خودسانسوری و بی‌توجهی به وقایع‌نگاری؛ سد راه تئاتر انقلاب اسلامی

سعید نجفیان، نویسنده و کارگردان تئاتر در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: موضوع عدم اقبال فعالان و هنرمندان عرصه هنرهای نمایشی به موضوعات مرتبط با انقلاب اسلامی و حتی دفاع مقدس از چند منظر قابل تأمل و بررسی است که از جمله مهم‌ترین آنها فاصله کمی است که میان مقطع وقوع انقلاب اسلامی و رویداد جنگ تحمیلی و دفاع 8 ساله وجود دارد.
وی ادامه داد: انقلاب اسلامی اتفاق بزرگی در دوره معاصر جهان بود اما اتفاق مهم دیگری که آن را تحت‌الشعاع خود قرار داد دفاع مقدس بود که هم به لحاظ تبلیغی و هم ساز و کارهای تهییجی که به منظور مشارکت آحاد مردم ایران در آن اتفاق افتاد در فاصله کوتاهی فراگیر شد و فرصت مناسب را از فعالان عرصه‌های گوناگون فرهنگی و هنری به این موضوع سلب کرد.
همواره نگاه ما به انقلاب اسلامی مناسبتی بوده است

دبیر اجرایی چهاردهمین جشنواره سراسری «تئاتر مقاومت» تصریح کرد: از جمله مسائل و دلایل مهم دیگری که می‌توان آن را دلیلی بر عدم توجه مؤثر هنرمندان تئاتر به موضوع انقلاب اسلامی عنوان کرد این است که همواره نگاه ما به انقلاب اسلامی و رویدادهای آن هیچ‌گاه از محدوده یک مراسم گرامیداشت و نکوداشت خارج نشده است و همواره در جریان جشن‌های مربوط به سالروز وقوع آن به برنامه‌هایی مشخص و تکراری دست می‌زنیم تا خواسته باشیم این رویداد را از نقطه نظر زنده نگه داشتن یاد و خاطره مبارزان و شهدای انقلاب اسلامی پیگیری کرده و آن را تبدیل به جریانی نوستالژیک کنیم.
نجفیان ادامه داد: البته ناگفته نماند که حوزه‌های دیگر فرهنگی همچون شعر، داستان و رمان توفیق بیشتری در امر پرداختن به موضوع انقلاب اسلامی به ویژه در دهه اخیر داشته‌اند که این توفیق در عالم تئاتر و سینما کمرنگ تر است و دلیل عمده آن هم این است که به هر حال این دو عرصه به جهت طی کردن پروسه تأمین لوازم و موقعیت‌های ضروری برای تولید کمی زمانبر بوده و معمولاً از سایر جریان های رایج عقب مانده‌اند.
منابع مکتوب خوبی در زمینه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در اختیار داریم

این کارشناس تئاتر و سینما گفت: با وجود اینکه رویکرد مؤثری در زمینه وقایع‌نگاری انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را به ویژه در دهه اخیر شاهد هستیم به ویژه آن که شاهدان عینی وقایع را در قالب نگارش کتاب‌های خاطره این روزها بسیار مرسوم شده است که ثبت و ضبط می‌کنند اما با این وجود استقبالی را از سوی نمایشنامه نویسان نسبت به پرداختن به این موضوعات شاهد نیستیم که این ناشی از دو دلیل عمده است.
نجفیان تأکید کرد: نمایشنامه‌نویسان در بسیاری از مواقع و در زمینه نگارش اثر نمایشی با موضوع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بیشتر از این که به منابع مکتوب و مستندات موجود رجوع کنند به تخیل و برداشت‌های ذهنی خود پناه می‌برند؛ این آفت حوزه ادبیات نمایشی انقلاب و دفاع مقدس است که مسیر را از آگاهی‌بخشی و نشر واقعیت‌های انقلاب و جنگ دور می‌کند به طور مثال در جریان جشنواره سال گذشته تئاتر مقاومت 30 منبع برای اقتباس نمایشی هنرمندان علاقه مند به شرکت در جشنواره معرفی شد اما تعداد آثاری که به دستمان رسید انگشت‌شمار بود.
نمایشنامه‌نویسان با فرض واکنش منفی مسئولان، دست به خلق نمایشنامه با موضوعات ارزشی نمی‌زنند

وی در ادامه گفت: دیگر مسئله خودسانسوری است که معمولاً در میان هنرمندان تئاتر و به ویژه نمایشنامه‌نویسان قرار دارد که چون ممکن است این نوع پرداخت به موضوعات ارزشی با واکنش منفی مسئولان مواجه شود لذا از همان ابتدا نسبت به خلق اثر نمایشی توجهی نشان نمی‌دهند.
نجفیان در پایان گفت: به هر حال موضوعات و مسائلی وجود دارد که شاید در دوره ای نسبت به نشر آنها حساسیت هایی ایجاد می‌شد اما در آثار مکتوبی که اخیراً انتشار یافته است، شاهد پرداختن به آنها هستیم که اغلب نیز جنبه دراماتیک بالایی دارند و دوستان فعال در عرصه تئاتر انقلاب و دفاع مقدس باید توجه ویژه‌ای به آنها داشته باشند.