجام لازم برخوردار نیست.

معتمدی افزود: روانشناسان نیز برای استفاده و کاربرد از این مفاهیم و معانی روانشناسی بر اساس اصول علمی تلاش‌هایی کرده‌اند تا بتوانند این یافته‌ها را در روانشناسی به صورت عملی مورد استفاده قرار دهند.

کاربردی کردن روانشناسی در آغاز راه

وی با اذعان نسبت به اینکه در زمنیه کاربردی کردن روانشناسی هنوز در آغاز راه قرار داریم، افزود: با کاربردی شدن روانشناسی اسلامی هنوز فاصله زیادی داریم به طوری‌که روانشناسی که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود مطالب غربی است و کارهای انجام شده در این زمینه نیز بسیار پراکنده هستند و نظام‌مند نشده‌اند و لازم است عزمی ملی برای شکل دادن و انسجام بخشی به انها شکل گیرد.

معتمدی تصریح کرد: اگرچه این اقدامات و نگرش‌ها توانسته به ایجاد باور و نگرش قرآنی و اسلامی در روانشناسی کمک کند ولی همچنان این خلا احساس می‌شود که باید کار بیشتری انجام دهیم و روانشناسی را از منظر اسلامی معرفی کنیم.

وی در پاسخ به ضرورت تدوین و تعریف آموزه‌های دینی در حوزه روانشناسی پیش از ورود آنها به عرصه و حوزه کاربرد، گفت: اقداماتی که تا کنون انجام شده به صورت موردی بوده و افراد معتقد به آموزه‌های دینی، آزادانه دیدگاه‌های خود را در روانشناسی و معاینات بالینی مورد استفاده قرار داده و این تجربیات مثمر ثمر موجود است و همیشه آنها را به کار می‌بندند ولی این نتایج به صورت تجربی است و به صورت آکادمیک و علمی موجود نیست.

ضرورت تدوین و مکتوب شدن روانشناسی اسلامی

معتمدی با اشاره به ضرورت تدوین و مکتوب شدن آنچه قرار است به عنوان روانشناسی اسلامی مورد استفاده روانشناسان قرار گیرد و در دانشگاه‌ها تدریس شود، گفت: بخشی از اقدامات درمانگرانه در روانشناسی که بر اساس دیدگاه‌های معنوی مختلف روانشناسان در نقاط  مختلف جهان برای درمان مراجعان استفاده می‌شود اموری عام و بین‌المللی است که همه، آنها را قبول دارند و هر کس بر اساس دیدگاه خود آن را مورد استفاده قرار می‌دهد.

ضرورت انجام تحقیقات علمی به صورت سیستماتیک و منظم در مجامع علمی

وی تاکید کرد: ولی آنچه ما به عنوان روانشناسی اسلامی خواستار آن هستیم تا در دانشگاه‌ها به دانشجویان ارائه شود باید کاملا سیستماتیک، منظم و مکتوب شده و بر روی آنها تحقیقات انجام شده باشد تا قابل انتقال به دیگران باشد.

این عضو کارگروه روانشناسی اسلامی با اشاره به ضرورت کاربردی کردن روانشناسی اسلامی، گفت: تدوین و مکتوب شدن آنچه قرار است به عنوان روانشناسی اسلامی مورد استفاده روانشناسان قرار گیرد نخستین گامی است که باید به صورت کاملا سیستماتیک و پس از تحقیقات علمی به مجامع علمی و آکادمیک ارائه شود.