رضا اسماعیلی، مدرس ادبیات دانشگاه تهران در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به نکات قابل تأملی که رهبر معظم انقلاب در دیدار با شاعران مطرح کردند، گفت: بازخوانی بیانات معظمله برای آشنایی با دغدغههای ارزشمند ایشان موثر است.
وی با اشاره به دغدغه جدی که از آغاز انقلاب تا امروز در بیانات رهبری و در دیدار با شاعران وجود دارد، اظهار کرد: اگر بیانات رهبر معظم انقلاب در طول سالهای گذشته را رصد کنیم، به بحث فرهنگ و هویت فرهنگی میرسیم.
تعریف رهبری از هویت فرهنگی؛ مشخصههای فرهنگی و مزیتهای آنان
اسماعیلی از تأکیدات رهبر معظم انقلاب درباره هویت فرهنگی و کارکردهای اصلی شعر و شاعران در پاسداری از هویت ملی و فرهنگی یاد کرد و ادامه داد: تعریفی را که رهبر معظم انقلاب درباره هویت فرهنگی ارائه کردند، عبارت است از مشخصههای فرهنگی و مزیتهای فرهنگی آنان.
این شاعر افزود: هویت فرهنگی، یک ملت را تشکیل میدهد و اصحاب علم و فرهنگ باید از آن پاسداری کنند و اگر این هویت از ملت گرفته شود، تهی و پوچ خواهد شد و قدرت مقابله با تهاجم فرهنگی را از دست میدهد.
پاسداری از هویت فرهنگی در راستای مقابله با تهاجم فرهنگی
وی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب تأکید فراوان داشتند که یکی از کارکردهای شعر، پاسداری و صیانت از هویت ملی و فرهنگی است، اظهار کرد: معظمله همچنین توصیه کردند که شاعران باید بزرگانی همچون عطار، حافظ، سعدی، فردوسی و به ویژه صائب تبریزی را الگوی خود قرار دهند و از آموزههای مذهبی همانند آنان بهره بگیرند.
اسماعیلی از این شاعران به عنوان پرچمداران هویت ملی و فرهنگی در طول قرنهای گذشته یاد کرد و گفت: اینکه شعر این شاعران را زمزمه میکنیم و دیوان آنها به چاپ میرسد نشانگر آن است که شعرشان تأثیرگذار بوده و مردم از پیامهای انسانی و معنوی که در شعر آنان است الهام میگیرند.
الهامگیری مردم از پیامهای معنوی شاعران بزرگ
وی با اشاره به تأثیرگذاری پیامها بر زندگی مردم، عنوان کرد: این پیامها شاکله فرهنگی ما را تشکیل میدهند و شاعران امروز باید به بزرگان عرصه شعر و ادب اقتدا کنند و ببینند که در شعر آنان چه چیزی وجود داشته است که هر روز شاهد چاپ اشعار آنها هستیم.
اسماعیلی در ادامه با بیان اینکه شاعران بزرگ کشورمان را بر همین اساس میتوانیم شاعر معاصر بنامیم، افزود: وقتی شاهد تجدید چاپ دیوان بزرگان شعر و ادب کشورمان هستیم و میبینیم که اشعارشان در مطبوعات و رسانهها چاپ، منتشر و بیان میشود، نشان میدهد که این شاعران، در دوره معاصر نیز حضور دارند و امثال حافظ و فردوسی با ما زندگی میکنند.
حکمت و آموزههای قرآنی در شعر شاعران بزرگ موج میزند
وی گفت: آنچه در شعر این بزرگان وجود دارد، آن است که آنها از آموزههای دینی به ویژه وحیانی و قرآنی که آموزههایی ماندگار و جاویدان هستند استفاده میکند و حکمت در اشعار آنها موج میزند.
این مدرس ادبیات در ادامه اظهار کرد: شعر این شاعران حکمتآمیز است و دربردارنده پیامهای انسانی و فطری است که این پیامها در فطرت انسانها جای دارند و میتوان آنها را پیامهای جهانی دانست.
اسماعیلی بیان کرد: شاعران بزرگ گذشته، عدالت، صلح و فضیلتهای انسانی را در شعرشان ترویج میکنند. این پیامها مورد قبول همه انسانها در سراسر جهان است و پاسخی به ارزشهای فطری به شمار میرود.
وی با بیان اینکه اگر شاعران امروز نیز تلاش کنند تا فطرت و پیام در شعرشان وجود داشته باشد، مطمئن باشند که اشعارشان در آینده بر زبان مردم زمزمه میشود، گفت: شعر آمیخته با حکمت و معنویت است و میتواند حافظ هویت فرهنگی و ملی ما باشد.
