صدور مجوز و نظارت؛ مهم‌ترین امور حقوقی طرح ادغام دو اتحادیه قرآنی
گروه مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد: دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به وضعیت صدور مجوز مؤسسات قرآنی پس از ایجاد اتحادیه مدغم گفت: مسلما مهم‌ترین امر حقوقی در طرح ادغام اتحادیه‌ها موضوع صدور مجوز و نظارت بر آن است.
حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در رابطه با طرح ادغام اتحادیه‌های قرآنی کشور گفت: موضوع تعدد اتحادیه‌های قرآنی مردمی و تبعات ناشی از آن یکی از مسائل پرحاشیه امور قرآنی است، که درخواست و مطالبه فعالان قرآنی نسبت به آن از ابتدای کار شورای توسعه فرهنگ قرآنی با شدت و ضعف مطرح بوده است و یک بار هم در جلسه شورای توسعه فرهنگ قرآنی مطرح و بررسی جامع موضوع به دبیرخانه شورا سپرده شده است.
وی در ادامه بیان کرد: البته این موضوع به‌عنوان مسئله‌ای فرع بر موضوع تمرکز یا عدم تمرکز صدور مجوز و نظارت بر فعالیت‌های قرآنی ـ مردمی است که به دلیل بازتاب‌های اجتماعی ـ فرهنگی آن نمود یافته است.
پیش‌بینی ادغام دو اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های قرآنی در سال 90
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در رابطه با جزئیات و جوانب طرح مطرح شده در شورای توسعه فرهنگ قرآنی گفت: این موضوع ابتدا در کارگروه قرآن و مؤسسات مطرح و مورد بررسی قرار گرفته است. این کارگروه یکی از کارگروه‌های کمیسیون تبلیغ و ترویج قرآن کشور است. کارگروه در سال 1390 پیشنهادی برای ایجاد کمیته مشترک نظارت و صدور مجوز مؤسسات قرآنی مردمی به کمیسیون ارائه کرد که نهایتا پس از گردش کار در جلسه کمیسیون و مجمع مشورتی شورا در جلسه 15، سیزدهم اسفندماه سال 90 شورای توسعه فرهنگ قرآنی مطرح شد. در این پیشنهاد پیش‌بینی شده بود که اتحادیه‌های موجود ادغام شده و اتحادیه‌ای واحد تشکیل شود.
وی در ادامه تصریح کرد: در جلسه شورا مطالبی در این خصوص طرح و مقرر شد، دبیرخانه شورا دیدگاه‌های دستگاه‌ها را در این موضوع و سایر موضوعات نیاز به هماهنگی و تقسیم کار دستگاه‌ها بررسی و نتیجه را به شورا گزارش کند.
محمدی اظهار کرد: در همین راستا دبیرخانه شورا کارهای مطالعاتی را به‌صورت موضوعی طراحی و پیگیری کرده است، که برای موضوع مؤسسات مردمی یک گزارش از پیشینه حقوقی اقدامات مربوط به صدور مجوز و نظارت مردمی ـ قرآنی و یک گزارش رصدی از موضوع تعدد اتحادیه‌ها و ابعاد مثبت و منفی موضوع آماده و به اعضای مجمع مشورتی شورا ارائه شد.
تصویب اصل ادغام در مجمع مشورتی
محمدی با تأکید بر اینکه آنچه در مجمع مشورتی به تصویب رسیده، اصل ادغام است و نه طرح ادغام، افزود: نتایج گزارش رصدی و پیگیری‌های بخش مردمی ـ قرآنی بر موضوع تعیین تکلیف تعدد یا وحدت اتحادیه‌ها صحه گذاشته است و به همین دلیل مجمع مشورتی در جلسه 45، بیستم بهمن‌ماه 92 تصویب کرد، گروه کارشناسی متشکل از دو نماینده از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دو نماینده از سازمان تبلیغات اسلامی، دو نماینده از اتحادیه‌های مؤسسات و تشکل‌های قرآنی (هرکدام یک نفر) و یک نماینده از دبیرخانه شورا تشکیل و ابعاد موضوع صدور مجوز و نظارت و تعدد یا ادغام اتحادیه‌ها را بررسی و نتیجه را به مجمع گزارش کند.
وی تصریح کرد: در فرصت یک ماههای که مجمع به گروه کارشناسی داد، دو جلسه نسبتا طولانی (جمعا 7 ساعت) تشکیل شد و اعضای جلسه دیدگاه‌هایشان را در این موضوعات مطرح کردند.
محمدی در ادامه اظهار کرد: یکی از موارد مورد اتفاق نظر اعضای جلسه گروه کارشناسی، ضرورت ادغام دو اتحادیه بود. مقرر شد دو تیم کاری شامل؛ تیم نمایندگان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی برای موضوع امکان تمرکز صدور مجوز و نظارت بر مؤسسات قرآنی ـ مردمی و ساز و کارهای آن و تیم نمایندگان دو اتحادیه برای طراحی و ارائه طرح ادغام اتحادیه‌ها و ساز و کار آن تشکیل شود.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در ادامه افزود: پس از گزارش جلسات گروه کارشناسی در جلسه اخیر مجمع مشورتی، اعضای مجمع نیز بر ضرورت ادغام اتفاق نظر داشتند و این امر مورد تأکید بود، لذا با توجه به انتظار افکار عمومی جامعه قرآنی در خصوص موضوع، این اتفاق نظر گروه کارشناسی و مجمع مبنی بر اصل ادغام مورد تصویب و اطلاع رسانی قرار گرفت.
