«یک آیه؛ یک نمایش»؛ کاری نمایشی برای فهم قرآنی در محیط‌های آموزشی

سیدحسین فدایی‌حسین، نویسنده و کارشناس تئاتر دینی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: اخیراً و به همت حوزه هنری استان قم، انتشار مجلداتی با عنوان طرح کلی «یک آیه؛ یک نمایش» در دستور کار قرار گرفته است که در آن مجموعه‌ای از نمایشنامه‌های کوتاه ویژه کودکان و نوجوانان به نگارش درخواهد آمد.

وی گفت: ویژگی این نمایشنامه‌ها موضوع آنها مبتنی بر یکی از آیات قرآنی است که یا داستانی برای آنها نقل شده و شأن نزول دارند و یا داستانی مرتبط با موضوع برای آنها در نظر گرفته شده است که با بیان نمایشی ویژه محصلان مدارس و محیط‌های آموزشی تولید و تنظیم شده‌اند که قابلیت اجرا در مدارس را با توجه به تفکیک جنسیتی دارا هستند و لذا برخی از آنها ویژه پسران و برخی ویژه دختران در حال نگارش هستند.

فدایی‌حسین تصریح کرد: هدف اصلی از تدوین و انتشار این نمایشنامه‌های کوتاه که در آنها حداقل امکانات برای سهولت اجرا در محیط‌های آموزشی در نظر گرفته شده است، آشنایی کودکان و نوجوانان با مفاهیم متعالی قرآن کریم با استفاده از زبان مؤثر و مفرح هنر نمایش است که من نیز نگارش دو نمایشنامه از این مجموعه را به عهده داشتم.

نویسنده نمایش عاشورایی «طوفان» ادامه داد: یکی از نمایشنامه‌های به نگارش درآمده من برای این مجموعه «کلیددار» نام دارد که با موضوع امانتداری مؤمن اشاره می‌کند و آیه شریفه مرتبط با آن آیه 58 سوره مبارکه نساء است که می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى‏ أَهْلِها وَ إِذا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا یَعِظُکُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ سَمیعاً بَصیراً»(همانا خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحبانش رد کنید و چون میان مردم داوری نمایید، در مورد نزاع یا درباره اشخاص و حوادث، عادلانه داوری کنید. حقّا که خداوند شما را به نیکو اندرزی موعظه می‌کند ، همانا خداوند همواره شنوا و بیناست.

فدایی‌حسین در مورد داستان این نمایشنامه به ایکنا گفت: در مورد شأن نزول این آیه، داستانی تاریخی وجود دارد که در صدر اسلام به وقوع پیوسته از این قرار که وقتی مسلمانان مکه را فتح کردند، پیامبر اسلام(ص) امر فرمودند که کلید در خانه کعبه را از فردی که اصطلاحاً کلید‌دار است به امانت بگیرند تا وارد خانه خدا شده و کعبه را از وجود بت‌ها پاک کنند که این مسئله با اعتراض برخی مواجه شد که گفتند این کلید در نزد کلیددار هم به امانت است که پیامبر(ص) فرمودند پس از پایان کار، کلید را به کلیددار کعبه باز پس خواهیم داد.

نویسنده نمایش «بانوی بی نشان» در ادامه گفت: برای اینکه  این داستان شرایط کنونی ربط موضوعی داشته باشد، داستانی امروزی نیز برای مدخل نمایش طراحی شد که به نوعی از شیوه بازی در بازی در نمایش استفاده می‌شود به این ترتیب که یکی از شاگردان مدرسه که با همکلاسی‌هایش مشغول تمرین نمایش است تلفن همراهی را که از دوستش به امانت گرفته به او پس نمی‌دهد و مربی تربیتی مدرسه با این نمایش قصد دارد که او را متوجه امر مهم امانتداری کند.

فدایی‌حسین در مورد نمایشنامه دومی که برای این مجموعه آن را به نگارش درآورده است گفت: این نمایشنامه با نام «مروارید» ویژه دانش آموزان دختر است و آیه مرتبط با آن آیه شماره 31 سوره مبارکه نور است که می‌فرماید: «وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى‏ جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی‏ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی‏ أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ أَوِ التَّابِعینَ غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلى‏ عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفینَ مِنْ زینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» (و به زنان با ایمان بگو دیدگان خود را [از هر نامحرمى] فرو بندند و پاکدامنى ورزند و زیورهاى خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که طبعا از آن پیداست و باید روسرى خود را بر سینه خویش [فرو] اندازند و زیورهایشان را جز براى شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان [همکیش] خود یا کنیزانشان یا خدمتکاران مرد که [از زن] بى‏نیازند یا کودکانى که بر عورتهاى زنان وقوف حاصل نکرده‏اند آشکار نکنند و پاهاى خود را [به گونه‏اى به زمین] نکوبند تا آنچه از زینتشان نهفته مى‏دارند معلوم گردد اى مؤمنان همگى [از مرد و زن] به درگاه خدا توبه کنید امید که رستگار شوید)

این نمایشنامه‌نویس و کارشناس تئاتر در مورد داستان نمایشنامه «مروارید» گفت: در این نمایشنامه نیز با یک ماجرای امروزی مواجهیم از این قرار که دانش‌آموزان یک مدرسه دخترانه در پی افت تحصیلی یکی از همکلاسی‌های خود متوجه این امر می‌شوند که دلیل این مسئله به خاطر روابط نامشروع این دختر با یک پسر هم سن و سال خودش است که والدین او نیز از این موضوع بی خبرند، در نتیجه تصمیم می‌گیرند از تمام تلاش را برای نجات دختر از این ورطه به کار ببندند.