احسان به پدر و مادر پس از توحید و نفی شرک در رأس وظایف الهی است

به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد لطفیان سرگزی، امام جمعه نیک‌شهر در این گفتمان دینی با اشاره به شعار امسال ستاد اقامه نماز که «هنگام نماز توقف کنید نماز بخوانید تا سفرتان مبارک باشد» به معرفی کتاب صحیفه سجادیه و رساله حقوق پرداخت.

وی با اشاره به رعایت حق مادر و پدر در سن پیری و حتی از مرگ از دیدگاه رساله حقوق امام سجاد(ع)، افزود: احساسات و عواطف انسان یکی از نعمت‌های بزرگ و زیبای الهی بوده و روابط که میان افراد براساس این عواطف استوار است بهترین و پایدارترین روابط از دیدگاه قرآن است. پرخیر و برکت‌ترین و اوج احساسات انسانی، روابط والدین و اولاد به دور از هر گونه شائبه، خودخواهی و جلب منفعت است.

این استاد دانشگاه بیان کرد: فرزند هر چه در احترام پدر و مادر و احسان و نیکی به آنان کوشا باشد هرگز نخواهد توانست حق آنها را ادا کند. ولی باید به مقدار امکان سعی و کوشش داشته باشد و باید وجود آنان را به خصوص در زمان پیری که نیاز به نگهداری دارند، نعمتی از خداوند بداند و هرگز نباید کار خود را کافی بداند یا بزرگ بشمارد.

وی عنوان کرد: گاهی زمان پرستاری از پدر و مادر پیر طولانی‌تر از دوران پرستاری کودک و معمولاً دشوارتر است؛ زیرا کودک را می‌توان به آسانی به پذیرفتن واداشت ولی در مورد پدر و مادر پیر گاهی امر بسیار مشکل می‌شود. در موقع غذا خوردن لقمه در دهان آنها گذاشتن، در موقع استراحت آنان را سرگرم کردن، در پوشیدن و تعویض لباس به آنان کمک کردن، در هنگام نیاز به قضای حاجت و سرویس بهداشتی وسایل و لوازم تطهیر آنها را با افتخار، عزت و احترام فراهم کردن؛ اما با این حال اسلام کار پدر و مادر را در پرورش فرزند مهم‌تر و مقدس‌تر می‌شمارد، زیرا آنها از پرستاری فرزندشان لذت می‌برند و با وسوسه و اضطراب نگران رشد و ترقی کودک هستند.

وی افزود: برخلاف فرزندی که از پدر و مادر پیر پرستاری می‌‌کند و از این کار احساس خستگی می‌کند و خدای نخواسته گاهی چشم به راه ملک‌الموت هستند که او آنها را راحت کند. حتی اگر در دوران حیات مراعات کرده باشد. اهمیت نقش پدر در پرورش فرزند و ناملایمات و دشواری‌ها که در راه تأمین سعادت فرزند متحمل می‌شود بر کسی پوشیده نیست. هر انسان دارای شعور و وجدان با نگرشی به زندگی و مشکلات دست و پاگیر آن درمی‌یابد که پدری دلسوز و مهربان با چه خون دل‌ها فرزندی را در پیچ و خم زندگی به ثمر رسانده و تحویل اجتماع می‌دهد.

حجت‌الاسلام لطفیان بیان کرد: چتر حمایت و محبت پدر بر سر فرزند سایه افکنده و همچون یار و یاوری مددکار در کنار انسان قرار می‌گیرد. پدر به همراه مادر دو منبع نیروبخش فرزند در جبهه‌های مختلف زندگی هستند، در تعیین راه، مقصد و هدف او را یاری می‌کنند؛ اما مادر انسانی با عاطفه و دلسوز دارای احساسی نیرومند و صاحب محبتی در حد عشق است. در بیان امام سجاد(ع) حق مادر مقدم بر حق پدر ذکر شده است شاید علتش تأثیر بیشتر او در تکوین شخصیت فرزند و زحمات طاقت فرساتر او در راه پرورش فرزند و اولاد باشد.

