شکل‌گیری نهضت بازگشت به اسلام در قرقیزستان
شعب خارجی: نهضت بازگشت به اسلام طی چند سال اخیر در میان مردم قرقیزستان به طور جدی مطرح شده است و مردم این کشور نیز علاقه‌مندی بیشتری به حفظ ارزش‌های اسلامی نشان می‌دهند.
علی کبریایی‌زاده، رایزن فرهنگی ایران در قرقیزستان در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: قرقیزستان از نظر اقتصادی کشوری فقیری است زیرا فاقد منابع و محصولات استراتژیک است اما از منظر تاثیری که بر منطقه فرغانه دارد از موقعیت ممتازی در آسیای مرکزی برخوردار است.
کبریایی زاده افزود: از نظر آمار، مسلمانان هشتاد تا هشتاد و سه درصد جمعیت پنج و نیم میلیون نفری این کشور را تشکیل می‌دهند و تقریبا اکثریت حنفی مذهب هستند و تنها حدود 15000 نفر شیعه در این کشور زندگی می کنند.
مردم جنوب قرقیزستان اعتقادات اسلامی عمیق‌تری دارند
رایزن فرهنگی ایران گفت: گرایشات مذهبی در شمال و جنوب قرقیزستان با هم متفاوت است؛ در شمال استان‌هایی مانند، «چوی» بیشتر متأثر از فرهنگ روس هستند اما استان‌های جنوبی مانند، «جلال آباد»، «اوش» و«باتکن» به دلیل هم‌جواری با کانون‌های فرهنگی سمرقند و خجند تاجیکستان متأثر از فرهنگ این مناطق هستند فرهنگی که قرابت نزدیکی به فرهنگ اسلامی و ایرانی دارد و لذا در استان‌های جنوبی قرقیزستان مردم از گرایشات دینی عمیق‌تری برخوردار هستند مثلا استان «اوش» که می‌توان آن را مرکز فرهنگی قرقیزستان دانست گرایش به اسلام در این منطقه فراوان مشاهده می‌شود و سطح معرفتی دینی مردم از استان‌های شمالی این کشور به مراتب بیشتر است.
رایزن ایران در قرقیزستان ضمن اشاره به مساجد متعدد این کشور گفت: قبل از استقلال قرقیزستان آمار مساجد کمتر از 34 مورد بود اما از سال 1991 که قرقیزستان استقلال پیدا کرد تا الان تقریبا سه هزار مسجد دراین کشور احداث شده است.
شکل‌گیری نهضت بازگشت به اسلام طی چند سال اخیر
وی تأکید کرد: تمایلات و گرایشات مذهبی بین مردم قرقیز بسیار زیاد است لکن اطلاعات دینی مردم در سطح ضعیفی است و همین امر موجب شده است که گروه‌های افراط گرا به راحتی از احساسات و علاقه دینی مردم خصوصا جوانان سوء استفاده کنند البته لازم است عرض کنم به طور مشخص از نیمه دوم دهه 90 علاقه به اسلام و احیاء ارزش‌های اسلامی در قرقیزستان افزایش پیدا کرد لذا مردم قرقیز اکنون خود را با اسلام تعریف می‌کنند و هویت خود را در اسلام جست‌وجو می‌کنند .
کبریایی‌زاده با مثبت ارزیابی کردن رویکرد دولت قرقیزستان نسبت به مسائل دینی گفت: همان‌طور که قبلا نیز عرض شد در قرقیزستان نهضت بازگشت به اسلام طی چند سال اخیر به طور جدی گسترش پیدا کرده است. رویکرد دولت این کشور تقویت و حفظ ارزش‌های اسلامی است و به خصوص در سال جاری که «بیشکک» را مرکز فرهنگ اسلامی نام گذاری کردند بنیادها و مراکز مطالعاتی و پژوهشی در زمینه مسائل اسلامی را تأسیس کردند در بحث حجاب نیز ما شاهد افزایش روز افزون بانوان محجبه در این کشور هستیم و ممانعتی در این زمینه مشاهده نمی‌شود.
