کتاب توقیفی در دوران مسئولیتم وجود نداشته است

علی اسماعیلی، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دهم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره کتاب‌های رفع توقیفی توسط وزارت ارشاد گفت: اداره‌کل کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی براساس ضوابط مصوب چاپ و نشر شورای عالی انقلاب فرهنگی که مصوب سال 89 است، نسبت به ارزیابی، بررسی و صدور مجوز کتاب‌ها اقدام می‌کند.

به گفته این مسئول پیشین وزارت ارشاد، آنچه در اداره‌کل کتاب مبنای تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد، ضوابط چاپ و نشر مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و براساس آن، هر کتابی که توسط خود مؤلف و یا ناشر به عنوان حلقه واسطه به اداره‌کل کتاب وصول می‌شود، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

وی افزود: کتاب‌های مورد ارزیابی سه حالت بیشتر ندارند، یا در ابتدا به ساکن و در کمترین فرصت زمانی مجوز نشر داده می‌شوند که بر این اساس، میانگین پاسخگویی و صدور مجوز کتاب را 45 روز اعلام کردیم و اکنون هم بر این آمار تأکید داریم. بخشی از کتاب‌ها نیز مشروط هستند، یعنی اصلاحاتی دارند که ناشر باید آنها را از ارشاد گرفته و به نویسنده بدهد و نویسنده آن، اصلاحات را انجام دهد و کتاب را به وزارت ارشاد برگرداند.

توقیف کتاب به چه معنایی است؟

اسماعیلی ادامه داد: بخشی از کتاب‌ها هم ممکن است که غیرقابل چاپ باشند که خیلی به ندرت است و نمی‌دانم که منظور از مفهوم توقیف برای برخی کتاب‌ها چیست و کتابی که مشروط اعلام می‌شود و مدت زمانی که طول می‌کشد که این نظرات بررس یا کارشناس کتاب به نویسنده منتقل شده و نویسنده اصلاحات را انجام دهد و دوباره به وزارت ارشاد برگشته و مجوز نشر آن صادر شود، کلمه توقیف درباره آن چه معنایی دارد؟ آیا به این معنی است که در ابتدا به ساکن کتابی توقیف شود، که چنین موردی در دوران مسئولیت من وجود نداشته است، همانطور که ما در مجموعه نظام نویسنده ممنوع‌القلم نداریم.

وی در ادامه اظهار کرد: کتابی که مورد ارزیابی قرار می‌گیرد براساس ماده چهار ضوابط نشر است و در غیر این صورت طبیعی است که تفاهم و توافق بین ناشر و نویسنده صورت گیرد و اصلاحات مورد نظر کارشناس مربوط تأمین شود تا مجوز آن صادر شود. حال اگر به هر دلیلی نویسنده حاضر نباشد این اصلاحات را انجام دهد و نپذیرد وظیفه دستگاهی که می‌خواهد مجوز صادر کند چیست، آیا این مدت توقف، توقیف مطرح می‌شود؟ که در این مورد باید کارشناسان فن مربوط نظر قطعی دهند.

اسماعیلی تصریح کرد: آنچه به عنوان سیاست‌های کلی معاونت فرهنگی در طول مسئولیت من وجود داشت، اجرای ضوابط چاپ و نشر کشور بود. این ضوابط هم ماده 15 و هم سایر مواد را شامل می‌شد و در قبال هجمه فراوان کتاب که در طول سال بیش از 60 هزار کتاب به وزارت ارشاد می‌رسد و به طور میانگین پنج هزار عنوان کتاب در ماه را شامل می‌شود، این ضوابط اجرا می‌شد. دوستان گزارش دهند در طول این سال‌ها چه میزان کتاب بوده که اصلاحات بررس و یا کارشناس را نویسنده نپذیرفته یا نتوانسته بررس را متقاعد کند و یا پاسخ مستندی بدهد.

ضوابط نشر را همه قبول دارند

وی در ادامه یادآور شد: تلاشی که در این حوزه باید صورت گیرد، سرعت بخشیدن به این فرآیند است، یعنی اگر هم اداره‌کل کتاب و هم کارشناس مربوط، ناشر و هم نویسنده احساس مسئولیت کنند، بالای 95 – 98 درصد نظرات تأمین می‌شود و در برخی موارد نادر، به اصلاحات و توضیح بیشتر نیاز است که زمان‌بر بوده و آنچه مهم به شمار می‌آید، این است که ضوابط نشر را همه، یعنی نویسندگان متعهد و ناشران آن را قبول دارند و اداره‌کل کتاب آن را اجرایی می‌کند که به نظرم سرعت بخشیدن به این امور بتواند بخشی از مشکلات را حل کند.

معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دهم همچنین درباره نویسندگان ممنوع‌القلم گفت: ما نویسنده ممنوع‌القلم نداشتیم و کسی که این موضوع را تبیین می‌کند باید منظور دقیق خود را اعلام کند و کسی که این واژه را به کار برده، شایسته‌تر و سزاوار از هر کسی برای تبیین این موضوع است.