امام جمعه نیک‌شهر بیان کرد: به هر حال احسان به پدر و مادر پس از توحید و نفی شرک در رأس برنامه‌ها و وظایف الهی و قرآنی شمرده شده است. امام سجاد(ع) نیز با پیروی از وحی خداوندی و الهام از سنت نبوی در کتاب مقدس و نورانی رساله حقوق امام سجاد(ع) می‌فرماید «حق مادرت این است که به دشواری‌ها دوران بارداری رنج دوران شیردادن بیندیشی به خاطر داشته باش که در دوران کودکیت تو را با تمام وجود در مقابل خطرات مختلف حفظ کرده و راحتی و آسایش خود را بی‌دریغ نثارت کرده است». بیدار خوابی‌ها و محرومیت‌های فراوانی که در راه دفع سرما و گرما از تو متحمل شده است همگی برخاسته از احساس ویژه و خاص مادری بوده است.

وی افزود: براساس آیات 151 سوره انعام و 13، 14 و 15 سوره مریم باید بدانیم قدردانی و سپاسگزاری در مقابل آن فداکاری‌ها جز در پناه یاری و توفیق خداوند میسر نیست. پدر و مادر برای تربیت و پرورش فرزند آسایش و راحتی خود را فداکرده‌اند پس فرزند باید هم پدر و مادر خود را محترم بدارد، از کارهایی که موجب اذیت و رنجش آنهاست پرهیز کند، مشکلاتشان را برطرف کرده و در صورت نیاز خارج آنها را بپردازد و رضایت آنها را کسب کند که رضایت خدا در رضایت پدر و مادر است.

حجت‌الاسلام لطفیان یادآور شد: در عید نوروز وقتی به دیدن سالمندان می‌روید با خود میوه و وسایل پذیرایی هم ببرید. نگوئید مایحتاجتان را تأمین می‌کنم حتی در مواقعی پول نقد به والدین خود بدهید تا در مصارف خود خرج کنند.

حقوق مشترک والدین حق نفقه است

وی با اشاره به حق عظیم پدر و مادر پس از مرگ، افزود: در حقیقت انسان پس از مرگ بیش از دوران حیات نیازمند است زیرا دست او از مرحله عمل به کلی کوتاه شده و گرفتار عواقب کار خویش است و گاهی از اینکه بسیار وقت گران بهاتر از طلا را تلف کرده و اوقات فراغت را به بطالت گذرانده انگشت ندامت و پشیمانی به دندان می‌گیرد؛ لذا طبق روایات اموات همیشه چشم به راهند و از هر توشه‌ای که بازماندگان برای آنها بفرستند خوشحال می‌شوند چرا که امیدی به جز این ندارند. البته این هم از رحمت واسعه خداوند است و گرنه عمل دیگران نباید برای شخص مفید باشد.

وی عنوان کرد: از حقوق مشترک والدین حق نفقه است و نفقه پدر و مادر در عرض فرزندان لازم است پس اگر همه نیازمند باشند و نفقه کم باشد باید میان آنها یعنی همسر، فرزند و پدر و مادر تقسیم کند. انسان مسلمان باید متوجه باشد بعد از ازدواج و پیدا کردند عیال و اولاد در پاس داشتن احترام پدر و مادر کوتاهی نکند. گاهی متأسفانه فرزندان توقع دارند پدر و مادر خدمتگزار همسر آنها باشند حتی اگر قرآن همه ما را توجه به خدمتگزاری والدین نمی‌کرد ما به حکم وجدان و عقل باید مادام الحیات درباره اطاعت آنها باشد.

امام جمعه نیک‌شهر در پایان یادآور شد: جالب اینجاست که طبق آیات 23 و 24 سوره اسراء شارع مقدس بعد از توصیه به توحید که اصل دین و پایه ایمان است سفارش پدر و مادر را کرده است که یکی از نمونه‌های آن قصابی است که خدمتگزار کامل مادر بود همنشینی حضرت موسی(ع) در بهشت شد. رعایت حق پدر و مادر گاهی موفقیت معنوی زیادی را نصیب فرزندان می‌سازد. حداکثر مراقبت را در احسان و احترام به والدین بکند و اگر فوت کرده‌اند کار خیر و صدقات جاریه انجام دهند و ثواب آنها را بر والدین اعطا کنند که در عالم برزخ خوشحال می‌شوند و برای فرزندان دعا می‌کنند.