وی با بیان اینکه ساز و کارهای این ادغام و از همه مهم‌تر ماهیت و هویت اتحادیه واحد مدغم ابعاد مختلفی دارد، گفت: این موضوع هم اکنون در دستور گروه کارشناسی قرار دارد که جلسات آن به‌صورت مستمر و جدی تشکیل می‌شود.
محمدی در رابطه با مزایایی اجرایی شدن طرح ادغام برای مؤسسات قرآنی، اظهار کرد: گزارش‌های جمع‌آوری شده از سطح کشور حاکی از آن است که هم بخش مردمی ـ قرآنی و هم دستگاه‌های دولتی و نهادهای حاکمیتی حمایت کننده دچار نوعی بلاتکلیفی در نوع تعامل با این بخش هستند.
ایجاد فضای همدلی و همکاری جدی بین بخش مردمی ـ قرآنی با ادغام دو اتحادیه قرآنی
وی تصریح کرد: این در کنار تبعات منفی است که ناخواسته از رقابت منفی یا بی‌احتیاطی‌های زبانی افراد منتسب به دو مجموعه در سطح کشوری و استانی ایجاد می‌کند که هر یک می‌تواند موجب تضعیف جامعه قرآنی شود؛ لذا به‌نظر می‌رسد با ادغام اتحادیه‌ها فضای همدلی و همکاری جدی بین بخش مردمی ـ قرآنی و بین این بخش و نهادهای حاکمیتی و دستگاه‌ها ایجاد شده و توسعه امور قرآنی با جهش قابل توجهی پیگیری شود.
محمدی در رابطه با نحوه صدور مجوز برای مؤسسات قرآنی گفت: مسلما مهم‌ترین امر حقوقی در طرح ادغام اتحادیه‌ها موضوع صدور مجوز و نظارت بر آن است که می‌تواند تابعی از موضوع کلان ساماندهی صدور مجوز و نظارت بر مؤسسات باشد.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی افزود: به‌همین منظور در جلسه گروه کارشناسی مجمع توافق شد که تیم مشترک دو دستگاه یا همان کمیته مشترک با تشکیل جلسات مستمر تا پایان فروردین‌ماه سازوکار پیشنهادی خود را برای ساماندهی و تمرکز صدور مجوز و نظارت بر مؤسسات قرآنی ـ مردمی تهیه و به گروه کارشناسی ارائه دهند تا پس از آن در مجمع و شورا گزارش و تصمیم‌گیری شود.
تصویب طرح ادغام دو اتحادیه قرآنی در بهار سال 93
وی در رابطه با زمان اعلام جزئیات اتحادیه مدغم بیان کرد: با توجه به فضای تفاهم موجود و رفع بسیاری از ذهنیت‌های غیرکارشناسی و سلیقه‌ای، به نظر می‌رسد که با همت جامعه قرآنی و کارشناسان و مدیران مسئول، در بهار سال 1393 شاهد به ثمر رسیدن تعاملات و بررسی‌ها و تصویب طرح باشیم.
محمدی اظهار کرد: تشکیل جلسات مشترک بین سازمان دارالقرآن الکریم و معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش از این نیز در خصوص موضوع ساماندهی بخش مردمی سابقه داشته است؛ ضمن این که هر دو دستگاه در کارگروه قرآن و مؤسسات، کمیسیون تبلیغ و ترویج عضویت دارند و این موضوع در جلسات کارگروه طرح شده است.
وی افزود: البته به نظر می‌رسد فضای تعامل پیش آمده بین دو دستگاه در ماههای اخیر فرصت مناسبی را برای تعمیق همکاری و همدلی فراهم کرده است. حضور هر دو دستگاه در گروه کارشناسی مجمع بسیار جدی و صمیمانه است و امید است کمیته مشترک در فرصت توافق شده تا پایان فروردین‌ماه بتواند سازوکارهای لازم را بررسی کرده و یک الگوی حقوقی پایا و پوششی را برای موضوع صدور مجوز و نظارت بر فعالیت مؤسسات و تشکل‌های قرآنی ـ مردمی کشور ارائه دهند و همچنان که در متن توضیح مقام معظم رهبری در تفاهم‌نامه سال 1376 بین دو دستگاه آمده است، پس از این شاهد موازی کاری و دوباره‌کاری در این حوزه نبود.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در پایان اظهار کرد: در پایان به همه فعال در مؤسسات قرآنی کشور بشارت می‌دهم که با توجه به ظرفیت‌های حقوقی و فرهنگی به‌وجود آمده از تصویب و اجرایی شدن منشور توسعه فرهنگ قرآنی و با عنایت به سازوکارهای قانونی و اجرایی در اختیار شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور همه مسائل مورد نگرانی جامعه قرآنی به ترتیب رسیدگی و با مشارکت همه نهادهای دست‌اندرکار به سامان خواهد رسید.
