کتابخانه‌های دیجیتال سبب کاهش اتلاف منابع می‌شوند
گروه فضای مجازی: محمد خوانساری در کنفرانس کتابخانه دیجیتال گفت: وجود کتابخانه‌های دیجیتال، سبب شده است تا اتلاف در منابع را به حداقل برسانیم و شرایط امنی را برای دسترسی به منابع دیجیتال فراهم کنیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نخستین کنفرانس ملی «کتابخانه دیجیتال: یک دهه کتابخانه‌ای دیجیتال در ایران با نگاهی به آینده» پیش از ظهر امروز، نهم بهمن‌ماه، توسط پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران در سالن همایش‌های شورای عالی فضای مجازی برگزار شد.
محمد خوانساری، رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات(مرکز تحقیقات مخابرات ایران) با اشاره به گسترش دانش بشر در عصر امروز اظهار کرد: در شرایط کنونی، گستردگی بسیاری در دانش بشر شکل گرفته و برای کاربران اقتضا می‌کند که به شکل سفارشی و کاملاً خاص بتوانند اطلاعات مورد نیاز خود را از مکان‌های مختلف گردآوری کنند.
وی ادامه داد: با توجه به شکل‌گیری فضای دیجیتال، کاربران تلاش خود را صرف اطلاعات مورد نیازشان می‌کنند و در کوتاه‌ترین زمان به اطلاعات‌شان دسترسی می‌یابند که این امر در افزایش یادگیری و پژوهش تأثیر بسزایی دارد.
رئیس مرکز تحقیقات مخابرات ایران تصریح کرد: ورود گجت‌های دیجیتال همچون تبلت و تلفن همراه سبب شده است تا کاربر در هر نقطه از دنیا که باشد به منابع دیجیتال دسترسی داشته باشد و این امر یکی از عوامل تعیین‌کننده‌ای بوده که جهان را مسطح کرده است.
وی بیان کرد: ابزارهای دیجیتال سبب شده است تا در هر زمان بتوان به منابع اطلاعاتی قابل استفاده دسترسی داشت. وجود کتابخانه‌های دیجیتال سبب شده است تا اتلاف در منابع را به حداقل برسانیم و شرایط امنی را برای دسترسی به منابع دیجیتال فراهم کنیم.
خوانساری اظهار کرد: هرکسی می‌تواند کتابخانه دیجیتال خودش را داشته و با دیگران به اشتراک بگذارد و حوزه دیجیتال را به عنوان تکنولوژی جدید فناوری تحت تأثیر قرار دهد. همچنین کاربر بر مبنای نیازش، کتاب مورد نیازش را تولید کند به این معنی که مطالب مورد نیازش را از کتاب‌های مختلف جمع‌آوری و مورد استفاده قرار دهد.
وی بیان کرد: موضوع تعامل‌پذیری از جمله موضوعاتی بوده که باید مورد توجه قرار دهیم. متأسفانه هنوز به آن جایگاه مورد نظر نرسیده‌ایم و استانداردهای تعامل ارتباط کتابخانه‌ای حمایت لازم را به صورت کامل ندارد.
رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات تصریح کرد: زیرساخت‌های حوزه ابری در صورت شکل‌گیری، این امکان را فراهم می‌کند تا کاربر برحسب نیازهایش اطلاعاتش را ببیند و در دسترس قرار دهد.
وی افزود: اگر حوزه کتابخانه دیجیتال به عنوان امر اقتصادی مورد توجه قرار گیرد، قطعاً اقتصاد می‌تواند پوشش‌دهنده حوزه کتابخانه باشد.
خوانساری اظهار کرد: توجه به موضوع کپی‌رایت برای فراگیرشدن کتابخانه دیجیتال امری ضروری است و در جایگاه دولت باید الزامات قانونی در این امر فراهم شود. برای موضوع کپی‌رایت، الزامات قانونی باید اجرایی شود تا فضای کشور برای استفاده منافع اطلاعات تقویت شود و در نهایت حرکت روبه رشدی داشته باشیم.
نظام ثبتی اطلاعات منابع داخلی باید راه‌اندازی شود
سیدامید فاطمی، رئیس کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتال با اشاره با ارائه تعریفی از این گروه از کتابخانه‌ها اظهار کرد: کتابخانه دیجیتال به این معنی است که اطلاعات در اختیار همه قرار بگیرد و فراهم‌کردن اطلاعات مورد نیاز برای محققان فراهم شود. دانلود کردن منابع نمی‌تواند کتابخانه دیجیتال باشد بلکه این نوع از کتابخانه‌ها باید استفاده درست و به نوعی مدیریت اطلاعات و به موقع تحویل دادن اطلاعات است.
وی افزود: جمع‌آوری اطلاعات سخت نیست؛ اما آنچیزی که کار را دشوار می‌کند، مسائل سیاسی، سوددهی و منفعت‌خواهی است. در دوران مسئولیتم در پژوهشگاه، اقدام به جمع‌آوری اطلاعات شد، اما متأسفانه نتوانستیم کار را به راحتی پیش برانیم و دلیل و چرایی ماجرا را هنوز نتوانستیم متوجه شویم.
رئیس کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتال تصریح کرد: برای داشتن کتابخانه دیجیتال باید اقدام به انجام چند کار کنیم؛ اول آنکه از همه منابع تولید شده داخلی، اطلاعات داشته باشیم. همچنین همه اطلاعات تولید شده همچون پایان‌نامه، مقاله و دیگر موارد حتما ذخیره شود. از این پایگاه متمرکز هم باید به متن کامل منابع دسترسی داشته باشیم.
وی ادامه داد: دسترسی به دیگر منابع یا منابع خارجی هم باید در داشتن کتابخانه دیجیتال لحاظ شود و رویکرد اشتراک منابع وجود داشته باشد. همچنین باید نظام ثبتی را منابع داخلی و منابع کامل کتابخانه دیجیتال را راه‌اندازی کنیم.
تجربه ملی برای ارتقای دانش ملی
مهدی علی‌پورحافظه، دبیرعلمی کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتال اظهار کرد: نزدیک به یک‌سال است که موضوع پژوهش کتابخانه‌های دیجیتال مطرح شد و در نهایت توانستیم این کنفرانس را امروز برگزار کنیم.
وی افزود: ما به دلیل محدودیت زمان ارائه شده مجبور شدیم تا از میان 190 مقاله ارسالی، تعداد معدودی را برای امروز برنامه‌ریزی کنیم و برای سال‌های آتی این امر را گسترش خواهیم داد. اجرای سه پنل تخصصی با نام کلیات کتابخانه‌های دیجیتال، معماری سیستم‌ها، ابزارها و فناوری‌ها و ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتال تا پایان کنفراس برگزار خواهد شد.
دبیر علمی کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتال تصریح کرد: علاوه بر پوستر و ارائه شفاهی مقالات، موضوع تجربه ملی را خواهیم داشت تا از تجربه‌های مثبت و موفق آن بهره‌مند شویم.
در پایان سیروس علیدوستی، رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، ضمن تشکر از دست‌اندرکاران پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و مرکز تحقیقات مخابرات ایران، اظهار امیدواری کرد که شاهد برگزاری بیشتر چنین کنفرانس‌هایی در مجامع علمی باشیم.
