پایان سال حماسه‌سازی ملت و آغازی برای خلق حماسه‌ای دیگر

سال 1392 نیز با تمامی فراز و نشیب‌ها به پایان رسید؛ سالی که از سوی مقام معظم رهبری «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی» نام گرفت. رهبر معظم انقلاب در بیان دلیل این نامگذاری در پیام نوروزی خود فرمودند: «آن‌چه را که ما در سال ۹۲ در پیشِ رو داریم، باز عمدتاً در دو عرصه مهم اقتصاد و سیاست است. در عرصه اقتصاد، به تولید ملی باید توجه شود... در زمینه امور سیاسی، کار بزرگ سال ۹۲، انتخابات ریاست‌جمهوری است که درواقع مقدرات اجرائی و سیاسی و  به یک معنا مقدرات عمومی کشور را برای چهار سال آینده برنامهریزی می‌کند. انشاءالله  مردم با حضور خودشان در این میدان هم خواهند توانست آینده نیکی را برای کشور و برای خودشان رقم بزنند. البته لازم است هم در زمینه اقتصاد، هم در زمینهی سیاست، حضور مردم حضور جهادی باشد. با حماسه و با شور باید وارد شد. با همت بلند و نگاه امیدوارانه باید وارد شد. با دل پرامید و پرنشاط باید وارد میدان‌ها شد و با حماسه‌آفرینی باید به اهداف خود رسید. با این نگاه، سال ۹۲ را به عنوان سال «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی» نام‌گذاری می‌کنیم».

حال در ارزیابی سال 92 می توان گفت در زمینه حماسه سیاسی حضور بالغ بر 70 درصدی مردم درانتخابات 24 خرداد و پس از آن حضور جهادی و پرشور مردم در سالگرد پیروزی انقلاب نشان داد که مردم نقش خود را در تحقق حماسه سیاسی ایفا کردند. همین تحقق حماسه سیاسی به خصوص حضور پرشور مردم در انتخابات باعث شد که دشمنان انقلاب سیاست تحریم و فشار را بی‌اثر ببینند و در پای میز مذاکره به قصد حل و فصل مذاکرات هسته‌ای حاضر شوند زیرا شاهد بودند فشارها و تحریم‌های چندین ساله و به تعبیر خودشان فلج‌کننده نه تنها مشارکت سیاسی مردم در انتخابات و حمایت از نظام  را کاهش نداد بلکه انتخابات عملا به صحنه رقابت پرشوری انجامید که با حضور حداکثری مردم منجر به انتخاب حجت‌الاسلام روحانی با شعار اعتدال شد. پس می‌توان گفت این بخش از شعار سال به خوبی محقق شد و مردم با حضور خود در انتخابات و سالگرد 22 بهمن حماسه سیاسی را تکمیل کردند.

اما بخش دیگر شعار سال «حماسه اقتصادی» بود که براساس بیانات مقام معظم رهبری توجه به تولید ملی و آنچه در پایان سال از سوی ایشان به عنوان سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مطرح شد، می‌باشد. البته این بخش از شعار سال به مانند حماسه سیاسی امری دفعی و آنی نیست که نتایج آن به سرعت ظاهر شود به ویژه که با تغییر دولت و شکل‌گیری تدریجی کابینه و اعمال سیاست‌های جدید، تحقق حماسه اقتصادی به تأخیر افتاد.

هدایت رهبری و حضور گسترده مردمی عوامل تحقق حماسه سیاسی

سردار جوانی در ارزیابی سال 92 و میزان تحقق شعار سال می‌گوید: « با همت والای مسئولان و مردم حماسه سیاسی خلق شد، انتخابات 24 خرداد92  حماسه‌ای بود که دنیا را شگفت‌زده کرد و نظام اسلامی توانست انتخابات خوبی را با مشارکت بالای مردم داشته باشد. دشمنان نظام برای انتخابات سال 92 نقشه‌هایی در سر داشتند و تلاش می‌کردند کشور را همچون سال 88 به سمت ناآرامی و تنش سوق بدهند و یا مشارکت مردم را در انتخابات تحت تأثیر قرار دهند تا مشروعیت انتخابات را به چالش بکشند؛ اما با هدایت‌های رهبر معظم انقلاب مردم حضوری پرشور و با نشاط  در انتخابات داشتند و پس از انتخابات نیز آرامش خاصی در کشور حاکم بود؛ لذا حماسه سیاسی به معنای دقیق کلمه در کشور شکل گرفت».

وی البته درباره حماسه اقتصادی با بیان اینکه در ابتدای راه تحقق حماسه اقتصادی هستیم اظهار می‌کند: «برای پیاده‌سازی و عمل به شعار «حماسه اقتصادی» آنگونه که شایسته بود و انتظار می‌رفت نتوانستیم در این سال به سمت حماسه‌سازی در عرصه اقتصادی برویم؛ گرچه مقدمات کار فراهم شده و زمینه‌ها آماده است، خصوصاً با ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که چندی پیش از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ شد، اما لازم است که همه دستگاه‌ها، مسئولان و آحاد مردم خود را برای ایجاد یک تحول اساسی و بنیادین در حوزه اقتصادی آماده و مهیا کنند».

سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نقشه راه تحقق حماسه اقتصادی

بسترها و زمینه‌های تحقق حماسه اقتصادی نیازمند نقشه راهی است که سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در حقیقت آن را تامین کرده است.

یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران درباره شرایط  کشور و میزان آمادگی برای اجرای این سیاست‌ها براین باور است که «شرایط و ظرفیت‌های کشوراعم از نیروی انسانی، منابع طبیعی، موقعیت جغرافیایی، زیرساخت‌های مختلف و منابع زیرزمینی زمینه را برای تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور فراهم کرده است».

آل اسحاق شناسایی آسیب‌ها‌ی فراروی اقتصاد مقاومتی و رفع آن برای تحقق حماسه اقتصادی را شرط لازم و اساسی می‌داند و معتقد است: «اکنون وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی یکی از آسیب‌هایی است که اقتصاد مقاومتی را تهدید می‌کند و نیازمند تلاش مسئولان برای رفع این مشکل هستیم».

ضرورت تعامل فعال قوای سه‌گانه برای تحقق حماسه اقتصادی

برای رفع این گونه مشکلات در سال پیش رو هماهنگی قوای سه گانه بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد و قوای سه گانه باید تلاش کنند از اصطکاک و تنش‌های بی مورد و جزئی کاسته و بر همگرایی و معطوف کردن توجهات خود به مسئله تحقق حماسه اقتصادی از طریق اجرای دقیق بندهای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که به طور شفاف وظایف هر یک از قوا را ذکر کرده است بیافزایند.

حجت‌الاسلام حسین سبحانی‌نیا، عضو هیئت رئیسه مجلس در این باره می‌گوید: «تحقق حماسه اقتصادی نیازمند مشورت و تعامل فعال قوای سه‌گانه برای رفع چالش‌ها در این زمینه است و نقش قوای سه‌گانه در خلق حماسه اقتصادی یک نقش محوری است».

وی با بیان شدنی‌بودن تحقق این حماسه براین اعتقاد است که «برای رسیدن به این هدف از توان بالای مسئولان و مردم برخوردار هستیم و پیشاپیش همه مقام معظم رهبری با رهنمودهای سازنده خود و تبیین مسائل مختلف کشور را هدایت می‌کنند».

سبحانی‌نیا تشخیص مشکلات اقتصادی را مقدمه تحقق این شعار دانسته و بیان‌می‌دارد: «افزایش تولید داخلی، افزایش اشتغال، کاستن از تورم و رونق اقتصادی از مؤلفه‌های اصلی حماسه اقتصادی است و با برنامه‌ریزی صحیح می‌توانیم از مشکلات کنونی عبور کرده و سال آینده طلیعه ورود به حماسه اقتصادی باشد».

دیپلماسی فعال؛ برآورنده هدف برون‌گرایی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی

از نگاهی دیگر در ارزیابی شعار سال می‌توان حماسه سیاسی را مقدمه  تحقق حماسه اقتصادی دانست. غالب کارشناسان و فعالان سیاسی متفق القول معتقدند حماسه سیاسی در سال 92 محقق شد و خود این مسئله شور و نشاطی را نیز به سایر عرصه‌هعا از جمله اقتصاد تزریق کرد و باعث ایجاد امید در میان فعالان اقتصادی نیز گردید. این امیدواری با دیپلماسی فعال دولت نیز همراه شد و حضور پرشمار هیئت‌های سیاسی و اقتصادی ازسایر کشورها به ویژه کشورهای اروپایی نوعی جنب و جوش را نیز در میان فعالان اقتصادی داخل کشور ایجاد کرد.

درباره نقش دیپلماسی فعال در تحقق حماسه اقتصادی که در واقع متضمن برون‌گرایی اقتصاد کشور برپایه رشد درونی آن است، ابوالقاسم رئوفیان، کارشناس مسائل سیاسی، معتقد است: « دیپلماسی فعال جمهوری اسلامی نقش مهمی در تحقق اقتصاد مقاومتی دارد، ما نیازمند یک دیپلماسی اثرگذارهستیم و باید به شکل فعال و با تأکید بر تحقق تعهداتی که در توافق‌نامه ژنو وجود دارد، مسیر دیپلماسی را برای کاهش تحریم‌ها ادامه دهیم».

وی در این زمینه گسترش ارتباطات با کشورهای همسایه و اسلامی را ضروری دانسته و می‌افزاید: «در راستای افزایش قدرت مقاومت اقتصادی تعامل همه‌جانبه با کشورهای اسلامی و جهان اسلام می‌تواند مؤلفه‌هایی برای افزایش قدرت اقتصادی کشور باشد».

