تدبر در آیات با توجه به پیوستگی آیات میسر میشود
کانون خبرنگاران نبأ: مهدی فیض بیان کرد: تدبر در آیه ۲۰۱ سوره بقره با توجه به پیوستگی آیات میسر میشود، زیرا با پیوند هر آیه به آیه قبل و بعد، می‌توان مفهومی را که در زنجیره آیات است برداشت کرد.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ، مهدی فیض، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در جلسه هفتگی تفسیر قرآن کریم با عنوان «مبانی تدبر در قرآن و ادعیه» که روز چهار‌شنبه، 28 خردادماه با حضور جمعی از کارمندان واحدهای مختلف جهاد دانشگاهی و دانشجویان در سالن جلسات ساختمان شماره 2 جهاد دانشگاهی برگزار شد، اظهار کرد: نسبت دنیا و آخرت مثل نسبت ظاهر و باطن است که هر دو موجود هستند.
وی با اشاره به آیه 201 سوره بقره، گفت: این آیه از جمله معروف‌ترین آیات دعایی قرآنی است و در نمازها نیز خوانده میشود. اگر در این آیه بخواهیم تدبر کنیم باید آیات قبل و بعد از آن را نیز مد نظر قرار دهیم.
فیض ادامه داد: معنی آیه اشاره دارد به برخی از مردم که می‌گویند «خدایا در مقوله دنیا به ما حسنه و در مقوله آخرت حسنه عطا کن» یعنی خدایا در ظاهر دنیایی ما و در باطن حیات ما حسنه ایجاد کن.
وی افزود: امام(ره) در تفسیر این آیه می‌فرمایند «این دو گونه درخواست نیست بلکه درخواست واحدی است یعنی درخواستی که همزمان در دو مقوله باشد»، هم ظاهر حیات ما را نیکوتر از وضعیت‌مان و هم باطن حیات ما را نیکوتر از وضعیت‌مان کن.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی بیان کرد: تدبر در آیه 201 سوره بقره با توجه به پیوستگی آیات میسر میشود، زیرا با پیوند هر آیه به آیه قبل و بعد، می‌توان مفهومی را که در زنجیره آیات است برداشت کرد. با اتخاذ این روش، جهت‌گیری آیه محفوظ می‌ماند و در نهایت از یک آیه برداشتی می‌کنیم که در جهت‌گیری و سیاق آیات پس و پیش آن به آن موضوع خاص اشاره می‌کند و هدف از آیه مشخص میشود.
وی ادامه داد: لذا در این آیه یک گروه انسان داریم که دعایشان «فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الآخِرَةِ حَسَنَةً» است؛ برای شناخت این گروه باید در سایه گروه‌های انسانی دیگر قرار گرفت، این مدل انسان‌ها را در کنار مدل‌های خودشان باید شناخت.
فیض یادآور شد: اگر خودمان را جزء گروه آیه 201 قرار دهیم، و برای اینکه خودمان را در این نقطه خوب بشناسیم باید غیرهای خودمان را هم خوب بشناسیم، در این آیه به غیرهای ما اشاره شده است.
وی عنوان کرد: گروه‌های انسانی چهار دسته هستند، یک گروه آرزوهای دنیایی صرف دارند، گروه دوم آرزوهای دنیایی و آخرتی دارند، گروه سوم دارای ادعاهای بزرگ و ارزشمند درباره دنیا هستند و گروه چهارم کسانی که خود را فروخته‌اند و جز جلب رضای خدا در حد اعلاء چیزی مدنظرشان هست.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی بیان کرد: اگر این گروه‌ها را در کنار هم و در پیوند با هم مورد بررسی قرار دهیم گروه اول کسانی هستند که از جنبه آخرتی هیچ بهره‌ای نبرده‌اند و گروه دوم اگر به تنهایی دیده شوند نفس‌شان دیده نمی‌شود و این گروه خواسته‌های خودشان مد نظرشان است.
