ظرفی که خالی است/ نگاهی به مهجوریت قرآن در فضای مجازی
گروه فضای مجازی: فضای مجازی متعلق به ایران اسلامی، نه تنها خالی از آموزه‌های قرآنی است بلکه شاید به جرئت بتوان گفت که هیچ رنگ بوی قرآنی ندارد.
قرآن کریم معجزه جاویدان خاتم پیامبران حضرت محمد(ص)، منبع غنی معارف ناب الهی و راهگشای جمیع مشکلات علمی و عملی جهان بشریت است. کتابی که اگر آموزه‌های آن را فرا گرفته و عمل کنیم در هیچ لحظه از عمر خود غفلت و عصیان ما را به خود گرفتار نخواهد کرد.
کتاب آسمانی اسلام در عین قابل فهم بودن برای تمامی مخاطبان، از عجیب‌ترین و پیچیده‌ترین مضامین برخوردار است که در سایه برقراری ارتباط معنوی با خدای سبحان به عنوان سخنان ملکوتی، انسان را به مقام قرب الهی نزدیک می‌کند.
کسانی که از این کتاب الهی استفاده کرده و آن را قرائت می‌کنند و آموزه‌های آن را فراگرفته، ترویج و عمل می‌کنند بی‌شک صالحان و وارثان دین و دینداری‌اند که با چنگ زندن به این ریسمان الهی هر لحظه خود را از دریای بزرگ و بی‌کران الهی سیراب کرده و جان می‌گیرند.
قرآن روزگار کنونی ما نیز همان قرآن روزگار پیامبر است همان سخن، کلام الهی، وحی و مطالبی است که راه‌گشا و هدایت‌گر مردم به سوی حق و حقیقت در دوران جاهلیت بود. همان کتاب، اینک به راحتی در اختیار ما است. صوت، تصویر و تفسیر آن با روش‌های مختلف با طرح‌های نوشتاری و طرح‌های زیبا، قرائت‌های دلنشین که نظر هر بیننده و شنونده‌ای را جلب می‌کند.
جلب می‌کند، اما جذب نمی‌کند
آری جلب می‌کند، اما جذب نمی‌کند و دلیل آن این است که در بسیاری از حوزه‌ها و نزد بسیاری از مدرسان تدبر در قرآن درس جنبی است نه اصلی؛ در دانشگاه‌های قرآن و حدیث سرفصل‌های علوم قرآن کاربردی نیست و نیازسنجی نشده است، هزاران پایان‌نامه در علوم قرآن نوشته می‌شود اما این پایان‌نامه‌ها در دانشگاه‌ها بایگانی و جامعه از آن خیری نمی‌بیند، قرآن را تنها برای مهریه عروس، بالای سر مسافر، سوگند یاد کردن، کتاب استخاره و امثال آن می‌خواهند و سرگرم شدن به چاپ و صوت و تجوید و ظاهر قرآن بیش از توجه به محتوای قرآن است.
فضای مجازی ایران اسلامی خالی از آموزه‌های قرآنی است
در کنار همه این موارد که حال و احوال ما را نشان می‌دهد دنیای مجازی هم از مهجوریت قرآن پر است، فضایی که پر است از چیز‌های دنیایی، پر است از رنگ و نقش و طرح که پر است از خالی. پر است اما از آن چیزی که باید باشد نیست. فضای مجازی متعلق به ایران اسلامی نه تنها خالی از آموزه‌های قرآنی است بلکه شاید به جرأت به‌توان گفت که هیچ رنگ بوی قرآنی ندارد.
آری اینها همه مهجوریت قرآن را نشان می‌دهد و این یعنی دوری و ترک گفتن چیزی همراه با وجود نوعی ارتباط با آن. قرآن مظلوم‌ترین کتاب الهی است که فعالان فرهنگی، قاریان، متولیان، مسئولان و همه کسانی که آغاز مسلمانی خودشان را با شنیدن اذان در گوش خود آغاز کرده و قدم در مسیر حیات بخش اسلام گذاشته‌اند وظیفه دارند به حد توان خود از او یاد کنند، عمل کنند، فرا گیرند و آن را انتشار دهند.
رسول اکرم(ص) درباره مسلمانانی که خواندن و عمل به قرآن را به دست فراموشی بسپارند، می‌فرماید: «وقال‌َ الرَّسول‌ُ یـَارَب‌ِّ اِن‌َّ قَومِی اتَّخَذوا هـَذا القُرءان‌َ مَهجورا؛ پیامبر عرضه داشت: پروردگارا! این قوم من از قرآن دوری جستند.(فرقان/30)» کسانی که قرآن را به فراموشی بسپارند ـ قرآنی که رمز حیات و وسیله نجات است، عامل پیروزی و حرکت و ترقی است و همه برنامه‌های زندگی در آن وجود دار. به یقین از این همه مواهب، بی‌بهره خواهند بود و حتی برای قوانین مدنی و جزایی، دست گدایی به سوی دیگران دراز خواهند کرد و با پذیرش سلطه فرهنگی شرق و غرب، به زندگی ننگین خود ادامه خواهند داد.
