مجید هادی، مدیرعامل انتشارات «پیام عدالت»، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، به بررسی موضوع نیازسنجی پیش از تولید محتوا در حوزه نشر مکتوب در بخش دینی ـ قرآنی پرداخت و با بیان اینکه داشتن این دغدغه از ضروریترین ملزومات برای فعالان این حوزه است، اظهار کرد: متأسفانه امروز ناشران ما به این سمت میروند که چه کاری پر سود است و توجهی به نیازهای مخاطبان ندارند.
نیازسنجی به نوعی آرمانگرایی در نشر دینی ـ قرآنی است
وی با بیان اینکه این روند اشتباه است، ادامه داد: توجه به نیازهای مخاطبان در بخش دینی و تلاش برای پاسخ به سؤالات و رفع شبهات آنها در حوزه دین، شرایط آرمانی نشر دینی ـ قرآنی محسوب میشود.
هادی با بیان اینکه البته اینطور هم نیست که هیچ اثری با توجه به نیازهای مخاطب تولید نشده باشد، گفت: نیازسنجی بهترین وضع و عالیترین موقعیت را برای صنعت نشر دینی ـ قرآنی در مرحله نخست و مخاطبان آن در وهله بعد به ارمغان میآورد.
متولی امر نیازسنجی باید بازوهای حمایتی داشته باشد
مدیرعامل انتشارات پیام عدالت در بخش دیگری از سخنان خود به متولیان امر نیازسنجی اشاره کرد و تصریح کرد: تعیین متولی برای این حوزه کار سادهای نیست. نهادی را میتوان به عنوان متولی معرفی که کرد تواناییهایی برای اداره و حمایت از فعالان این حوزه داشته باشد.
هادی گفت: زمانی یک متولی میتواند برای ناشران تعیین تکلیف کند و محور مشخص نماید که دارای بازوهای اجرایی در حمایت و پشتیبانی هم داشته باشد. زمانی یک متولی قابلیت فعالیت و محور بخشی در حوزه نیازسنجی را دارد که منابعی در اختیار داشته باشد که بتواند به واسطه این منابع و امکانات، انتشاراتیها را به فعالیت با یک رویکرد خاص متقاعد کند.
وی افزود: برای نمونه در سالهای قبل، ارشاد تقریباً چاپ اول آثار با کیفیت و دارای محتوا را خریداری میکرد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش از اینها از آثار با کیفیت نزدیک به هزار شماره از یک اثر را خریداری میکرد و آثار ضعیفتر هم بین دویست تا پانصد شماره را ارشاد میخرید. حتی پیش از اینها با توزیع کاغذ دولتی، امکان نوعی اعمال سلیقه در جهت دهی به تولید آثار ممکن بود.
توجه به عوامل مؤثر در بازار در حمایت از انتشارتیها
مدیرعامل انتشارات پیام عدالت گفت: اما امروز که هیچ عامل حمایتی و تنبیهی وجود ندارد، یک نهاد برای اعمال نیازسنجی پیش از تولید محتوا، چگونه میخواهد اعمال نظر کند. هرچند همه مسائل نیز به حمایتها بستگی ندارد. برای نمونه کار کارشناسی دقیق و توجه به نیازهای مخاطبان در مقطعهای سنی متفاوت خود لازمه دیگر ایجاد نهادی به عنوان متولی امر نیازسنجی محسوب میشود.
هادی با اشاره به اینکه انتشارتیها نیز در نهایت وابسته به بازار هستند و برای اعمال نظر درباره آنها باید به اقتضائات بازار نیز توجه شود، ادامه داد: اینطور نمیشود که شما بگوئید این را چاپ کن و دیگری را به چاپ نرسان. در این میان نیز باید یک رابطه معقول دادوستد برقرار باشد تا هم تعالی مخاطبان نشر دینی ـ قرآنی ممکن شود و از سویی نیز فعالان این حوزه به حیات اقتصادی خود ادامه دهند.
تأسیس کارگروهی برای نیازسنجی در حوزه آثار دینی ـ قرآنی
وی در بخش پایانی سخنان خود تأسیس کارگروهی برای این منظور را پیشنهاد کرد و در آسیبشناسی فقدان نیازسنجی اظهار کرد: آسیب اصلی فقدان نیازسنجی برای مصرفکننده تولیدات دینی ـ قرآنی است. قطعاً در نهایت دود این بیتوجهی به چشم جامعه خواهد رفت.
هادی گفت: از آنجا که تأثیر فعالیتهای فرهنگی در دراز مدت نمایان میشود، نباید دنبال تأثیر این بیدقتیها در روزگار کنونی خود باشیم. شاید ده سال یا بیشتر زمان بخواهد تا بتواند به خوبی تأثیرات مخرب خود را بر پیکره فرهنگ نمایان سازد؛ آنجا که توقع بصیرت دینی از نسل آینده میرود.