انسان موجود مستعد کمال است
خبرنگاران افتخاری/ محمود لطفیان: حجت‌الاسلام لطفیان عنوان کرد: از آنجایی که انسان یک موجود مستعد کمال است و هدف از حیات انسان نیز سعادت دنیوی و اخروی اوست، براساس ارتباط با هدف، باید و نباید یا مصلحت و مفسده برای او تعریف شده است.
به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد لطفیان سرگزی، امام‌جمعه نیک‌شهر در گفتمان دینی با عنوان «دارویی برای نورانیت قلب»، با اشاره به ضرورت توجه به ارتقای توانمندی و مهارت‌های عملی عموم مردم در زمینه قرآن، گفت: روستائیان عزیز باید به علت بُعد مسافت و پراکندگی در برنامه‌ریزی‌های کلان فرهنگی، مورد توجه ویژه قرار گیرند.
وی بیان کرد: مسئله حق و حقوق از مسائلی است که همواره در طول تاریخ بشر، به‌ویژه از سوی اندیشمندان و نویسندگان جوامع و مکاتب گوناگون حقوقی و ادیان مختلف الهی و غیرالهی، مطرح بوده است.
امام‌جمعه نیک‌شهر ادامه داد: با توجه به اینکه اهمیت و نقش حق و حقوق در سعادت و هدایت فرد و جامعه و تحقق عدالت بر کسی پوشیده نیست، جا دارد که رساله سجادیه در مراکز آموزشی و پژوهشی محور تحقیق و تدریس قرار گیرد.
وی معنای لغوی حق را ثابت و موجود دانست و افزود: تنها خداوند متعال است که بر بندگان خود حقوقی دارد ولی در مقابل مکلف به کاری که مأمور به انجام آن باشد نیست و در قبال آن وظیفه‌ای ندارد، البته براساس آیات 54 سوره انعام و 47 سوره روم و همچنین خطبه 216 نهج‌البلاغه، خداوند از روی فضل و رحمت گسترده خود، نه تنها هیچ‌‌گاه فیض و رحمت خود را از بندگان دریغ نداشته بلکه آن را برای خود ضروری و لازم می‌شمارد.
استاد دانشگاه آزاد واحد نیک‌شهر در ادامه بیان کرد: از آنجایی که انسان موجودی مدنی و اجتماعی است و به‌عنوان جزئی از پیکر اجتماع بشری عجین شده است، موظف به رعایت حق و حقوق دیگران نیز است.
حجت‌الاسلام لطفیان ادامه داد: براساس جهان‌‌بینی الهی، از آنجایی که انسان یک موجود مستعد کمال است و هدف از حیات انسان نیز سعادت دنیوی و اخروی اوست، براساس ارتباط با هدف، باید و نباید یا مصلحت و مفسده برای او تعریف شده است، لذا برخی مصالح و مفاسد نزد عقل فردی انسان، فطری و روشن است ولی برخی دیگر باید توسط خداوند که بر تار و پود هستی مسلط است به واسطه انبیای الهی برای بشر ارائه شود.
وی با بیان اینکه، دینداری در عرصه آزادی به‌عنوان حق و در مرحله پیامدهای عمل به عقیده تکلیف عقلی است، افزود: انسان به‌صورت فطری توان فکر کردن و انتخاب عقیده و دین را داراست و قرآن کریم امکان به کار‌گیری این توان را به‌عنوان یک حق به رسمیت شناخته است.
امام‌جمعه نیک‌شهر اظهار کرد: حق در موردی صادق است که کسی صاحب نفع و مصلحتی باشد که اگر به او داده نشود، نوعی ضرر بر او وارد خواهد شد، اما احسان در صورت ترک، ضرری عاید مخاطب نمی‌کند، بلکه تنها نفعی از او فوت شده است.
حجت‌الاسلام لطفیان به آیه 90 سوره نحل اشاره کرد و گفت: قرآن مجید علاوه بر مراعات عدالت در جامعه، یعنی دادن هر حقی به ذی‌حق، به احسان نیز سفارش کرده است، بنابراین احسان مرتبه‌ای بالاتر از عدالت است. جامعه نمازگزاری که معمولاً از حق خود به نفع دیگران گذشت می‌کنند، جامعه برتر قرآنی محسوب می‌شوند.
وی بیان کرد: توجه به مصالح و مفاسد فرد، جامعه، محیط و اهداف نظام آفرینش و رابطه ضروری بین آنها مورد توجه اسلام است و رعایت آن مورد تأکید و مایه خیر، برکت و رشد فرد و جامعه است.
