تشکیل شورای فعالیت‌های مجازی دستگاه‌های قرآنی؛ پاسخ به مطالبات مقام معظم رهبری

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، اهمیت فعالیت‌های فضای مجازی به ویژه در عرصه قرآن، امری روشن و بدیهی است و امروزه دیگر طرح این موضوع مبنی بر ضرورت‌های حضور در فضای مجازی امر بیهوده ای است، زیرا هم‌اکنون چه بخواهیم، چه نخواهیم، باید حضور فعال داشته باشیم و از فرصت‌های این حوزه برای تبیین مفاهیمی همچون آموزه‌های دینی و قرآنی در فضای مجازی بهره‌مند شویم.
عضویت 8 نهاد قرآنی در شورای هم‌افزایی فضای مجازی
تاکنون شاهد اقدامات قرآنی بسیاری از سوی دستگاه‌ها و نهادهای قرآنی بودیم اما متأسفانه هر یک به صورت جداگانه و جزیره‌ای مانند بوده است و به نوعی آنگونه که باید دیده می‌شد، محقق نشد. تا اینکه شورای عالی قرآن وارد این عرصه شد و از هشت نهاد قرآنی همچون معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تشکل‌های قرآن وعترت کشور، سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور، خبرگزاری ایکنا، شبکه قرآن و معارف سیما، رادیو قرآن، مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امورخیریه، مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران دعوت شد تا دورهم جمع شوند و برنامه‌هایی برای فعالیت‌های قرآنی در فضای مجازی ترتیب دهند. البته بنا به اعلام شورای عالی قرآن، ممکن است تعدادی از نهادهای قرآنی به جمع این هشت نهاد بپیوندند تا مجموعه‌ها را در حرکت‌های‌شان یاری دهند.
برگزاری جلسات هم‌افزایی قرآنی؛ پاسخ به مطالبات مقام معظم رهبری
بسیاری از کارشناسان قرآنی بر این معتقدند که وضعیت کنونی نهادها و دستگاه‌های قرآنی، وضعیت مطلوب و قابل قبولی نیست هرچند در سال‌های اخیر، شاهد حرکت‌هایی بودیم اما تا مرز ایده‌آل همچنان فاصله‌ وجود دارد.
البته محمدتقی میرزاجانی، رئیس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری ایکنا با اشاره به وضعیت فعالیت‌های قرآنی در کشور گفت: در این حوزه، وضعیت مطلوبی را شاهد نیستیم هر چند اقداماتی از سوی دستگاه‌های قرآنی انجام شده است. پیشرفت دستگاه‌های قرآنی نسبت به پیشرفت دیگر صنوف، فاصله بسیاری دارد.
وی ادامه داد: شورای عالی قرآن با توجه به دغدغه‌ای که در حوزه قرآن داشت و همچنین در پاسخ به تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر اهمیت فضای مجازی بر آن شدیم تا حتما کار جدی در میان دستگاه‌ها و مجموعه‌های قرآنی انجام شود به همین دلیل تعدادی از نهادهای قرآنی که دغدغه این موضوع را داشتند گردهم آمدند تا دغدغه‌های‌شان را مطرح کنند و در ادامه حرکت‌هایی صورت بگیرد. هر چند گام کوچک و مختصری است اما می‌تواند با همفکری این نهادها تأثیرگذار باشد.
ضرورت تشکیل «شورای هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی دستگاه‌های قرآنی»
هشت نهاد قرآنی براساس دغدغه‌های‌شان تاکنون پنج جلسه را تشکیل داده‌ا‌ند که جلسه پنجم به میزبانی خبرگزاری ایکنا بود. در جلسه سوم بود که نمایندگان هشت نهاد قرآنی به این نتیجه رسیدند که شورای هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی دستگاه‌های قرآنی را در راستای افزایش زمینه‌های هم‌گرایی و هم‌افزایی فعالیت‌های قرآنی در فضای مجازی تشکیل دهند. برای این شورا محورهایی تعریف شد که می‌توان به مشارکت در امر تولید محتوای قرآنی مورد نیاز در فضای مجازی، به اشتراک گذاشتن منابع چندرسانه‌ای قرآن کریم و مسائل مرتبط، تبادل لینک وب‌سایت‌های دستگاه‌های عضو با ایجاد دسترسی در صفحه اصلی، پشتیبانی فنی دستگاه‌های توانا از وب سایت دیگر دستگاه‌ها و انتشار اخبار فراگیر و تولیدات ویژه هر دستگاه در وب سایت دیگر دستگاه‌ها مشروط به اینکه با سیاست‌های کلی این دستگاه‌ها در تناقض نباشد، اشاره کرد.
