شبهای نورانی؛ میراثی که از نمایشگاه قرآن به یادگار ماند

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم که هرساله در مصلای امام خمینی(ره) برگزار می‌شد امسال در بیست‌ودومین دوره خود با تدبیر مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به باغ‌موزه دفاع مقدس منتقل شد. جابجایی صورت گرفته در محل برگزاری نمایشگاه قرآن به گفته مسئولان نمایشگاه و مدیرعامل مصلای امام خمینی(ره) به دلیل برپایی نماز جمعه و عدم امکان برپایی نمایشگاه در شبستان اصلی مصلی بوده است.
اما انتقال نمایشگاه قرآن از مصلای امام خمینی(ره) به باغ‌موزه دفاع مقدس که در جای خود مورد استقبال مسئولان و عموم مردم قرار گرفته و بسیاری از بازدیدکنندگان از نمایشگاه قرآن، فضای باز و طبیعت باغ‌موزه دفاع مقدس را ویژگی خوب نمایشگاه قرآن امسال می‌دانند؛ مصلای تهران نیز از برگزاری محافل قرآنی همزمان با شب‌های ماه مبارک رمضان بی‌بهره نمانده است.

مسئولان مصلای امام خمینی(ره) و شورای عالی قرآن با انتقال نمایشگاه قرآن از مصلی به باغ‌موزه دفاع مقدس فرصت را غنیمت شمردند تا با همکاری سایر نهادها و دستگاه‌ها از جمله؛ شبکه قرآن و معارف سیما، رادیو قرآن و... برنامه «شب‌های نورانی در محضر قرآن و عترت(ع)» را برگزار کنند؛ برنامه‌ای که البته در شبستان مصلی نیست و محل برگزاری آن محوطه باز و مصلای مرکزی است.
برنامه شب‌های نورانی در محضر قرآن و عترت(ع) که شب‌های مصلای امام خمینی(ره) را در ماه مبارک رمضان نورانی کرده و اجازه نداده است که جای خالی نمایشگاه قرآن در فضای معنوی و روحانی مصلی احساس شود به گفته اصغر نادری، مدیرعامل مصلی، موازی‌کاری با نمایشگاه قرآن نیست و برپایی این نمایشگاه تنها در راستای وظایف و مسئولیت‌های مصلی انجام شده است.
مدیرعامل مصلای امام خمینی(ره) درباره برپایی نمایشگاه شب‌های نورانی در محضر قرآن و اهل بیت‌(ع) می‌گوید: در برخی از مناسبت‌ها، تعدد در برنامه به معنای موازی‌کاری نیست؛ به هر حال مصلی به عنوان یک مجموعه و پایگاه عبادی، تکالیفی دارد و باید به تکالیف خودش عمل کند. ابعادی که در نمایشگاه شب‌های نورانی در نظر گرفته شده با اسم و رسم نمایشگاه بین‌المللی قرآن متفاوت است، زیرا در نمایشگاه شب‌های نورانی، محوریت اصلی با محافل قرآنی است و البته در کنار محافل قرآنی نیز بخش‌های نمایش و فروش هم پیش‌بینی شده است.
به نظر می‌رسد همان‌طور که از گفته‌های مدیرعامل مصلای امام خمینی(ره) برمی‌آید نمایشگاه شب‌های نورانی در محضر قرآن و عترت(ع)، موازی‌کاری با نمایشگاه قرآن نیست زیرا این نمایشگاه به هیچ عنوان در ابعاد و متراژ و تنوع بخش‌های نمایشگاه بین‌المللی قرآن نیست و تنها محلی برای اجرای محافل قرآنی و تهیه اقلام فرهنگی، قرآنی و محصولات عفاف و حجاب است.

در بخش فروشگاهی شب‌های نورانی که فضای پنج هزار متری مصلی مرکزی را به خود اختصاص داده خبری از نمایش آثار و دستاوردهای نهادها و مؤسسات قرآنی نیست و آنچه بیشتر خودنمایی می‌کند عرصه محصولات عفاف و حجاب و محصولات فرهنگی و قرآنی است که البته این آثار و محصولات نیز مخاطبان خاص خود را دارد. البته به نظر می‌رسد که غیر از این نیز نباید می‌شد زیرا به هر حال نمایش محصولات و دستاوردهای قرآنی هرساله در نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم اتفاق می‌افتد.

متراژ وسیعی از بخش فروشگاهی مصلای امام خمینی(ره) به فروش محصولات عفاف و حجاب اختصاص پیدا کرده که در این بخش تولیدکنندگان و فروشندگان محصولات عفاف و حجاب محصولاتی از جمله؛ پارچه چادر مشکی(همراه با دوخت چادر در محل)، پارچه چادر نماز، روسری، مانتو و... به فروش می‌رسد؛ به گفته فروشندگان غرفه‌های مختلف بخش فروشگاهی عفاف و حجاب، محصولات ارائه شده در این نمایشگاه حداقل با 10 درصد تخفیف نسبت به بازار عرضه شده است.

