برانگیختن احساسات زیبای دینی به جای استدلال؛ راهبرد آموزش مفاهیم دینی به کودکان
خبرنگاران افتخاری/ محمود لطفیان: آیت‌الله سیدمحمدحسین قزوینی در دومین جلسه هم‌اندیشی کارگروه کودک و نوجوان شبکه جهانی ولایت که در قم برگزار شد، گفت: برانگیختن احساسات زیبای دینی به جای استدلال، راهبرد آموزش مفاهیم دینی به کودکان است.
به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، آیت‌الله سیدمحمدحسین قزوینی، رئیس شبکه جهانی ولایت در این جلسه با اشاره به سیاست کلی و راهبردی برنامه کودک و نوجوان این شبکه، بیان کرد: دلیل عدم موفقیت درباره تربیت دینی کودکان نقص در برنامه‌های ویژه کودکان بوده است.
وی افزود: هدف ما در شبکه جهانی ولایت که با رسانه‌های دیگر رابطه مکمل و همگرا دارد شامل، ارائه اصول و مبانی اسلام ناب محمدی، تبیین اندیشه‌های اهل بیت(ع)، تلاش در جهت ایجاد مودت و همدلی هرچه بیشتر بین مسلمانان با محوریت اهل بیت(ع)، تبیین معارف ناب اسلامی، پالایش و پیرایش فرهنگ دینی، توجه و تأکید بر اصول مطرح در حوزه تربیت و تعالیم جامعه هدف مبتنی‌بر فطرت‌گرایی، خانواده محوری، عمل‌گرایی و شریعت محوری است.
آیت‌الله قزوینی بیان کرد: برای تعلیم و تربیت دینی، استفاده از داستان، نقاشی، شعر، سرود، نمایشنامه و سایر کارهای هنری که مبتنی‌بر احساس و خیال است، اهمیت بسیاری دارد. باید به کودکان کمک کرد تا از طریق همین احساس و خیال به درک مفاهیم دینی نزدیک شوند. تعلیم و تربیت دینی کودکان باید توأم با بازی، شوخی، سرگرمی و داستان‌گویی(با حفظ قداست دینی) باشد تا ارتباط مربی و معلم از جاذبه و تأثیر لازم برخوردار شود. به ویژه آنکه هدف عمده تعلیم و تربیت دینی در این سنین باید جذب کودک به دین و سپس تعلیم و تربیت باشد.
وی عنوان کرد: یکی از ویژگی‌های کودک و نوجوان، علاقه به لذت بردن، سرگرم شدن و فراگیری معلومات و اطلاعات جالب است. با گسترده شدن تجربه‌های کودک در این سنین و آشنایی او با علوم مختلف، وی روز به روز با عظمت خلقت بیشتر آشنا می‌شود و این مسئله می‌تواند زمینه‌ای برای طرح معارف مربوط به خداشناسی باشد.
رئیس شبکه جهانی ولایت با اشاره به نیازهای فطری پنج‌گانه شامل، حقیقت‌جویی، خیر و فضیلت، جمال و زیبایی، خلاقیت و ابداع، عشق و پرستش، بیان کرد: احساس درک مهربانی خدا در قالب توصیف و شمردن نعمت‌ها و موهبت‌های الهی از اهداف مهم در قلمرو باورها و گرایش‌هاست همچنین تلاش برای تنظیم برنامه زندگی براساس زندگی پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) مانند عطرزدن و مهربانی کردن، اهتمام کودک به فعالیت‌های آئینی و مذهبی و یادگیری اعمال مربوط به نماز مانند وضو، طهارت، حضور در جماعت و اصل محبت و دلسوزی به افراد از اهداف مهم در قلمرو عمل و رفتار است.