تدوین اساسنامه «شورای هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی دستگاه‌های قرآنی»
‌هشت نهاد قرآنی در این جلسات، ساختار اجرایی و نظام‌نامه‌ای را برای شورای هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی دستگاه‌های قرآنی تعریف کردند و همه آنها را در قالب تفاهم‌نامه‌ای تنظیم کردند و فعالیت رسمی این شورا از جلسه چهارم آغاز شد. جلسه چهارم در حالی برگزار شد که نماینده دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی حضور داشت و نقطه نظرات شورای توسعه هم به این جمع منتقل شد و این تفاهم‌نامه در همان جلسه به امضا رسید. در این جلسات با حضور هشت نماینده قرآنی، تصمیماتی گرفته می‌شود که هر چند این تصمیمات چندان بزرگ نیست اما چیزی است که عملیاتی کردن آن از عهده دستگاه‌ها برمی‌آید.
سند قرآن و فضای مجازی؛ بارزترین مصوبات جلسات هم‌افزایی قرآنی
لینک شدن سایت‌ها که در نتیجه این جلسات بود، سبب هم‌افزایی دستگاه‌های قرآنی شد. همچنین سند قرآن و فضای مجازی یکی دیگر از بارزترین مصوبات جلسات هم‌افزایی قرآنی بود. پیگیری این سند از سوی شورای توسعه فرهنگ قرآنی، از جمله مطالبات شورا بود که به صورت جدی هم‌اکنون پیگیری می‌شود. این سند که مدتی در شورای توسعه فرهنگ قرآنی متوقف شده بود، مجدد استمرار یافته است. در واقع این سند کاری اساسی، زیربنایی و مبنایی است که توسط دستگاه‌های مرتبط، ذیربط و مسئول دنبال می‌شود.
شورای عالی قرآن برای سند قرآن و فضای مجازی ادعایی ندارد
برخی از کارشناسان قرآنی بر این باورند که ورود شورای عالی قرآن برای تشکیل جلسات هم‌افزایی نشان از ادعای این تشکل بر سند قرآن و فضای مجازی است. در حالی که محمدتقی میرزاجانی، رئیس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن این باورها را تکذیب کرد و گفت: شورای عالی قرآن برای این موضوع، ادعایی ندارد مبنی بر این که پس از تصویب سند قرآن و فضای مجازی به شورای عالی قرآن واگذار شود.
وی افزود: موضوع شورای هم‌افزایی را با توجه به دغدغه‌های قرآنی که داشتیم مطرح کردیم. حتی در آن جلسه بنده در جایگاه نماینده شورای عالی قرآن مطرح کردم که شورا بنا ندارد دبیرخانه شورای هم‌افزایی را در شورای عالی قرآن قرار دهد به همین منظور رأی‌گیری انجام شد و با وجود آن که اعضا بر این موضوع اصرار می‌کردند که دبیرخانه در شورای عالی قرآن باشد اما پس از رأی‌گیری در نهایت به این نتیجه رسیدیم که دبیرخانه به صورت چرخشی در نهادهایی که اعلام آمادگی می‌کنند، مستقر شود.
وی تصریح کرد: دبیر شورای هم‌افزایی قرآن، هر سال براساس رأی‌گیری اعضا تغییر خواهد کرد و هم دبیر به مدت یکسال می‌تواند دبیر شورا باشد.
مسئولیت اصلی «شورای هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی دستگاه‌های قرآنی»
شورای هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی دستگاه‌های قرآنی، به نوعی به متمرکز شدن فعالیت‌ها کمک می‌کند، فعالیت‌هایی که تاکنون به صورت جزیره‌ای و پراکنده محقق می‌شد. تقویت پایگاه‌های اطلاع‌رسانی نهادهای قرآنی، لینک اخبار و پوشش فعالیت‌های قرآنی، تبادل محتوا در سایت‌ها و پایگاه‌های اطلاع‌رسانی از جمله مسئولیت‌های شورا می‌تواند باشد.
برخی از کارشناسان قرآنی تصور می‌کنند که شورای هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی دستگاه‌های قرآنی مانع از فعالیت سند قرآن و فضای مجازی خواهد شد در حالی که این شورا ارتباطی با سند قرآن و فضای مجازی ندارد و برگزاری جلسات شورا تداوم تعاملات بین‌دستگاهی است. تعاملاتی که سبب آثار درخشانی در سیاره فضای مجازی می‌شود و سیاره را تبدیل به زیباترین سیاره جهان خواهد کرد.
