اخلاص، تخصص و درک مصالح کلی جامعه؛ شاخص‌های مهم نقد عالمانه
گروه سیاسی: عضو جامعه مدرسین گفت: منتقد باید در آن حوزه متخصص بوده، اخلاص در نقد داشته باشد و مصالح کلی جامعه را در نظر بگیرد؛ قرآن کریم نیز می‌فرماید: «أَفَمَن یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ یَهِدِّی إِلاَّ أَن یُهْدَى» که این آیه در مورد نقد هم صدق می‌کند.
آیت‌الله محسن غرویان، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره آداب و ویژگی‌های نقد به ویژه در حوزه قدرت دولتی گفت: کسی که می‌خواهد نقد مطلب و عملکردی را انجام دهد باید اولا خودش عالم باشد؛ یعنی علم به درست و نادرست در آن زمینه داشته باشد و کارشناس در آن بحث باشد نه اینکه از روی جهل، نادانی و یا کم‌سوادی نقد کند.
علم و اخلاص؛ دو ویژگی مهم فرد منتقد
عضو جامعه مدرسین در ادامه اظهار کرد: این در وهله اول خود فرد منتقد را تضعیف می‌کند و حیثیت خود او را زیر سؤال می‌برد و اثرگذاری نقد او را نیز از بین می‌برد. قرآن کریم در آیه 35 سوره یونس نیز می‌فرماید: «أَفَمَن یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ یَهِدِّی إِلاَّ أَن یُهْدَى. آیا کسى که به سوى حق رهبرى می‌کند سزاوارتراست مورد پیروى قرار گیرد یا کسى که راه نمی‌نماید مگر آنکه هدایتشود». این آیه در مورد نقد هم صدق می‌کند و درباره ویژگی فرد منتقد می‌توان به آن اشاره کرد.
وی عنوان کرد: مسئله بعد اینکه نیت فرد منتقد باید درست باشد و اخلاص در نقادی داشته باشد وغرضش از نقد، تشفی و رضایت نفسانیت خودش نباشد تا نقدش تأثیرگذار شود.
آیت‌الله غرویان یادآور شد: در باب امر به معروف و نهی از منکر اشاره شده است کسی که می‌خواهد این فریضه را نسبت به فرد دیگری انجام دهد باید صفای باطن داشته باشد تا مؤثر واقع شود.
این استاد برجسته حوزه علمیه قم تصریح کرد: نکته دیگر اینکه انگیزه فرد منتقد از نقد، چه بخواهد و چه نخواهد، از زوایا و ابعاد مختلف بالاخره مشخص می‌شود و طرف مورد انتقاد متوجه می‌شود این نقدها دلسوزانه است یا نیست، بنابراین بهتر است انسان ابتدا اخلاص باطنی خود را درست کند و بعد در آن زمینه نقد کند.
اکبرالعیب ان تعیب ما فیک مثله
وی با بیان به اینکه در روایتی آمده است که «اکبر العیب ان تعیب ما فیک مثله» گفت: این روایت اشاره به این می‌کند که بزرگ‌ترین عیب آن است که چیزی که مانندش در خودت هست برای دیگران عیب بشماری. به عبارتی عیب و نقص دیگران را بگیری در حالی که خودت آن عیب و نقیصه را داری. لذا کسی که می خواهد نقد کند دیگر خودش نباید در معرض آن عیب و نقص باشد و مصداق آن عیب باشد.
آیت‌الله غرویان درباره نقد در حوزه سیاست و نقد قدرت اظهار کرد: به عقیده من منتقد باید مصالح کلی جامعه را محور و ملاک اصلی انتقادش قرار دهد و در این راه نباید مصالح شخص خودش، جریان خودش و حزب خودش را محور قرار دهد.
افکار عمومی؛ داور بی‌طرف تشخیص نقد درست از نادرست
وی در پایان درباره نقش افکار عمومی در تشخیص انتقاد دلسوزانه و خالصانه از انتقادات سیاسی و غیر دلسوزانه گفت: درست است که نظر افکار عمومی را به طور جزئی و مشخص نمی‌توانیم به دست بیاوریم، اما به مرور زمان افکار عمومی عکس‌العمل‌ها، کنش‌ها وواکنش‌هایی نسبت به یک قانون، تصمیم، سخن و نقد نشان می‌دهد که بیانگر نبض عمومی جامعه است و این امر می‌تواند ملاک داوری نسبت به نقدهای گوناگون باشد.
