علمای حوزه چالش‌های اخلاقی و حقوقی طب انتقال خون را برطرف کنند/ نیازمند راهکاریم

علی اکبر پورفتح الله، مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اذعان بر اینکه در زمینه مسائل فقهی و اخلاقی طب انتقال خون در کشور کمتر کار شده است، عنوان کرد: علی رغم سابقه طب اسلامی و آمیختگی این طب با اخلاق و فقه و نگاهی که در گذشته وجود داشته که حکما دستی در فقه داشتند و دستی در طبابت، متاسفانه این روند ادامه پیدا نکرده و امروزه این ارتباط وجود ندارد.

پورفتح‌الله یادآور شد: پزشکی ما طبی است که از غرب وارد کشور شده است، با توجه به اینکه طب پیشرو است، می‌تواند مشکلات را حل کند و بر مبنای مسائل روز حرکت کند توانسته جایگاه ویژه‌ای را پیدا کند اما این طب نتوانسته آمیختگی‌اش با اخلاق و فقه را هماهنگ کند به همین دلیل چالش اساسی را در کشور ما به وجود آورده است.
هیچگاه فقهای‌ در کنار علمای اخلاق و پزشکی ننشسته‌اند تا برای رفع مشکلات همفکری کنند
مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران چالش‌های مرتبط با این مقوله را در حوزه طب انتقال خون وسیع‌تر دانست و گفت: هیچگاه فقهایمان در کنار علمای اخلاق و پزشکی ننشسته‌اند تا چارچوب را تدوین و مسائل مرتبط را مشخص کنند به همین دلیل چالش‌های عمده‌ای به دلیل این خلأ در کشور وجود دارد.
مشخص نیست که عوارض و پیامدهای انتقال خون و مسئولیت‌های آن بر عهده چه کسی است
وی تصریح کرد: در انتقال و تزریق خون از یک اهدا کننده به شخص دیگر پیامدهای متعددی وجود دارد ولی ما در کشور فعالیت چندانی در این زمینه نکرده‌ایم که عوارض و پیامدهای انتقال خون و مسئولیت‌های آن بر عهده چه کسی است.
پورفتح‌الله با بیان اینکه امروزه با بیماری‌های نوظهوری مواجه هستیم، گفت: به هر حال در دهه 80 با بیماری HIV و در دهه 90 نیز با بیماری هپاتیت سی مواجه بوده‌ایم و هم اکنون نیز ده‌ها ویروس مطرح هستند که امکان انتقالشان از طریق خون و فراوردهای خونی وجود دارد. یا در بحث پریون‌ها و پروتئین‌های تغییر شکل یافته که با روش‌های ویروس زدایی هم از بین نمی‌روند به هر حال این بحث مطرح است که خون و فراوردهای خونی همان گونه که نجات بخش هستند درکنار آن نیز می‌توانند برای زندگی مخاطره داشته باشند.
برخی از چالش‌های حقوقی و اخلاقی طب انتقال خون
مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران افزود: براساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی، در سراسر جهان جان 150 هزار مادر به دلیل استفاده از خون و فراوردهای خونی نجات پیدا می‌کنند و‌لی براساس استاندارهای کنونی علی رغم اینکه تمامی خون‌ها آزمایش می‌شوند بازهم به طور اجتناب ناپذیر از هر 50 هزار انتقال خون یک مورد هپاتیت سی اتفاق می‌افتد. بنابراین انتقال خون در یک نگاه  جان 150 هزار مادر را نجات می‌دهد اما سه نفر از آن‌ها را مبتلا به هپاتیت سی می‌کند به همین دلیل چالش حقوقی و اخلاقی داریم که آیا این تبعاتی که ایجاد می‌شود و بیماری که در فرد ایجاد می‌شود مسئولیتش با چه کسی است، آیا اصلا مسئولیتی متوجه فرد است یا خیر، آیا تجویز کننده خون مسئول است یا فردی که فراوردهای خون را تهیه می‌کند.
وی اظهار کرد: در مورد داروها بروشور دارو وجود دارد که عنوان شده فلان دارو زخم معده ایحاد می‌کند معمولا در این بین شرکت داروساز از این عوارض مصون است و این مسئولیت با پزشک است. ولی در فراوردهای خونی این عوارض بر عهده کیست آیا متوجه پزشک است یا سیستمی که خون را تهیه می‌کند و یا اصلا بر عهده هیچ فردی نیست.
علمای حوزه چالش‌های اخلاقی و حقوقی طب انتقال خون را برطرف کنند/ نیازمند راهکاریم
پورفتح‌الله خاطرنشان کرد: به هر حال این‌ها چالش‌های عمده‌ای است که در بحث اخلاق، حقوق و فقه انتقال خون وجود دارد که مسلما باید علما حوزه و دانشمندان علوم انسانی نگاه ویژه‌ای در این زمینه داشته باشند و چالش‌های مرتبط با اخلاق و حقوق را در زمینه طب انتقال خون برطرف کنند و راهکار نشان دهند تا ما بتوانیم براساس آن قدم برداریم.
کدهای اخلاقی طب انتقال خون تا پایان سال جاری تدوین و ارائه می‌شود
مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران با اشاره به تشکیل کمیته‌ای در زمینه پروتکل‌های اخلاقی طب انتقال خون، گفت: هم اکنون نیز در حال جمع آوری کدهای اخلاقی مرتبط با طب انتقال خون سازمان‌های بین‌المللی کشورهای مختلف و تدوین پروتکل نهایی بر مبنای آن هستیم تا این مباحث را متناسب با مسائل کشور خود تطبیق و براساس آن کدهای اخلاقی طب انتقال خون را در کشور تهیه کنیم و امیدواریم این امر تا پایان سال جاری محقق و ارائه شود.