مروری بر رویکرد تصحیح قرآن‌های نگاشته شده بر مبنای رسمالاملاء
گروه ادب: نگارش قرآن بر اساس رسمالاملاء از رویکردهای سال‌های اخیر مرکز طبع و نشر قرآن طی سال‌های اخیر است؛ بر این اساس قرآن‌هایی که بر این اساس نگاشته شده‌اند به این مرکز ارسال می‌شوند تا کارشناسان در قالب سه کارگروه به تصحیح آنها بپردازند.
محمد بابایی، مدیر اجرایی و ارتباطات مرکز طبع و نشر قرآن کریم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، از تأیید 530 موضوع از مجموع 600 نکته تفسیری در قرآن ویژه دانشجویی خبر داد که در مرحله ویراست علمی قرار دارد. ترجمه این قرآن و متن اصلی آن آماده شده و در انتظار 70 نکته تفسیری باقی‌مانده از 600 موضوع است که باید با آن همراه شود تا برای چاپ به چاپخانه برود.
یادآور می‌شود، مرکز طبع و نشر در کنار کتابت قرآن به محتوا و مفاهیم قرآن هم پرداخته است؛ از جمله به قرآن حکیمی که چند سال پیش توسط همین مرکز تهیه شد و تاکنون بیش از یک میلیون نسخه از آن توزیع شده و مورد استقبال بسیار قرار گرفته است. این نسخه شریف به گونه‌ای است که در آن از هر صفحه قرآن، چند موضوع انتخاب و در صفحه مقابل با استفاده از تفاسیر معتبر موجود شرح داده شده است.
چاپ قرآن دانشجویی
به علت استقبال بسیاری که از قرآن حکیم شد، مرکز طبع و نشر قرآن کریم تصمیم گرفت که این قرآن را برای دو گروه دانش‌آموزان و دانشجویان هم تهیه کند. با این هدف، موضوعات مورد نیاز از چندین هزار دانشجو پرسیده شد و سپس آن موضوعات از قرآن استخراج و ترجمه آنها با قرآن همراه شد که به دلیل تفاوت موضوع‌های مورد نیاز دانشجویان و دانش‌آموزان، دو قرآن برای این دو گروه مخاطب به صورت جداگانه آماده شد.
در بیان برخی شاخصه‌های این مصحف دانشجویی باید گفت که قرآن مخصوص دانشجویان دارای ترجمه‌ای در ذیل کلمات است که توسط گروه مترجمان مرکز تهیه شده و ویرایش ادبی دقیقی روی آن صورت گرفته است. در صفحه مقابل نیز مشروحی از یک نکته ویژه برای دانشجویان ارائه شده است.
تشکیل 3 کارگروه اصلاح رسمالاملاء
تشکیل سه کارگروه برای تصحیح قرآن‌هایی که بر اساس رسمالاملاء نگاشته شده‌اند، دیگر بخش سخنان بابایی بود که در این باره گفت: 3 کارگروه در مرکز طبع و نشر قرآن کریم برای تصحیح اختلاف میان رسم‌الاملا و رسم‌المصحف تشکیل شده است. بر این اساس قرآن‌هایی که بر اساس رسمالاملاء نگاشته شده‌اند به مرکز طبع و نشر قرآن ارسال می‌شوند تا کارشناسان مرکز به کمک برخی کارشناسان بیرونی، در قالب سه کارگروه به تصحیح آنها بپردازند.
رسم‌المصحف چیست؟
در همین زمینه باید گفت که نگارش قرآن در دو بخش کلی «نگارش کلمات» و «علامت‌گذاری» مطرح می‌شود. برای نمونه قرآن به خط «عثمان‌طه» که هم اکنون اکثر مردم از آن استفاده می‌کنند، شیوه و نگارش خاص خود را دارد و در برخی موارد در این قرآن تفاوت‌هایی با نگارش متداول کلمه می‌توان دید؛ به عنوان مثال کتابت برخی کلمات قرآن بدون الف، به کار بردن حروفی که خوانده نمی‌شوند و اضافه شدن حرفی به برخی از کلمات، از ویژگی‌های اصلی این قرآن محسوب می‌شود.
در بخشی از قرآن عثمان‌طه مواردی است که حرفی در هنگام خواندن به حرف دیگری تبدیل و در برخی موارد نیز کلماتی که باید جدا نوشته شود سر هم نوشته می شود، مانند «اینما» که در قرآن عثمان‌طه «این ما» نوشته شده است.
در تعریف «رسم‌المصحف» باید گفت که قواعد ویژه نگارش قرآن را رسم‌المصحف می‌نامند و منظور از آن، نگارش ویژه و خاص از قرآن کریم است؛ مانند کلمه «شیء» که فقط در یکجا از قرآن کریم به صورت «شایء» نوشته می‌شود و این روش، ارتباطی به عرب و غیرعرب ندارد و در برخی موارد برای عرب‌ها هم تعجب‌آور است.
با توجه به تفاوت‌های «رسم‌الخط» و «رسم‌المصحف»، باید توجه داشت که رسم‌الخط قرآن بر اساس خط عربی یا فارسی تفاوت می‌کند و یک نوع نگارش خاص و ویژه قرآن محسوب می‌شود؛ اما رسم‌المصحف بر اساس کتابت نخستین قرآن در زمان پیامبر(ص) و حفظ املاء و کتابت آن دوران نگارش شده است.