در کنار فضای فروش محصولات عفاف و حجاب، فضای دیگری نیز تعبیه شده که این بخش در کنار بخش عفاف و حجاب و در مصلای مرکزی، داخل چادرهایی که به همین منظور پیش‌بینی شده، راه‌اندازی شده است؛ در این بخش محصولات فرهنگی از جمله؛ تابلوها و تابلوفرش‌های قرآنی، محصولات ساخته شده توسط دست و ... عرضه شده است.
به گفته محمدتقی میرزاجانی، سخنگوی مراسم شب‌های نورانی در محضر قرآن و اهل بیت(ع) در بخش محصولات فرهنگی و کتاب‌های قرآنی و دینی این نمایشگاه، بیش از دو هزار و 500 عنوان کتب قرآنی و دینی از 100 ناشر عرضه شده است که این کتاب‌ها شامل؛ عناوین تفسیری، علوم قرآنی و حدیثی و ... است.
در بخش فروشگاهی «شب‌های نورانی در محضر قرآن و عترت(ع)» انواع مصحف شریف، ادعیه، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و... عرضه شده که به گفته میرزاجانی، تمامی غرفه‌داران محصولات فرهنگی، موظف هستند محصولات خود را با 20 تا 50 درصد تخفیف به فروش برسانند.
هرچند که بخش فروش محصولات قرآنی و عفاف و حجاب در مصلای امام خمینی(ره) راه‌اندازی شده است، اما مهم‌ترین برنامه شب‌های نورانی، برپایی محافل انس با قرآن و جزء‌خوانی قرآن است؛ محافل انس با قرآن شب‌های نورانی هر شب از ساعت 19 تا 20 با جزء‌خوانی قرآن آغاز می‌شود که در این جلسات هر روز تعدادی از اساتید قرآنی کشور یک جزء از قرآن را به صورت ترتیل تلاوت می‌کنند و پس از این برنامه نیز کرسی تلاوت اذانگاهی برگزار می‌شود.
«نشانی» و «باران» ویژه‌برنامه‌های شبکه قرآن و معارف سیما هستند که همزمان با شب‌های نورانی به صورت زنده از محل برگزاری این نمایشگاه به روی آنتن شبکه قرآن سیما می‌روند؛ حسن گروسی، مدیر شبکه قرآن و معارف سیما درباره پخش برنامه «نشانی» از محل برگزاری نمایشگاه شب‌های نورانی می‌گوید: طی هماهنگی‌هایی که با مسئولان برگزارکننده نمایشگاه شب‌های نورانی داشته‌ایم هر شب برنامه زنده‌ای را از محل برگزاری محافل قرآنی شب‌های نورانی به روی آنتن شبکه قرآن سیما می‌بریم.
مدیر شبکه قرآن و معارف سیما ادامه می‌دهد: به هر حال مصلای امام خمینی(ره) سال‌ها، میزبان نمایشگاه بین‌المللی قرآن بوده و بین مردم جاافتاده است و به این دلیل که یک رویداد قرآنی مهم در محل مصلی در حال انجام است و تعداد زیادی از قاریان کشورمان نیز در این محافل به جزء‌خوانی قرآن می‌پردازند برنامه نشانی را به صورت زنده از این محل پخش می‌کنیم.

اتفاق خوب دیگری که در طول اجرای شب‌های نورانی مصلای امام خمینی(ره) رخ می‌دهد، پخش زنده محافل انس با قرآن از شبکه رادیویی قرآن است؛ محمدحسین محمدزاده، مدیر رادیو قرآن پیش از این اعلام کرده بود: طی هماهنگی‌های انجام شده با مدیریت مصلای امام خمینی(ره)، محافل قرآنی شب‌های نورانی در طول ماه مبارک رمضان هر شب به صورت زنده از رادیو قرآن پخش می‌شود.
از دیگر برنامه‌های ثابت شب‌های نورانی مصلای امام خمینی(ره)، اجرای مداحی و دعا و مناجات توسط مرتضی طاهری است و پایان‌بخش برنامه‌ شب‌های نورانی در هر شب، سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین پناهیان است؛ سخنرانی حجت‌الاسلام پناهیان از جمله بخش‌هایی است که با استقبال خوب بازدیدکنندگان روبه‌رو می‌شود تا جایی که برخی از حاضران، فقط برای شنیدن سخنان حجت‌الاسلام پناهیان به شب‌های نورانی می‌آیند.
هرچند که مصلای امام خمینی(ره) سال‌های سال میزبان نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم بوده است و مردم بر طبق عادت هرساله برای بازدید از نمایشگاه قرآن به مصلی می‌آمدند اما به نظر می‌رسد انتقال نمایشگاه قرآن از مصلی به باغ موزه دفاع مقدس موجب نشده تا بازدیدکنندگان نمایشگاه قرآن در مصلی جا بمانند و بر طبق عادت هرساله به مصلی بیایند.
در بخش فروشگاهی و حتی محافل قرآنی برنامه شب‌های نورانی حضور کم‌رنگ مردم و بازدیدکنندگان در قیاس با نمایشگاه بین‌المللی قرآن به خوبی مشهود است و به نظر می‌رسد مردم در فرصت باقیمانده تا پایان نمایشگاه قرآن ترجیح می‌دهند که از فضای نمایشگاه قرآن در باغ موزه دفاع مقدس بهره‌مند شوند و بازدید از نمایشگاه شب‌های نورانی را در نیمه دوم ماه مبارک رمضان و با پایان یافتن نمایشگاه بین‌المللی قرآن انجام دهند.
لیلا محمدی

گزارش تصویری از بخش عفاف و حجاب

گزارش تصویری از محافل قرآنی شب‌های نورانی

گزارش تصویری از بخش فروش محصولات قرآنی و فرهنگی