نگاه پیشکسوت قرآنی بیش از تکریم به انتقال تجربیات است

حسین اخوان‌اقدم، مدرس قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با بیان اینکه یک پیشکسوت قرآنی در عرف و از نگاه مردم فردی است پا به سن گذاشته و دارای تجربیات بالا، گفت: معمولاً افرادی پیشکسوت تشخیص داده می‌شوند که یا از لحاظ اداری و حقوقی به مرز بازنشستگی رسیده باشند و یا از لحاظ سنی مرز 50 سال را رد کرده باشند.

مأموریت شناسایی پیشکسوتان قرآنی نیروهای مسلح

این فعال قرآنی کشوربا اشاره به اینکه زمانی در نیروهای مسلح مأمور شناسایی پیشکسوتان و فعالان قرآنی بوده است، افزود: در آن زمان برای اینکه بتوانیم راحت‌تر پیشکسوتان قرآنی این نهاد را شناسایی کنیم، ضوابطی را در نظر گرفتیم که مهم‌ترین آن ضوابط بحث سن و تجربه بود.

معاون فرهنگ‌سرای قرآن با تأکید بر اینکه چند سالی است که دستگاه‌های مختلف و ارگان‌های مرتبط قرآنی نگاهی به تجلیل از پیشکسوتان دارند، تصریح کرد: از جمله این همایش‌ها می‌توان به برنامه‌های سازمان دارالقرآن‌الکریم اشاره کرد که چند سالی است در یک مراسم سالیانه پیشکسوتان قرآنی را در چند رده در سراسر کشور شناسایی می ‌کند و در مراسم باشکوهی از آنها تجلیل به عمل می‌آورد. در برخی استان‌ها نیز چنین برنامه‌هایی به صورت استانی صورت می‌گیرد که مهم‌ترین آنها شاید برنامه فرهنگسرای قرآن باشد که‌ نیمه‌های ماه مبارک رمضان در برج میلاد برگزار می‌شود.

برگزاری 11 دوره تجلیل از پیشکسوتان قرآنی در فرهنگ‌سرای قرآن

اخوان‌اقدم اظهار کرد: فرهنگ‌سرای قرآن تاکنون 11 دوره تجلیل از پیشکسوتان قرآنی استان تهران را برگزار کرده است، این فرهنگ‌سرا هر سال شش فعال و پیشکسوت قرآنی شامل پنج نفر از آقایان و یک نفر از بانوان را با شاخص‌های مدنظر خود انتخاب و در ویژه برنام‌هایی مورد تجلیل قرار می‌دهد؛ ضمن اینکه فرهنگ‌سرای قرآن در حال حاضر در محله‌ها و مناطق مختلف تهران به سراغ پیشکسوتان و خادمان قرآنی رفته است و هر ماه پنج نفر از فعالان و پیشکسوتان قرآنی گمنام را شناسایی، انتخاب و تجلیل می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: قاعدتاً در روند معرفی خادمان و پیشکسوتان قرآنی که نزدیک به دو دهه است توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ارگان‌های دیگر اجرا می‌شود، معمولاً نگاه بیشتر به پیشکسوتانی است که در زمینه قرآنی دارای کسوت بالای 25 سال هستند، البته شاید در برهه‌ای حضور پیشکسوتان در این همایش‌ها کم‌رنگ‌تر بوده است؛ اما به هر حال حضور داشته‌اند. در استان‌های مختلف نیز به بهانه‌های مناسبتی در مراسم‌های قرآنی از پیشکسوتان تجلیل می‌شود.

تجلیل از پیشکسوتان قرآنی مقطعی است

این فعال قرآنی در ادامه ضمن اشاره به اینکه این تشویق‌ها و تجلیل‌ها مقطعی است و تداوم ندارد، گفت: تجلیل‌هایی که صورت می‌گیرد در حد هدایایی است که تنها ایجاد انگیزه مقطعی می‌کند و تا حدودی هم خستگی پیشکسوتان را از بین می‌برد؛ با اینکه این تجلیل‌ها در جای خود قابل تقدیر است، اما این کار یک مسکن است و نمی‌تواند پاسخ‌گوی بسیاری از نیازهای پیشکسوتان باشد؛ البته منظور من نیازهای مادی نیست، زیرا بسیاری از فعالان قرآنی بدون هیچ چشمداشتی به مادیات وارد این عرصه شده‌اند و در واقع «دندان طمع را کنده‌اند» و برخی وقت‌ها از شناخته شدن نیز اکراه دارند، چرا که معامله آنها در عرصه فعالیت‌های قرآنی با خدا بوده است.

معاون فرهنگ‌سرای قرآن افزود: پیشکسوتان قرآنی نیاز دارند نسبت به آن چه آموخته‌اند و به دست آورده‌اند، جامعه را نیز بهره‌مند کنند. در واقع یک پیشکسوت قرآنی پیش از اینکه دوست داشته باشد در همایش‌ها تجلیل شود، دوست دارد چیزهایی که آموخته است در جامعه و در بین جوانان نیز منتشر شود و نگاه جامعه به سمت قرآن معطوف شود.

لزوم ایجاد خودباوری در پیشکسوتان قرآنی

داور مسابقات قرآن در ادامه تصریح کرد: اگر می‌خواهیم در حاشیه بودن پیشکسوتان قرآنی را از بین ببریم و تجربیات و دانش آنها را وارد جامعه کنیم، باید فضایی حاکم شود که آنها به این باور برسند که می‌توانند مفید واقع شوند؛ مفید بودن آنها است که می‌تواند زوایای خالی در حاشیه بودنشان را اندکی جبران کند. البته به نظر می‌رسد در این زمینه باید گروه‌هایی تشکیل شود و این مهم را عملیاتی کنند که بازنشستگی خط بطلانی بر آن چه آموخته شده است، نیست.

