توجه به بُعد معنوی روح، مهمترین تمایز علوم تربیتی اسلامی با مدل غربی آن است
گروه دانشگاه: استادیار گروه علوم تربیتی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، توجه به بُعد معنوی روح را مهمترین عامل تمایز علوم تربیتی اسلامی با مدل غربی آن دانست.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد داوودی، استادیار گروه علوم تربیتی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) درباره مطالعات میانرشتهای قرآن و علوم تربیتی اظهار کرد: قرآن کریم امروزه محور پژوهش‌های میان رشته‌ای بسیاری از علوم قرار گرفته است.
وی ادامه داد: این پژوهش‌های علوم تربیتی و قرآن بحث جدیدی نیست و سابقه 30 ساله در کشور ما دارد. مباحثی که در زمینه تعلیم و تربیت اسلامی، مانند فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی و ... مطرح است، عمدتا بر اساس معارف قرآن کریم و روایات است. بنابراین بحث میانرشتهای قرآن کریم و علوم تربیت اسلامی محقق شده است و بحث بر سر این نسیت که این پژوهش امکان تحقق دارد یا نه.
قائم‌مقام سردبیر دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی تعلیم و تربیت اسلامی عنوان کرد: در قم هم اکنون رشته قرآن و علوم تربیتی در جامعةالمصطفی(ص) داریم و تاکنون دو دوره دکتری از آن برگزار شده است و مجله‌ای به نام اسلام و علوم تربیتی به همت موسسه پژوهشی امام خمینی(ره) داریم.
وی تصریح کرد: این تحقیقات و رشته‌ها ثمرات و برکات زیادی نیز داشته است و در این زمینه کتاب‌ها، مقالات و مجلات تخصصی زیادی منتشر شده است. تمامی بحث‌های این مجلات، میانرشتهای هستند و با محوریت معارف قرآن و روایات، به تبیین مباحث علوم اجتماعی، فلسفه و علوم تربیتی، قرآن و علوم روانشناسی و ... می‌پردازد.
انواع رویکردها نسبت به علوم غربی
حجت‌الاسلام داوودی خاطرنشان کرد: رویکرد ما نسبت به علوم تربیتی غربی متفاوت بوده است. برخی موارد این نظریات را می‌پذیریم و گاهی این نظرات جرح و تعدیل می‌شود و گاهی هم نظریات آنها از اساس باطل است و مورد پذیرش ما قرار نمی‌گیرد. بنابراین این گونه نیست که علوم تربیتی غربی را یک سره رد یا یک سره قبول کنیم.
وی افزود: قرآن کریم برای ما ملاک اصلی است و هر آموزه و نظریه‌ای که مورد تایید قرآن باشد، آن رامی‌پذیریم و در غیر این صورت آن را رد می‌کنیم. مجموع مطالب تولید شده فقط محدود به ایران نیست و جالب است که بدانید حتی جلوتر از ما کشورهای عرب هم کار کردند و حتی کشورهای غیرعربی مانند پاکستان و مالزی نیز در این زمینه فعالیت کردند.
معرفی آثار در بُعد بین‌المللی
این استادیار گروه علوم تربیتی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: برخی از آثاری که در کشور تدوین شده است به زبان عربی و انگلیسی ترجمه شده است و در بعضی کنفرانس‌های خارجی حضور پیدا می‌کنیم و مقاله ارائه می‌دهیم. همچنین جمهوری اسلامی ایران نیز میزبان همایش‌های بین‌المللی در این زمینه است و تبادل افکار صورت می‌گیرد.
وی درباره مهمترین مولفه‌های تربیت اسلامی اظهار کرد: برخلاف تعلیم وتربیت‌ها رایج و سکولار، مهمترین مولفه تعلیم و تربیت اسلامی، خدامحور بودن آن است. اختیار و آزادی وآگاهی که ما برای انسان قائل هستیم ویژگی برجسته دیگر تعلیم و تربیت اسلامی است که در انسان‌شناسی‌های غربی، بحث آزادی و اختیار را به جز نحله اگزیستانسیالیسم قائل نیستند.
حجت‌الاسلام داوودی ابراز کرد: در تربیت اسلامی جهان و انسان را محدود به این زندگی دنیایی نمی‌دانیم و برای او جهان آخرت را قائل هستیم. در همین جهان به دنیایی ماوراءالطبیعه قائل هستیم که فلاسفه از آن به عالم مُثل یاد می‌کنند. بحث روح و بُعد معنوی نیز از مهمترین وجوه تمایز این دو شیوه تربیتی است.
وی افزود: مورد دیگر نقطه تمایز علوم تربیتی اسلامی با مکتب غربی آن در بحث وحی است. در معرفت‌شناسی اسلامی ما به وحی اعتقاد داریم و آن را دارای حجیت می‌دانیم، ولی در سیستم غربی جایگاهی برای وحی وجود ندارد، زیرا آنها یا تجربه‌گرا هستند یا عقلگرا.