مدرس حوزه علمیه قم درخصوص اهداف در قلمرو باورها و گرایش‌های دوره نوجوانی در بُعد تولی و تبرّی، افزود: علاقه‌مندی به امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب امام خامنه‌ای به عنوان سمبل آزادگی و مقاومت در برابر دشمنان اسلام، علاقه به مذهب شیعه به عنوان مذهبی اصیل و بر حق، احساس همدردی با مسلمانان مورد ظلم واقع شده، احساس شادی در اعیاد مذهبی از مصادیق تولی است؛ اما در بُعد تبرّی بیزاری از آمریکا و اسرائیل به عنوان سمبل استکبار و استعمار، بیزاری از فرقه وهابیت به عنوان آلت دست استکبار، تنفر از فعالیت‌های جنایتکرانه وهابیت بر علیه کودکان و مردم، احساس مشابهت وهابیت و حاکمان وهابی با قاتلان واقعه کربلا و احساس حزن در عزا از مصادیق تبری است.
آیت‌الله قزوینی ادامه داد: همچنین شوق به نماز، بیزاری نسبت به بدی‌ها و خرافات اضافه شده به نماز و احساس آمادگی و حس خوب سخن گفتن با خدا در نماز، احساس وظیفه، علاقه‌مندی، محبت و نزدیک شدن نسبت به ائمه معصومین(ع) و وجود حضرت زهرا(س) و پیامبر اکرم(ص) و یادگیری مهارت‌های قرآنی و داستان‌ها و قصه‌های دینی از اهداف در قلمرو باورها و گرایش‌های دوره نوجوانی است.
وی راهبردهای اصلی آموزش مفاهیم دینی به کودکان را در رسانه اول، جذب به سوی اسلام و سپس آموزش عنوان کرد و افزود: برانگیختن احساسات زیبای دینی به جای استدلال و معلومات، آموزش دین در قالب بازی و سرگرمی، تأکید بر شادی‌های دینی به جای عقوبت‌ها، زدودن تدریجی تصورات خام دینی به دلیل اینکه کودکان واژه‌های دینی را برحسب تجربیات خود معنا کنند، استفاده از قالب‌های جذاب داستانی و احکام عملی و اخلاق اسلامی از راهکارهای آموزشی است.
شبکه جهانی ولایت؛ شبکه مستقل غیردولتی با هدف تثبیت و تحکیم بنیان‌ها
این مدرس حوزه علمیه قم بیان کرد: البته عوامل دیگری نیز در رشد تفکر دینی کودکان و نوجوانان مؤثر است که از جمله این عوامل آموزش‌های پیش از موقع، تجربه‌های دینی در زندگی و تفاوت‌های فردی است.
آیت‌الله قزوینی شبکه جهانی ولایت را یک شبکه مستقل غیردولتی با هدف تثبیت و تحکیم بنیان‌ها، تقویت علمی مبانی نظری و پاسخگویی به شبهات، دفاع از حریم تشیع و اندیشه‌های متعالی اسلام تأسیس شده، ایجاد مودت بین مسلمانان و دوری از هرگونه اهانت به مقدسات و اعتقادات دیگر فرق اسلامی را وجهه همت اعلام کرد تا بتواند در معرفی و نشر مکتب حقه اهل بیت(ع) توفیق یابد.
وی بیان کرد: با عنایت به اهمیت دوران کودکی و نوجوانی در تربیت دینی و شکل‌گیری بنیان‌های اعتقادی و با توجه به نقش بی‌بدیل رسانه جهانی در زایش و پویش تفکر دینی و گروه خانواده، شبکه جهانی ولایت در نظر دارد به برنامه‌سازی در حوزه کودک و نوجوان مبادرت ورزد همچنین هدف ما این است که ثابت کنیم امکان تحقق رسانه تربیتی کودک و نوجوان مبتنی‌بر تربیت بصیرت‌گرا وجود دارد.
قزوینی در پایان اظهار کرد: از الگوهای سعادتمندانه زندگی ضرورت و استمرار حیات معنوی جامعه هدف، ایفای نقش منحصر به فرد رسانه در عصر اطلاعات و ضرورت الگوبرداری از دین در حوزه تعلیم و تربیت دینی کودک و نوجوان است که باید مدنظر شبکه‌های اجتماعی و صدا و سیما قرار گرفته شود.
یادآور می‌شود، در این جلسه نفیسه فقیهی، مدیر بخش علمی خواهران شبکه جهانی ولایت، لطفیان، از ستاد اقامه نماز استان، کاظمی، از مرکز تخصصی نماز و حقیقت ابطحی، از دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به بیان دیدگاهشان پرداختند.