وی ادامه داد: گروه سوم می‌گویند دنیا محل گذر است به دنیا دل نبندیم، این گروه ادعاهای بزرگ داشته و عملشان باطل و تو خالی است و نسبت به گروه اول در رتبه پائین‌تری قرار دارند. اما گروه چهارم ابدال هستند، خود را فروخته‌اند و منیت را گذاشته‌اند که مصداق آن حضرت علی(ع) است.
فیض در ادامه سخنان خود با اشاره به آیه 154 سوره آل‌عمران، گفت: این آیه در مورد جنگ احد است، قرآن این آیه را تحلیل می‌کند که مسلمانان چرا شکست خوردند؟ «أَهَمَّتْهُمْ أَنْفُسُهُمْ»؛ خودشان برای خودشان مهم بودند، حیات و منافع شخصی خودشان را در نظر داشتند. این آیه سه گروه اول را در برمی گیرد اما شامل گروه چهارم نمی‌شود.
وی در ادامه به آیه 217 سوره بقره اشاره کرد و گفت: در این آیه به کسانی اشاره شده که هم در جنبه دنیا و هم در جنبه آخرت از دو طرف سوق می‌کنند و اعمال‌شان در هر دو دنیا تباه و باطل میشود.
فیض با اشاره به آیه 148 سوره بقره، بیان کرد: خداوند در بعد دنیا و آخرت به آنها پاداش می‌دهد و این برمی‌گردد به گروه چهارم که خود را فروخته‌اند تا خشنودی خدا را به دست آورند.
وی عنوان کرد: مضمون آیه 64 سوره یونس به امیدوار کردن و روشنی چشم مؤمنان و به جهت آرامش خاطر آنهاست، خداوند در این آیه به اولیای خود بشارتی اجمالی می‌دهد، در این زمینه می‌توان به آیه 101 سوره یوسف اشاره کرد که «خدایا تنها تو ولایت من را برعهده داری و تحت ولایت تو هستم من را این‌گونه نجات دادی».
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی با اشاره به حدیثی از امام علی(ع) که می‌فرمایند «با جسمت در دنیا باش»، گفت: با بُعد آخرتی با قلب خودمان حضور داریم، ظاهراً هر چیزی که قلب را متحول می‌کند عمل است، عمل بدون نیت وجود ندارد و حقیقت عمل همان نیت و همیشه همراه عمل است.
وی با اشاره به روایاتی از امام صادق(ع)، گفت: انسان دارای دو شأن است هم از شأن دنیا برخوردار است و هم از شأن آخرت و ما انسان‌ها قبل از مرگ هر دو شأن را داریم که با مرگ این دو از هم جدا میشود. شأن دنیایی ما به زمین برمی‌گردد و شأن آخرتی ما به آسمان می‌رود و ادامه حیات پیدا می‌کند.
فیض عنوان کرد: در این آیه زمین کنایه از حیات دنیوی، آسمان کنایه از آخرت و قیامت ظرف ظهور باطن هستی است، یعنی حیات آخرتی را می‌توان در آئینه آیات قیامتی قرآن، به‌طور کامل شناخت. ما دو قیامت داریم و قیامت صغری جنبه باطنی حیات امروزی است و قیامت کبری جنبه قیامت آخرتی است.
وی بیان کرد: آیات قیامت آیات حال هستند و ظهورشان آینده است و این آیات حالی را توصیف می‌کنند که برای اکثریت مردم در آینده قابل درک و مشاهده است و ظاهراَ قیامت در مقایسه با دنیا و آخرت ظرف ظهور باطن هستی است.
فیض در پایان یادآور شد: بُعد آخرتی حیات در صحنه قیامت ظهور پیدا می‌کند. از نظر زمانی پرده‌ها کنار می‌رود و با مرگ یک لایه با برزخ یک لایه و با قیامت یک لایه کنار می‌رود و نفس ما اثر خودش را می‌گذارد و اعمال ما نوشته میشود یعنی این عمل لحظه به لحظه صورت می‌گیرد.
