رواج بی‌اخلاقی در نظام اسلامی موجب دگرگونی هویتی می‌شود

علیرضا صدرا، عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اشاره به تعریف اخلاق سیاسی گفت: اخلاق سیاسی به معنای منش درونی است که ناشی ازارزش‌های درونی و بینش درونی، فردی جمعی، خانوادگی و اجتماعی است و می‌تواند در حد یک امت نیز مطرح شود و در کنش و روش مردم، گروه‌ها و اجتماعات بازتاب پیدا می‌کند.
وی با ذکر اینکه اساسا همه افراد، گروه‌های اجتماعی و نظامات سیاسی یک نظام اخلاقی دارند، افزود: هیچ گاه اخلاق از سیاست و انسانیت جدا نبوده، اما نظامات اخلاقی متفاوت است؛ جوامع مدرنیستی، سوسیالیستی، لیبرالیستی، ماکیاولیستی و داروینیستی به طور طبیعی منش اخلاقیشان تابع نظامات خودشان است.

ذات نظام ما معنوی و اخلاقی است

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران عنوان کرد: انقلاب اسلامی یک انقلاب بی‌بدیل است و اساسا ذات نظام ما معنوی و اخلاقی است و جهت انقلاب اسلامی نیز به این سمت است که توسعه اقتصادی را ادامه دهد و همراه با آن در جهت تعادل سیاسی و اجتماعی و تعالی فرهنگی و اخلاقی حرکت کند.

این نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی افزود: در جوامع و نظامات دیگر اخلاق از اجزای وجودیشان است، اما اخلاق جزء هویت و ماهیت ما است لذا هرگونه افراط و تفریط بداخلاقی است، اگر از حدود اخلاقی تعدی کنیم افراط است و اگر در اخلاق تعلل شود نوعی انظلام است و هویت ما دچار مشکل خواهد شد.

یکی از علل تشکیل نظام اسلامی رشد اخلاق در جامعه است

وی با ذکر اینکه یکی از علل تشکیل نظام اسلامی رشد اخلاق در جامعه است، گفت:  نظام‌های دیگر دنیا به دنبال توسعه اقتصادی هستند و با بی‌اخلاقی اثربخشی آنها کمتر می‌شود، اما در نظام اسلامی بی‌اخلاقی موجب دگرگونی هویت ما خواهد شد.

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به آیه «انَّ اللّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ»، گفت: سرشت همان ارزش‌ها، بینش‌ها و منش‌ها است و سرنوشت ساختارهایی است که شامل کنش‌ها و روش‌ها می‌شود، منش و اخلاق درست موجب پیروزی و پایداری می‌شود و اگر ارزش‌ها را رعایت نکنیم و در بینش دچار تحریف شدیم و ارزش‌هایی چون صداقت و امانت را به کار نبریم، به تعبیر خواجه نصیرالدین طوسی نعمت را به نقمت تبدیل خواهیم کرد.

صدرا با اشاره به حدیثی مبنی بر اینکه رهبران سیاسی و علما اگر صالح باشند جامعه نیز صالح می‌شود، گفت: زیرا این دو گروه مرجع هستند و در همه زمان‌ها و همه جوامع آنها را به عنوان دو گروه مرجع می‌شناسند؛ از افتخارات انقلاب اسلامی این است که که رهبران آن علمی هستند؛ علمایی عالِم، عادل و صالح در جامعه ما وجود دارند که مردم به علم، عدالت و تقوای آنها اعتماد می‌کنند.

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران افزود: رهبران علمی تنها به رهبران اصلی اختصاص ندارد و حتی یک معلم و یک روحانی نیز رهبر علمی است؛ در این سلسله مراتب همه رهبران علمی باید صالح باشند، اگر از گروه‌‌هایی که باید مرجع اخلاق باشند بداخلاقی سربزند ارزش‌ها در معرض شبهه قرار می‌گیرد.

این نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: یک دانشجو اگر بداخلاقی کند، بد است اما این بداخلاقی را اگر یک استاد دانشگاه داشته باشد بدتر خواهد بود و همچنین خیلی بد است که به اسم روحانیت تمام شود؛ در جامعه گروه‌هایی به اخلاق و دین و دیانت شهره هستند و باید معلم اخلاق باشند و اگر بداخلاقی کنند آثار نامطلوبی در جامعه باقی خواهد گذاشت و بی‌اعتمادی ایجاد خواهد کرد.

وی با ذکر اینکه گاهی در نقد سیاسی منفی‌بافی صورت می‌گیرد، گفت: بین نقد و نفی تفاوت فراوانی است؛ تنقید نوعی روشنگری است و حد و حدودی دارد؛ نباید به اسم انقلاب و نظام یا جناح خاصی دیگران را تخریب کرد زیرا نظام و انقلاب بیشترین آسیب را خواهد دید.

تفاوت ما نسبت به نظام‌های مدرنیستی در مسئله اخلاق است

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران افزود: تفاوت ما نسبت به نظام‌های مدرنیستی در مسئله اخلاق است؛ آنها معتقد هستند اخلاق از سیاست جداست و ما معتقدیم سیاست ما عین دیانت ماست، یعنی اخلاق نیز عین سیاست است و سیاست نیز باید عین اخلاق باشد.

این نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: اگر سیاست را اخلاقی کردیم موفق خواهیم شد اما اگر اخلاق را سیاسی به معنای سیاست‌بازی کردیم این اخلاق ابزار سیاست‌بازی می‌شود، در حالی که اخلاق باید ابزار سیاست متعالی که امام(ره) و رهبری نماد آن هستند باشد.

وی با اشاره به حدیثی از امام علی(ع) که فرمودند، انسان ابتدا باید خود را سیاست کند، افزود: باید ابتدا خود را سیاست کرد و بعد مسئولیت به عهده گرفت؛ سیاست‌های ماکیاولیستی و امپریالیستی به این دلیل است که افراد نفس خود را سیاست نکردند و سپس مسئولیت بر عهده گرفتند و نفسشان، آنها را سیاست می‌کند.

همه باید یکدیگر را به حق و اخلاق متعالی توصیه کنیم

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت: همه باید یکدیگر را به حق و اخلاق متعالی توصیه کنیم، اگر کسی نمی‌تواند نفس خود را سیاست کند مسئولیت بر عهده نگیرد و کسی که مسئولیتی بر عهده می‌گیرد باید مدارا کند.

این نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی افزود: جامعه ما بی‌اخلاق نیست اما جامعه و بعضی گروه‌های مرجع در معرض شبهه برخی بی‌اخلاقی‌ها و بداخلاقی‌ها قرار دارند؛ شیعه بعد از چندین قرن موفق شده است که حکومت تشکیل دهد و باید بتواند آموزه‌های اخلاقی را در حوزه سیاسی به سرانجام برساند.

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران افزود: ما نیازمند سیاست متعالی و متعادل هستیم و این سیاست عین اخلاق است و با سیاست می‌توانیم ارزش‌های اخلاقی را در جامعه نهادینه کنیم، همه اولیا و پیامبران نیز آمدند تا عوامل رشد را فراهم و موانع رشد را حذف کنند.

وی با ذکر اینکه دعواهای جناحی فرصت‌های کشور را به هدر می‌دهد، گفت: در این صورت به جای اینکه «فسابقو فی‌الخیرات» باشیم، تنازع در بقا شکال می‌گیرد که مصداق تعبیر قرآن کریم است که می‌فرماید: «و لا تنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم»؛ چرا که در این صورت عزت، اقتدار و فرصت‌ها از دست می‌رود و دشمن موج‌سواری می‌کند.