پیشکسوتان قرآنی نیاز به نگاه مهربانانه مسئولان دارند

اخوان‌اقدم با اشاره به اینکه پیشکسوتان قرآنی نیاز به نگاه مهربانانه نسبت به شناسایی ظرفیت‌های مغفول مانده خود دارند، گفت: این نگاه مهربانانه باید به صورتی باشد که پیشکسوتانی که خود را بازنشسته می‌دانند، به جامعه اندیشه و فعالیت برگردند. باید به هر صورتی که شده توسط سازمان‌های کشوری و یا هر سازمان و ارگان دیگری که ممکن است، نیازهای مادی و معنوی پیشکسوتان قرآنی برآورده شود.

این فعال قرآنی با تأکید بر اینکه برای ورود به شناخت و برطرف کردن نیازهای پیشکسوتان قرآنی و ارائه برنامه‌های حمایتی بسیار دیر شده است، عنوان کرد: باید بسیار زودتر از این نهادهای متولی برنامه‌های حمایتی مدونی را جهت حمایت از پیشکسوتان قرآنی ارائه می‌دادند؛ در حال حاضر چهره‌های قرآنی بسیار ارزنده‌ای در کشور حضور دارند که کوتاهی در حق آنها بسیار زیان بار خواهد بود، همان گونه که در دهه‌های گذشته پیشکسوتان قرآنی بسیار برجسته‌‌ای را از دست داده‌ایم، بدون اینکه به عموم مردم شناسایی شوند.

استفاده مناسب از ظرفیت‌های مغفول پیشکسوتان قرآنی

معاون فرهنگ‌سرای قرآن یادآور شد: ما چهره‌‌های قرآنی بسیار زیادی داشته‌ایم که باید از ظرفیت آنها استفاده‌های مناسب‌تر و بیشتری می‌شد که نشده است. چیزی که مهم است این است که در حال حاضر پیشکسوتان قرآنی بسیار زیادی همراه با تجارب بسیار ارزنده‌ای در کشور حضور دارند که ظرفیت بسیار بزرگی برای ارتقاء فعالیت‌های قرآنی هستند، اما این ظرفیت به صورت خواسته یا ناخواسته مغفول مانده است.

اخوان‌اقدم در ادامه حلقه مفقوده بحث‌های حمایتی نسبت به پیشکسوتان قرآنی را در مشخص نبودن نهاد و ارگانی که این وظیفه را بر عهده داشته باشد، دانست و تصریح کرد: باید نهاد و ارگان به خصوصی وظیفه رسیدگی به امور پیشکسوتان قرآنی را بر اساس قانون بر عهده بگیرد، یعنی اینکه قانون این وظیفه را بر عهده یک نهاد بگذارد؛ در حال حاضر برای هیچ کس مشخص نیست که آیا معاونت قرآنی وزارت ارشاد باید تلاش‌هایی صورت دهد یا سازمان دارالقرآن و یا نهادهای دیگر این وظیفه را بر عهده بگیرد.

تلاش برای معرفی پیشکسوتان به عنوان الگوهای فرهنگی

این داور مسابقات قرآن اظهار کرد: برای معرفی شدن پیشکسوتان قرآنی به عنوان الگوهای فرهنگی در جامعه باید تلاش‌های بسیار بیشتری صورت بگیرد. در حال حاضر تنها برخی ارگان‌ها به صورت محدود این کار را انجام می‌دهند و معرفی شخصیت و زندگی قرآنی پیشکسوتان قرآنی تنها به بروشورها و کلیپ‌هایی محدود می‌شود که در حاشیه همایش‌ها توزیع و منتشر می‌شود.

این فعال قرآنی با تأکید بر اینکه بار عمده معرفی پیشکسوتان و فعالان قرآنی به عنوان الگوهای فرهنگی بر عهده رسانه‌ها است، گفت: کارهایی در این زمینه در شبکه قرآن و معارف سیما صورت گرفته است، اما همین فعالیت‌ها و برنامه‌ها نیز باید آسیب‌شناسی شود؛ باید ببینیم برنامه‌های معرفی قهرمانان قرآنی از شبکه‌هایی که مخاطب عام دارند پخش شده‌اند یا از شبکه‌های تخصصی و آیا این برنامه‌ها در زمانی پخش شده است که قاطبه جامعه قرآنی بیننده آن باشند.

مهم‌ترین نیاز پیشکسوت قرآنی ارتباط با مسئولان است

وی در پایان مهم‌ترین نیاز یک پیشکسوت قرآنی در جامعه را داشتن ارتباط با مسئولان نهادهای قرآنی و جامعه دانست و خاطرنشان کرد: یک پیشکسوت قرآنی می‌خواهد تجربیاتش به خوبی به عموم مردم خصوصاً جوانان انتقال داده شود و از طرح‌ها و برنامه‌هایی که ارائه می‌دهد، استفاده شود؛ به عنوان یک انسان اندیشمند در حوزه قرآن به او نگاه شود و از او استمداد شود، همچنین در کنار آن هم نیازهای مادی و معنوی وی دیده شود. امیدواریم با یاری رسانه‌ها از ظرفیت پیشکسوتان قرآنی در جامعه استفاده کنیم و تکریمی شایسته آنها انجام شود.