انطباق نسخه چاپی قرآن ابراهیم سلطان با استانداردهای جهانی

علی ثابت‌نیا، مدیرعامل مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره منتخب سور قرآن کریم، قرآن «ابراهیم سلطان» که اثر برگزیده بیست و یکمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شناخته شد، گفت: ابراهیم سلطان دومین فرزند شاهرخ تیموری و گوهرشاد است و سال‌ها در رکاب پدربزرگش تیمور، در جنگ‌های مختلفی شرکت داشته. وی در سن 19 - 20 سالگی به حکومت فارس می‌رسد و در آنجا نزد پیرمحمد شیرازی خط را آموزش می‌بیند و خیلی زود می‌تواند در این رشته سرآمد شود.

وی افزود: ابراهیم سلطان مانند بقیه کاتبان آن زمان علاقه زیادی به قرآن داشت و در حال حاضر قرآن کاملی در آستان قدس رضوی از وی موجود است و یک قرآن کامل در موزه مترو پلیتن نیویورک و یک قرآن کامل که سال‌ها در حجره بالای دروازه قرآن شیراز نگهداری می‌شد و از کتابت‌های وی است که اکنون در موزه پارس نگهداری می‌شود.

ثابت‌نیا در ادامه اظهار کرد: ابراهیم سلطان با اینکه عمر زیادی نکرد، همچون برادر کوچکتر خود بایسنقر آثار زیادی از خود به جای گذاشت که تعدادی از صفحات این قرآن منتسب به بایسنقری در موزه کتابخانه آستان قدس و سایر موزه‌های جهان پراکنده است.

وی در ادامه، ویژگی‌های این اثر را مورد اشاره قرار داد و تصریح کرد: برادر بزرگتر سلطان ابراهیم، به نام اولوغ‌بیگ، خود ریاضیدان بزرگی بود که به کمک عده‌ای از ریاضیدانان و منجمان آن دوره، زیچ جدیدی را پی‌ریزی کرد که به زیچ اولوغ‌بیگی شهرت دارد و باید گفت که زیچ عبارت از جدولی است که احوال و حرکات ستارگان را مشخص می‌کند و مبنع تقویم‌ها محسوب می‌شود.

ثابت‌نیا ادامه داد: به فاصله دو نسل از حمله تیمور به ایران، خاندان تیموری حامیان هنر ایرانی شدند؛ در عین حال قرآنی که منتخب سور قرآن کریم نام دارد، شامل 12 سوره است که با سوره حمد و یس شروع و با سوره «ناس» به اتمام می‌رسد و در 16 برگ نوشته شده و ابعاد اصلی آن 62 در 82 است و به خط ثلث و ریحان و به قلم زر و با مرکب مشکی نوشته شده و در پایان این 16 برگ، امضای ابراهیم سلطان به تاریخ 827 هجری قمری ثبت و ذکر شده است که این اثر وقف روضه رضویه شود.

وی با اشاره به چاپ این اثر گفت: مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی چندسالی است که اقدام به چاپ نفایس آستان قدس رضوی می‌کند و حدود چهار سال پیش تصمیم گرفته شد تا اثر یاد شده به چاپ برسد، آن هم با یک ویژگی که نزدیک به اصل اثر باشد؛ از این رو هنرمندان و کارشناسان هنری بر روی بازنشر این اثر کار کردند و فقط طراحی، صحافی و ساخت ظریف و دقیق جلد این اثر طی مدت یک سال و نیم انجام شد.
مدیرعامل مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس همچنین گفت: چاپ قرآن در این ابعاد متعارف نبوده و دشوار است، به ویژه زمانی که قرآن ظرایف هنری متعددی چه به لحاظ خط و چه به لحاظ آرایه‌‌ها داشته باشد.

ثابت‌نیا با بیان اینکه قرآن ابراهیم سلطان بعد از عکاسی، ویرایش تصاویر و تفکیک رنگ جلد قرآن، مجدداً براساس جلد کتاب‌های دوره تیموری طراحی و توسط گروه جلدسازی «ترنج» به شکل و شیوه‌ای خاص و متفاوت انجام شده گفت: محتوای این اثر قرآنی بوده و جزء آثار جاودانه و بین‌المللی به شمار می‌آید. نحوه چاپ اثر یاد شده با استانداردهای جهانی مطابقت داشته و چاپ کتابچه‌ای که مقالاتی در رابطه با این اثر دارد، به زبان‌های انگلیسی و فارسی منتشر و سبب شد داوران، این اثر را به عنوان برگزیده کتاب جهانی جمهوری اسلامی ایران انتخاب کنند.

وی تصریح کرد: قرآن توسط ابراهیم سلطان نوشته شده و هنرمندانی که در کارگاه سلطنتی حضور داشته‌اند، آرایه‌های هنری آن را انجام داده‌‌اند. سپس این قرآن، ششصد سال پس از آن توسط هنرمندان مؤسسه آفرینش‌های هنری و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخل کشور به ثمر رسیده است.

گفتنی است که نسخه اصلی این اثر نفیس در گنجینه مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.