امیدعلی مسعودی، عضو هیئت علمی دانشگاه سوره، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به پذیرش تکنولوژی در ایران، اظهار کرد: پذیرش تکنولوژی در جهان به دلیل آنکه براساس نیازهای دوران مدرنیته شکل میگیرد، آسانتر از کشور ماست. ما به دلیل آنکه جامعه مذهبی هستیم باید یک سری از احکام را رعایت کنیم بنابراین پذیرش آن چندان برایمان آسان نیست.
وی ادامه داد: برخورد کشورمان با تکنولوژی را به سه مرحله تقسیم میکنیم: اولین مرحله، «امتناع» است یعنی در ابتدای ورود تکنولوژی به کشور، با آن مخالفت میکنیم. «اکتفا» دومین مرحله برخوردمان است. در این مرحله دیگر چارهای به غیر از استفاده از تکنولوژی را نداریم و ناچاریم که آن را بپذیریم.
تکنولوژی را بدون آگاهی پذیرفتهایم
مسعودی اظهار کرد: مرحله سوم همان «امتزاج» است، همان مرحلهای که هماکنون با آن مشکل داریم، یعنی تکنولوژی را بدون آگاهی و آشنایی میپذیریم و حتی فراموش میکنیم که فرهنگمان، فرهنگ ایرانی، اسلامی است و در نهایت به ممانعت با آن میپردازیم.
وی بیان کرد: امروزه چه بخواهیم و چه نخواهیم، پیامرسانهای فوری همچون وی چت تقریبا بخش وسیعی از جامعه ما را دربرگرفتهاند زیرا هم امکان ارتباطات را آسان میکند و هم تبادل پیام با هزینه کمتری انجام میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه سوره تصریح کرد: هر فناوری جدیدی در کنار مزایایش، از معایبی نیز برخوردار است که میتوان به ورود در حریم خصوصی اشاره کرد. این امر نه تنها در دین مبین اسلام بلکه در هر دینی محترم شمرده میشود؛ بنابراین حفظ حریم خصوصی یکی از مسائلی است که ما باید یاد بگیریم.
وی یادآور شد: حفظ حریم خصوصی با وضع قوانین و اجرای قوانین است تا حقی از افراد ضایع نشود. این امر در قانون جرائم اینترنتی منعکس شده و پلیس فتا و قوه قضاییه با آن برخورد میکنند. همه این قوانین باید برای کاربران اطلاعرسانی شود و فرصتها و تهدیدهای آن برای همه اقشار جامعه که با فناوری سروکار دارد، تبیین شود تا در برابر آسیبهای آن مصون باشند.
مسعودی اظهار کرد: آموزش افراد و اینکه در برابر آسیبهای آن مصون باشند، همان سواد رسانهای است و به نوعی باید همه جامعه را آموزش دهیم تا کمتر در برابر آسیبهای آن قرار بگیرند.
صداوسیما در راستای ارتقای سواد رسانهای گام بردارد
وی افزود: بخشی از سواد رسانهای، به آموزش در دوران پیشدبستان، دبستان، راهنمایی، دبیرستان و بخش دیگر به دانشگاه مربوط میشود. البته منظور از دانشگاه، دانشگاههای عمومی نیست بلکه صداوسیما هم نوعی دانشگاه است. شاید صداوسیما در این حوزه اطلاعرسانی کرده اما به صورت آیینی این معضل بزرگ که نحوه برخورد با تکنولوژیهاست را در رسانه ملی مطرح نکرده است و به خانوادهها آموزش نداده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه سوره تصریح کرد: آموزش در سواد رسانهای نباید جنبه تنبیهی داشته باشد بلکه باید شکل تشویق به خود بگیرد و بیشتر روی مزایای سواد رسانهای بحث کنیم. حتی مسابقاتی برگزار کنیم تا افراد در این حوزه وارد شوند و در راستای ارتقای سواد رسانهای تلاش کنند.
وی بیان کرد: به هرحال مجبوریم تا سواد رسانهایمان را ارتقاء دهیم چرا که این فناوریها به نوعی ساختار جوامع را دگرگون میکند و حتی روی سبک زندگیمان که باید مبتنی بر سبک زندگی اسلامی باشد، تأثیر میگذارد و حتی ممکن است اثرات مخربی داشته باشد؛ بنابراین با ارتقای سواد رسانهای میتوانیم جلوی خسارتها را بگیریم.
مسعودی اظهار کرد: کارشناسان و خبرگان این حوزه باید گردهم آیند تا به تهیه و تولید کتابها، جزوات و بروشورهای مناسب بپردازند و از این جهت به نوعی بخشی از سواد رسانهای افراد را افزایش دهند.
بخشی از سواد رسانهای به تبلیغات مربوط میشود
وی افزود: بخشی از سواد رسانهای هم مربوط به تبلیغات میشود. ما در کشورمان نهادهای خصوصی نداریم و احزاب و نهادهای خیریه کمتر به این موضوع توجه میکنند و البته پرداختن خبرگزاری قرآنی به این موضوع در روز جهانی ارتباطات قابل تقدیر است.
عضو هیئت علمی دانشگاه سوره تصریح کرد: اگر به خانوادهها نحوه استفاده درست از فناوریها را آموزش دهیم قطعا آنها بهتر میتوانند از رسانههای دیجیتال در جهت ارتقای سطح زندگی و حفظ حریم خانواده و حریم شخصی گام بردارند.
وی یادآور شد: برای ارتقای سواد رسانهای نیازمند بسیج عمومی هستیم. ما تجربیات بسیار خوبی در زمان دفاع مقدس داشتیم و فکر میکنم تهدیدات فرهنگی و هزینههای فرهنگی که ما متأسفانه بابت عدم آشنایی با فرهنگ فضای مجازی داریم، کمتر از آسیبهای دوران دفاع مقدس نیست، زیرا در دوران دفاع مقدس دشمن را کاملا میشناختیم و مرزبندیها مشخص بود، اما در فضای مجازی دوست و دشمن باهم هستند و تشخیصشان چندان درست نیست.
تاثیرگذاری مساجد
مسعودی ادامه داد: در شرایط کنونی مساجد بسیار میتوانند در این حوزه تأثیرگذار باشند و بیشتر خانوادههای مؤمن، مذهبی و سنتی ما با مساجد در ارتباطند و اصولا روحانیون، رهبران فکری پدران و مادران خانوادههای سنتی هستند.
وی افزود: در مساجد فضای خوبی وجود دارد و بیشتر مساجد از کامپیوتر استفاده میکنند؛ بنابراین در آنجا بحث سواد رسانهای میان خانوادهها و جوانان میتواند ارتقاء داشته باشد و یک موجآفرینی خوبی برای ارتقای سواد رسانهای در جامعه ایجاد شود.
برای ارتقای سواد رسانهای از سرمایههای ملی استفاده کنیم
عضو هیئت علمی دانشگاه سوره تصریح کرد: ما باید به سمتی برویم تا از سرمایههای ملی استفاده کنیم و آرام آرام در فضای دیجیتال وارد ساخت و ساز برنامههایی شویم که اهمیت فضای رسانهای را مهم تلقی کنند.
وی بیان کرد: اگر در آینده قرار باشد یک جامعه دانشمحور و دانش بنیان داشته باشیم، حتما نیاز است که به سمت آموزش سواد رسانهای و آشنایی جوانان با رسانههای دیجیتال پیش ببریم. جوانان ما زمانی که با سواد رسانهای در رسانههای دیجیتال آشنا شوند، قطعا خلاقیتهای خود را متوجه این سمت میکنند.