آیتالله سید محمد قائم مقامی، مدرس حوزه و دانشگاه در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، به بیان نکاتی در باب شب قدر و عظمت آن پرداخت.
ظاهر شدن ارزش ارزشها در شب قدر و همبستگی آن با ولایت
آیتالله قائم مقامی در ابتدا با اشاره به معنای قدر گفت: در معنای قدر نکات مختلفی گفته شده است؛ مانند اینکه در این شب تعیین مقدرات میشود، اما یکی از نکاتی که در معنای این شب قابل لحاظ کردن است این است که قدر به معنی «ارزش» است و در واقع یکی از معانی شبهای قدر به لحاظ توصیفی این است که در این شبها در جهان ارزشی، یعنی ارزش ارزشها و بالاترین ارزش ظاهر میشود.
شب قدر؛ بزرگترین برهان بر وجود ولی معصوم زنده
وی با اشاره به این اعتقاد که نزول وحی محدود به یک بار نبوده است، اظهار کرد: در هر شب قدر مجدداً حقیقت وحی و روح وحی، آن هم بر انسانی که از سنخ وحی است، بر انسان معصوم، معصوم حی، نازل میشود. بنابراین در این شب چنین ارزشی دارد تجلی میکند و وحی ناب الهی و وحی خالص دارد مجدداً به عالم میآید.
آیتالله قائم مقامی با بیان این که خود این شب قدر بزرگترین برهان بر وجود ولی زنده و معصوم زنده در زمان ماست، اظهار کرد: این دلالت بر این اساس است که به لحاظ برهانی بر چه کسی این حقیقت وحی میتواند نازل شود جز یک انسان معصوم به عنوان وجود امام در زمین ما!
این محقق و پژوهشگر ضمن بیان این مطلب که وحی منشأ همه ارزشهاست، ادامه داد: آن ارزش ارزشها همین وحی الهی و وحی قدسی و آسمانی است بر جایگاهی که آن جایگاه گیرنده واقعی و مفسر و مبین و مجری وحی است. همچنان که اشاره شد این پیام هم در آن وجود دارد که وحی تنها کافی نیست، بلکه وحی باید بر کسی نازل بشود و با کسی معیت داشته باشد که او بتواند وحی را درست بفهمد و درست تفسیر کند و درست اجرا کند و این یعنی مسئله ولایت و مسئله ولیّ و امام و ولایت. بنابراین در این شب دو چیز در کار است؛ یکی وحی الهی و یکی هم آن کسی که عدل این وحی است و گیرنده این وحی است و مفسر و مبین وحی است یعنی امام معصوم و این ارزش دارد ظاهر میشود. خب به لحاظ وصفی و توصیف قضیه، برداشت بنده این است.
قدرناشناسی؛ علت استیصال بشر تا به امروز
آیتالله قائم مقامی با اشاره به اینکه هر توصیفی توصیهای در خود دارد به وجه توصیهای این تبیین پرداخت و گفت: توصیه این است که در واقع انسانها قدر این ارزش را بدانند. داریم میگوئیم که قدر خودش ارزش است و قدر، قدردانی را با خود دارد. انسان باید قدر این ارزش را و قدر چیزهای قیمتی را بداند و همچون زمانهای گذشته نباشد که با چیز با ارزش مواجه میشد و نمیشناخت و قدرش را نمیدانست و به راحتی عبور میکرد.
وی افزود: فاجعهای که تا به حال در تاریخ بشر بوده است و بشر را دچار بدبختی و استیصال هم کرده، همین است که انسان قدر آن چیزهای باارزش را ندانسته است، قدر اولیاء را ندانست، قدر وحی خالص را ندانست، قدر معصومین را ندانست، قدر دین را ندانست انسان و دچار مشکل شد. شب قدر این است که انسانها مجدداً این قدرشناسیشان دوباره پیش بیاید و مطرح شود و قدرشناسی کنند.
در شبهای قدر بیشتر چه چیزی را از خدا بخواهیم؟
یکی دیگر از نکاتی که آیتالله قائم مقامی به آن اشاره کرد این بود بر اساس ادعیهای که در شبهای قدر هست مؤمنین باید بیشتر چه چیزی را از خدا بخواهند.
وی در این باره گفت: مضامین ادعیه را که مرور میکنیم میبینیم که غفران ذنوب و گناهان، طول عمر در طاعت خداوند، توفیق حج و عمره و ... از جمله مضامینی است که در این ادعیه مورد توجه است اما یک چیزی که خیلی روی آن تأکید میشود مضمون «عتق من النار» است و گفته میشود که خدایا «تجعلنی من عتقائک من النار»، یعنی خدایا من را از آزادشدگان از آتش قرار بده. یعنی در این شب واقعاً باید تأکید بر عتق و آزادی بشود.