سند قرآن و فضای مجازی روی میز تصویب
تهیه پیش‌نویس سند قرآن و فضای مجازی برعهده سازمان دارالقرآن الکریم قرار داده شد و سازمان با برگزاری جلسات مختلف با حضور صاحب‌نظران و اندیشمندان و اساتید برجسته کشور، توانست سند مناسبی را تحویل کمیسیون مربوطه قرار دهد. هم‌اکنون این سند از سوی کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی به تصویب رسیده و باید به صحن شورای توسعه فرهنگ قرآنی شورای عالی انقلاب فرهنگی برود که هنوز این اتفاق رخ نداده و سند تصویب نشده است؛ چرا که در دستور کار شورای توسعه فرهنگی قرآنی شورای عالی انقلاب فرهنگی نیامده است. قطعا اگر آنجا تصویب شود، لازم‌الاجرا خواهد بود به این معنی که در آنجا مشخص می‌شود که دبیرخانه سند قرآن و فضای مجازی در کدام نهاد قرآنی مستقر شود. حرکت اصولی قرآنی با یک تولیت، برنامه و هدف مشخص، سهم دستگاه‌ها و میزان پرداختن دستگاه‌های قرآنی به این مقوله و بودجه‌ای که در اختیار آن باشد، همه این مسائل قطعاً در سند قرآن و فضای مجازی پیش‌بینی خواهد شد. به هرحال این سند می‌تواند آغاز حرکتی برای دستگاه‌های قرآنی باشد.
نقش ایکنا در هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی دستگاه‌های قرآنی
محمدتقی میرزاجانی، رئیس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن معتقد است خبرگزاری ایکنا به عنوان خبرگزاری قرآنی با دامنه وسیع داخلی و بین‌المللی می‌تواند سهم بسزایی در این هم‌افزایی داشته باشد.
وی افزود: خبرگزاری ایکنا، ماهیتاً یک رسانه خبری است و به دلیل آنکه رسانه‌ای تأثیرگذار، مورد اعتماد و اطمینان بوده تصمیم گرفتیم تا این رسانه را در هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی سهیم کنیم؛ چرا که می‌تواند نقش ارزنده‌ای را در این زمینه داشته باشد.
میرزاجانی تصریح کرد: قطعا خبرگزاری یکی از عناصر مفید و مؤثر در عرصه فضای مجازی است که می‌تواند در تولید محتوا به ویژه محتوای قرآنی نقش بسزایی داشته باشد.
نقش جامعه قرآنی در هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی
جامعه قرآنی متشکل از نیروهای جوان، تحصیل‌کرده و متخصص در سال‌های اخیر توانسته‌اند آشنایی بیشتری با دنیای اینترنت و فضای مجازی داشته باشند. آنها به صورت خودجوش در این سال‌ها وارد میدان شدند و بدون هیچ چشمداشتی فعالیت خود را انجام می‌دادند اما نکته مهم این بود که آنها از سوی نهادی هدایت نمی‌شدند و در نهایت فعالیت‌های‌شان پراکنده بود که این امر سبب دیده نشدن اقدامات‌شان بود. به نظر می‌رسد با تشکیل شورای هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی دستگاه‌های قرآنی، می‌توانند به واسطه حرکت‌های هدایت شده و یک سویه حضور مؤثری در فضای مجازی داشته باشند.

تدوین سند قرآن و فضای مجازی در سازمان دارالقرآن
محمدتقی میرزاجانی، رئیس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن با اشاره به مفاد سند قرآن و فضای مجازی گفت: زمانی می‌توانیم به این سند استناد کنیم که تصویب شود. تا آنجا که اطلاع دارم برای تصویب این سند زحمات بسیاری کشیده شده است که از سازمان دارالقرآن الکریم جای تشکر دارد.
وی افزود: باید متنظر بمانیم که مراحل تصویب در شورای توسعه فرهنگ قرآنی شورای عالی انقلاب فرهنگی محقق شود و سپس بتوانیم درباره بندهای تصویب شده و سازوکاری که برای این موضوع در نظر گرفته شده است، اظهارنظر کنیم.
شورای هم‌افزایی فعالیت‌های مجازی دستگاه‌های قرآنی به قوت خود باقیست و می‌تواند پرچمدار قرآن و عترت در فضای مجازی باشد و از سویی تصویب قرآن و فضای مجازی به نوعی می‌تواند چاشنی این جلسات باشد تا هر دو در یک مسیر گام بردارند و به اهداف متعالی دست یابند.