البته رئوفیان معتقد است در این مسیر موانعی برای اثرگذاری دیپلماسی فعال جمهوری اسلامی وجود دارد که از جمله آن «شیطنت‌های آمریکا و تلاش‌های جبهه استکبار برای مقابله با پیشرفت‌های جمهوری اسلامی است و اقتصاد مقاومتی باید به صورتی برنامه‌ریزی شود که قدرت مقاومت ما در برابر جبهه استکبار بالا برود».

باور مسئولان به نقش مردم در تحقق حماسه اقتصادی

مسئله مهم دیگر در این میان نقش مردم در تحقق شعار سال است. اگر مردم به دست و اراده خود حماسه سیاسی را رقم زدند اما تحقق حماسه اقتصادی نیاز به باور و اعتقاد مسئولان به سپردن امور به دست مردم است. در واقع در این زمینه این مسئولان کشور هستند که باید گام اول را به طور صحیح و دقیق بردارند و با تصویب قوانین تسهیل کننده حضور مردم در عرصه اقتصادی از یک سو و از طرفی اجرای قانونمندانه و البته به دور از موانع پیچیده اداری و کاغذبازی عملا بخش خصوصی را تشویق به سرمایه‌گذاری و حضور فعال در عرصه های اقتصادی و صنعتی کنند.

در این زمینه رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس معتقد است:«  باید باور کنیم که بخش مهمی از موفقیت حماسه اقتصادی به نحوه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی‌های مدیران ارشد کشور بازمی‌گردد و نیاز است که همیشه نقاط ضعف سیاست‌های خرد و کلان خود را بررسی و رفع کنیم و به سمتی نرویم که دچارخودتحریمی شویم».

از طرفی وی توجه به درون را از عوامل تحقق حماسه اقتصادی دانسته و اظهار می‌دارد: «در مسئله حماسه اقتصادی عمده نگاه باید به توان و ظرفیت داخلی باشد و تولید داخلی نباید تنها یک شعار باشد، مسئولان دغدغه و مطالبات رهبر معظم انقلاب را اولویت خود قرار دهند و در عمل موانع تولید را برطرف کنند».

توجه به مقدمات فرهنگی اقتصاد مقاومتی

قاسم جعفری، عضو کمیسیون آموزش مجلس نیز با بیان اینکه حماسه اقتصادی در میان جنجال‌های سیاسی مظلوم ماند می‌گوید: «در این زمینه کوتاهی شده و باید کارهای جدی در زمینه کنترل تورم، ایجاد اشتغال و کمک به تولید انجام شود».

وی به اهمیت بحث سبک زندگی در تحقق حماسه اقتصادی اشاره می‌کند و براین باور است که «سبک زندگی ما با بحث اقتصادی و تولید ارتباط جدی دارد و نامناسب بود این سبک مانعی در این مسیر است».

وظیفه نهادهای غیررسمی در تبدیل اقتصاد مقاومتی به گفتمان عمومی برای تحقق حماسه اقتصادی

لذا مسئله گفتمان‌سازی برای تحقق شعار سال امری لازم و ضروری است تا بحث اقتصاد مقاومتی به درون زندگی فردی و اجتماعی مردم راه یابد تا تنظیم رفتاری جدیدی در حوزه مصرف در جامعه شکل بگیرد.

محمدکاظم انبارلویی، عضو حزب موتلفه اسلامی، گفتمان‌سازی را لازمه تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی می‌داند و می‌افزاید: «اگر مسئله اقتصاد مقاومتی در جامعه به عنوان یک گفتمان مسلم، فراگیر و رایج در نیاید، توفیق چندانی در اجرای سیاست‎های کلی اقتصاد مقاومتی نخواهیم داشت و به تبع آن حماسه اقتصادی نیز محقق نمی‌شود».

در پایان باید گفت در سال 92 حماسه  سیاسی محقق شد و بستر تحقق حماسه اقتصادی را فراهم کرد و درکنار آن ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب در واقع راهکار عملیاتی تحقق حماسه اقتصادی را ارائه داد، زیرا ظرفیت حماسه اقتصادی فراتر از یکسال است و نیازمند برنامه‌ریزی، قانونگذاری و اجرا بر مبنای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است؛ در حقیقت دستگاه‌های کشور باید برنامه های خود در سال پیش رو را براساس این سیاست‌ها تعیین کنند و از طرفی نخبگان، اندیشمندان و رسانه‌ها نیز باید تلاش زیادی در سال جدید در جهت تبدیل اقتصاد مقاومتی به گفتمان و مطالبه عمومی و ملی در میان آحاد افراد جامعه انجام دهند تا حماسه اقتصادی نیز محقق شود.