سراینده «این مریم همیشه» ادامه داد: با استفاده از شعر میتوان مصونیت را در جامعه ایجاد و آن را در برابر تهاجم فرهنگی واکسینه کرد. این موضوع باعث میشود که دشمنان نتوانند در فکر و ذهن ملت ما رخنه کنند و در مسیر تقابل و تهاجم، ناکام و مغلوب شوند.
حفظ هویت باعث اصلاح ناهنجاری اجتماعی میشود
اسماعیلی اظهار کرد: یکی از بیاناتی که رهبر معظم انقلاب مطرح کردند، این بود که حفظ هویت باعث اصلاح ناهنجاری اجتماعی میشود. بنابراین اگر میخواهیم ناهنجاری را اصلاح و معضلات اجتماعی را برطرف کنیم، بهترین راهکار حفظ هویت فرهنگی است.
وی همچنین به راهیابی شاعران به خلوت انسانها تأکید کرد و گفت: اگر بتوانیم خلوت انسانها را پیراسته و از آلودگیها حفظ کنیم، به جاودانگی و پایداری اصالت و ارزشهای فرهنگی در جامعه کمک کردهایم.
این شاعر با اشاره به تأکید معظمله مبنی بر اینکه شاعران باید تلاش کنند تا خلوت انسانها به آلودگی دچار نشود، ادامه داد: تزریق نشاط، امید و بیداری به خلوت انسانها کمک میکند تا به باطن فطری خود رجوع کرده و در مسیر بالندگی فرهنگی حرکت کنند.
تأکید رهبری بر حفظ رشد و تعالی جریان شعری امروز
اسماعیلی اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب از اینکه جریان و کاروان شعر و ادبیات کشورمان در مسیر رشد و تعالی است اظهار امیدواری کردند و شعر جوانان را تاثیرگذار و ارزشمند دانستند که باید مسیری رو به تعالی و پیشرفت را طی کند.
وی با اشاره به تأکید معظمله مبنی بر اینکه شاعران باید این رویه را حفظ کنند، یادآور شد: شعر شاعران نباید از مؤلفههای ادبی بیبهره باشد؛ یعنی همان میزان که مضمون و معنی در شعر ارزشمند است، برای تاثیرگذاری بیشتر باید به مؤلفههای ادبی و جوهره شعری نیز آراسته شود تا تاثیر بیشتری بگذارد.
اسماعیلی همچنین گفت: وقتی از هنر شعر میگوییم، باید از مستقیمگویی و بیان صریح مسائل فاصله بگیریم و با زبان هنری مسائل اجتماعی را بازگو کنیم که لازمه این زبان هنری برخورداری از مؤلفه ادبی و ساختار و تکنیک ادبی است.
تأکید بر دفاع از مظلومان با ابزار شعر
وی با بیان اینکه برخورداری از این مؤلفهها باعث میشود تا شعر در دل و جان مردم رسوخ کند، اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب همچنین بر دفاع از مظلومان تأکید کردند و از اینکه مستکبران و مدافعان دروغین حقوق بشر در برابر کشته شدن یک حیوان، جریانهای رسانهای به راه میاندازند سخن گفتند.
اسماعیلی با اشاره به بزرگنمایی دروغین در این رابطه افزود: در همین راستا مردم مظلوم غزه و فلسطین کشته میشوند و با شقاوت و بیرحمی مردم به شهادت میرسند؛ این در حالی است که کسانی که ادعای حمایت از حقوق بشر را دارند، سکوت کردهاند.
کاروان شعر و ادبیات معاصر مسیر خود را پیدا کرده است
وی عنون کرد: مدافعان دروغین حقوق بشر تلاش نمیکنند که حتی بیانیهای در این راستا صادر کنند یا حرفی بزنند. رسالت شاعران متعهد امروز این است که شعرشان را در دفاع از مظلومان جهان که در اقصی نقاط جهان مورد استضعاف قرار گرفتهاند، در حمایت و پشتیبانی از این مردم به کار گیرند و حنجره شعرشان را برای فریاد بر سر مستکبران به صدا درآورند.
اسماعیلی با اشاره به بیانات رهبری که کاروان شعر و ادبیات معاصر مسیر خود را پیدا کرده است، گفت: بنا به فرمایشات رهبر معظم انقلاب این کاروان در مسیر تعالی قرار دارد و معظمله شاعران را با بیاناتی همچون طیبالله انفسکم و بسیار خوب و خیلی خوب تشویق کردند.