امام‌جمعه نیک‌شهر با اشاره به مواردی از حقوق افراد، عنوان کرد: حق خداوند بر انسان، حق قرآن، پیامبر اکرم(ص) و معصومین بر مسلمانان، حق انسان بر خود و حقوق متقابل بین دولت و ملت و نیز حق متقابل بین انسان، طبیعت و دیگر موجودات از جمله موارد حقوق افراد است.
وی همچنین حق قرآن را با حدیثی از امام جعفرصادق(ع) تبیین کرد و گفت: امام جعفرصادق(ع) می‌فرمایند «قرآن عهدنامه‌ای است میان خدا و مردم، سزاوار است که مسلمانان هر روز این عهدنامه را مورد توجه قرار دهند و حداقل 50 آیه از آن را قرائت کنند».
حجت‌الاسلام لطفیان با اشاره به دیدگاه رساله سجادیه درباره حق کسی که بر علیه تو اقامه دعوی کرده، افزود: خصومت در اینجا به معنی دشمنی کینه‌توزانه به قصد نابود کردن طرف مقابل نیست، بلکه سخن از ادعای حقی ضایع شده است که چون طرفین نتوانسته‌اند با هم به توافق برسند، براساس آیات 29 سوره فتح و 10 سوره حجرات، دادگاه اسلامی را برای رفع اختلاف و اثبات حق برای یکی از طرفین، به داوری خواسته‌اند و طبق وظیفه دینی، محکوم، حکم دادگاه را قبول می‌کند و به نزاع و مشاجره پایان می‌دهد.
وی ادامه داد: باید قبل از مراجعه به دادگاه و در طول آن نیز، اصل برادری دینی را در نظر گرفت و از تعدی و تجاوز به یکدیگر خودداری کرد.
این استاد دانشگاه یکی از ارکان مهم استقلال هر ملت را، رکن استقلال قضایی دانست و بیان کرد: قرآن کریم که پایه‌گذار استقلال ملت اسلامی است در آیات 51 سوره نور و 60 و 65 سوره نساء، استقلال قضایی در اسلام را مورد توجه قرار می‌دهد و کسانی را که در اختلافات خود به مراجع غیراسلامی مراجعه می‌کنند، منافق می‌خواند.
وی بیان کرد: قاضی از نظر مقررات فقه اسلامی باید مؤمن، عادل، عالم، حاذق، پاکدامن، شجاع و صبور باشد و عمل خویش را نوعی از عبادات بشناسد، همچنین باید از فشار کار خسته و آزرده نشود و در حالتی که شرایط جسمی مناسب ندارد، از حکومت و قضاوت بپرهیزد. قاضی خود مباشر خرید و فروش و سایر انواع معامله نشود، تا درباره او تسامح روا ندارند، زیرا پیامبر اسلام(ص) فرمود «حاکم و سلطانی که تجارت در میان رعیت دارد، عدل را نمی‌تواند برقرار کند».
امام‌جمعه نیک‌شهر افزود: قاضی از نظر مقررات فقه اسلامی باید طرفین دعوا را در سلام، کلام، نظر، مجادله و سایر انواع اکرام و احترام در یک سطح قرار دهد و در حکومت خود چنان بی‌نظر باشد که خویشاوند به جانب‌داری او طمع نبندد و دشمن از عدالت پروریش ناامید نشود.
حجت‌الاسلام لطفیان با اشاره به اینکه بررسی تاریخ قضایی اسلام نشان می‌دهد که اصل استقلال و احترام قضات در همه زمان‌ها محترم بوده است، گفت: در طوفان‌های اجتماعی و سیاسی استقلال و احترام قضات دور از تعرض بوده است. قضاوت در فرهنگ قرآن بر پایه اجتهاد و براساس رعایت مصالح عمومی بنیاد شده است و از وسیع‌ترین معانی استقلال، آزادی، حق‌پرستی و عدالت‌پروری برخوردار است.
وی در پایان با بیان اینکه از جمله حقوق مدعی و مدعی علیه پرهیز از منازعه و دعواست، یادآور شد: فراموش کردن و بی‌توجهی به مدارا و انتخاب شیوه تندی، انسان را از همه خیرات زندگی محروم می‌کند. اگر کسی علیه انسان به اشتباه ادعایی کرد با بیان نرم او را متوجه اشتباهش کنیم و اگر انسان پستی است که نیت زورگویی و ظلم دارد باید سعی کنیم از هر نوع برخوردی با این افراد پرهیز داشته وارد فتنه آنها نشویم و با کمک بزرگترها و اهل فن در دفع شر او تلاش کنیم.