پیامبر اکرم(ص)، در اهمیت عمل به قرآن می‌فرماید: «هرگاه امور، هم چون پاره‌های شب تار بر شما مشتبه و مبهم گشت، به قرآن روی آورید که آن شفیعی است که شفاعتش پذیرفته است و شاکی و خصمی است که شکایتش قبول می‌شود، هر‌که آن را فرا پیش خود قرارش دهد، او را به سوی بهشت کشاند و هر که پشت سر خود قرار دهد، او را به دوزخ کشاند، قرآن راهنمایی به سوی بهترین راه است، جدا کننده میان حق و باطل است و شوخی نیست.
امام جواد(ع) فرمود: «هر امتی، آن گاه که کتاب آسمانی خود را رها کرد و دور افکند، خداوند، علم آن را از آنان گرفت و آن گاه که دشمنان خود را به دوستی و سرپرستی گرفتند، خداوند آن دشمنان را برایشان ولایت و حکومت داد... .»(میزان الحکمة، محمد محمدی ری‌شهری، ج 10، ص 4826 )
مهجوریت قرآن در عصر ما به حدی است که حضرت حجت(عج) وقتى ظهور مى‌کند، ملاکش براى اداره دنیا قرآن است، آن قدر مسلمانان دنیا از قرآن فاصله گرفته‌اند که وقتى حضرت حجت قرآن و اسلام را به مردم معرفى مى‌کند، مسلمان‌ها مى‌گویند عجیب است، مثل این‌که دین جدیدى آمده است؛ و از قضا یک گروهى از کسانى که با حضرت حجت(عج) مقابله مى‌کنند مسلمان‌اند. که مى‌گویند این چه چیزى است که ایشان دارد مى‌گوید؟ چون از قرآن فاصله داشتند، طور دیگرى آن را فهمیدند و از معارف قرآنى بهره نبردند.
مهجوریت قرآن پیامدهای ناگواری دارد
مهجوریت قرآن پیامدهای ناگواری برای جامعه به همراه دارد، متروک شدن شریعت، رواج منکرات، گسسته شدن رشته اتحاد و برادری در جامعه، جدا شدن مردم از فرهنگ قرآن، رانده شدن نیروهای مذهبی از صحنه اجتماع، پنهان شدن حق و آشکار شدن باطل، دروغ بستن به خدا و پیامبر(ص)، استفاده ابزاری از قرآن برای اثبات دعاوی خویش، توجه مردم به نقش و نگار و قرائت‌های زیبا و عدم راهیابی قرآن به زندگی روزانه مردم از پیامدهای مهم آن است.
رویکرد مسئولان و دیدگاه جامعه نسبت به قرآن دگرگون شود
اما مطلب مهم این است که ما چگونه قرآن را از مهجوریت در آوریم. برای زدودن مهجوریت از چهره قرآن لازم است که رویکرد مسئولان و دیدگاه جامعه نسبت به قرآن دگرگون شود. مسئولان فرهنگی کشور اعم از مراکز علمی ـ فرهنگی و آموزشی باید قرآن را سرلوحه برنامه‌های خود قرار دهند و جامعه هم باید به این باور برسد که قرآن کتاب زندگی است.
اعتقاد و باور جامعه به الگو بودن قرآن در تمام ابعاد، تصحیح فرهنگ استفاده از قرآن در بین افراد جامعه، توجه به معانی و مفاهیم قرآن، عمل کردن دست‌اندرکاران قرآن به دستورات آن دعوت افراد جامعه به تدبر و اندیشه در قرآن، نگاه ویژه آموزش و پرورش به درس قرآن، توجه خاص مراکز علمی ـ فرهنگی به مباحث قرآنی و محور قرار دادن قرآن در سخنرانی‌ها از جمله اموری است که می‌تواند به رفع مهجوریت از قرآن کمک شایانی کند.
بنابر آنچه گفته شد، اگر جامعه بخواهد مشمول شکایت و گلایه پیامبر(ص) در رابطه با مهجوریت قرآن نشود و قرآن را از مهجوریت خارج کند، باید تعالیم انسان‌ساز آن را در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی پیاده کند و تنها در این صورت است که بشریت به سعادت و کمال خواهد رسید.