آیتالله قائم مقامی با بیان این که عتق و آزادی را هم باید از منظر عرفانی و معنوی و شخصی و هم از منظر اجتماعی و سیاسی و عمومی مد نظر قرار داد، بیان کرد: مؤمنین در این شبهای قدر باید آزادی را از خداوند بیشتر بخواهند. از چه آزاد بشوم؟ از آتش جهنم. مراد از آتش جهنم هر آن چیزی است که خلاف رضای خداست، هر آن چه که خلاف حق است، هر آن چه که خلاف توحید است، هر آن چه که جاهلیت است، هر آن چه که خرافه است، هر آن چه که اعتقاد غلط است یا اخلاق غلط است یا رفتار غلط است. همان چیزی که بشر دچار آن است. انسان دچار همین بدبختیهاست دیگر؛ یا عقیده غلط دارد، یا اخلاق غلط دارد، آداب غلط دارد، خرافه دارد، عصبیتهای ناجور دارد. تمام اینها اسارت است، تمام گرفتاری است.
وی ادامه داد: انسان در این شبها میگوید که خدایا مرا آزاد کن از عتق؛ هم به طور فردی از هر چه که بدی و خلاف و زشتی است آزاد بشوم و هم جهان ما که هنوز اسیر در دست طواغیت و کفار و جاهلان و تندروها و افراطگران است. باید انسان دعا کند که خداوند جهان را آزاد کند بشریت را آزاد کند از دست این طاغوتها و آمریکا و اسرائیل و ناصبیهای منطقه و این جهالتهایی که در زمان ما شاهدش هستیم.
مؤمنین در این شبها برای آزادی دین دعا کنند
آیتالله قائم مقامی با بیان این که از جمله من اعتقادم این است که مؤمنین در این شبها به خصوص در مورد آزادی دین دعا کنند، اظهار کرد: دین که خودش منشأ آزادی است وقتی که متولیان نامناسبی بر آن قرار بگیرد، مانند همین اوباش وهابی و امثال اینها، اسیر میشود.
وی نشانه اسارت دین را تسلط نامحرمان و ناکسان بر حرمهای مقدس دانست و بیان کرد: علامت اسیر شدن دین این است که برای مثال مراکز مقدس جهان مانند مکه معظمه، مانند قدس شریف توسط کسانی که از جنس آن حرمها نیستند اسیر شده است. الان مکه معظمه توسط وهابیت اسیر است و وهابیت از جنس مکه نیست، قدس اسیر دست صهیونسیتهاست و صهیونیستها از جنس قدس نیستند و این یعنی قدس اسیر است. این جا واقعاً مؤمنین باید برای آزادی قدس و برای آزادی مکه معظمه دعا کنند. همین طور که یکی از مراکز دیگر قدسی جهان یعنی کربلا، به برکت انقلاب اسلامی به برکت قیام امام خمینی آزاد شد.
آیتالله قائم مقامی افزود: کربلا الان آزاد شده است و دیگر اسیر نیست، یعنی کسانی در آن جا از جنس خود کربلا متولی کربلا هستند؛ یعنی مؤمنین، شیعیان، علما و مراجع. این یعنی آزادشدن کربلا، یعنی پتانسیل کربلا آزاد شده است و دارد خود را نشان میدهد. خب مؤمنین باید دعا کنند که این آزادی سریعاً سرایت پیدا کند به مکه و قدس و مکه و قدس هم انشاءالله تعالی آزاد شوند.
مؤمنین در این شبها بیش از مسائل فردی در مسائل عمومی و جهانی دعا کنند
وی ادامه داد: من معتقدم که مؤمنین در این شبها به خصوص در مسائل عمومی و در مسائل سیاسی و جهانی دعا کنند؛ بیش از آن که در مورد مسائل فردی خودشان دعا میکنند. البته مسائل فردیشان هم آن قسمتی که مربوط به این میشود که ما بتوانیم در این ماجرای جهانی نقشآفرینی کنیم، اولویت دارد و این قسمت هم خیلی خوب است. انسان باید دعا کند که من خودم درونم آزاد باشد که به معرفت برسم و به ولایت برسم. امیدوارم که انشاءالله تعالی ما در این شب ها شاهد فرجها و گشایشها و اجابت دعای مؤمنین و اجابت دعای امام زمان(ع) و نائب بر حق ایشان باشیم انشاءالله.