ضعف معرفت دینی و کمبود متون دینی؛ عامل نفوذ وهابیت
وی در ادامه درباره نفوذ گروه‌های افراطی در این کشور اظهار کرد: دولت قرقیزستان تلاش کرده از نزاع مذهبی جلوگیری کند لکن فقر اقتصادی و فقدان متون دینی و بی سوادی علماء دینی زمینه را برای فعالیت بیشتر گروه‌هایی مانند وهابیون در این کشور فراهم کرده است.
وی افزود: حاکمیت احساس خطری از جانب شیعیان در قرقیزستان ندارد بلکه دولت از جانب گروه‌های تندرو همچون وهابیون که از طرف برخی کشورهای عرب به خصوص عربستان حمایت مالی وسیع می‌شوند و یا جریاناتی مانند «حزب التحریر» و «جنبش اسلامی» ازبکستان که داعیه خلافت اسلامی را دارند احساس خطر و نگرانی می‌کند.
کبریایی زاده یادآور شد: دولت اقداماتی را هم برای مقابله با این گروه‌ها انجام داده است و یا در دستور کار دارد به عنوان نمونه امامان جماعت مساجد سعی می‌کنند مردم را از اهداف این گروه‌های تکفیری آشنا کنند مفتیات این کشور تقویت اسلام سنتی که همان اسلام صوفیانه است را پیگیری می‌کنند کمیسیون ادیان نیز فعالیت‌هایی در این راستا انجام می‌دهد ولی باید این اقدامات گسترده‌تر انجام شود.
وی در ادامه افزود: با توجه به حضور تعدادی از جوانان قرقیزی در سوریه و پیوستن به گروه‌های افراطی وتکفیری مسئله «جهادنکاح»، دولت این کشور حساسیت ویژه‌ای نسبت به فعالیت‌های مذهبی دارد و به دقت این فعالیت‌ها را رصد می‌کند. آنان سعی بر آگاه‌سازی خانواده‌ها از ماهیت و اهداف این گروه‌ها دارند تا مانع رفتن دختران و پسران به سوریه شوند.
تلاش رایزنی فرهنگی انجام فعالیت‌های تقریب مذاهبی است
کبریایی‌زاده در خصوص فعالیت‌های رایزنی در این کشور گفت: تلاش رایزنی بیشتر در جهت تقریب مذاهب اسلامی و اهمیت وحدت مسلمانان در شرایط حساس کنونی است نیز سعی کردیم در راستای آشنایی مردم قرقیزستان با تمدن اسلامی و نقش اسلام در پیشرفت علوم اقداماتی را به انجام برسانیم چنانکه علاوه بر انتشار مقالات متعدد در این زمینه ترجمه کتاب «کارنامه اسلام» مرحوم زرین کوب، را هم به زبان قرقیزی به همکاری یکی از سازمان دولتی قرقیزستان انجام دادیم و درشمارگان 1000 نسخه منتشر و در مراکز علمی و دانشگاهی توزیع شد و به صورت پیوسته در زمینه وحدت اسلامی و فرهنگ اسلامی مقالاتی در نشریه «راه ابریشم» رایزنی فرهنگی منتشر می‌شود.
کبریایی زاده در ادامه گفت: همچنین کتاب «جایگاه زن در اندیشه حضرت امام راحل» را به زبان قرقیزی ترجمه و در حال انتشار داریم و نشست‌ها و میزگردهایی را در این زمینه برگزار کرده‌ایم و از انتشار آثار اندیشمندان حنفی مذهب که قائل به وحدت اسلامی و مقابله با گروه‌های تکفیری هستند حمایت کرده‌ایم .
وی همچنین یادآور شد: سعی ما بر این است که سبک زندگی اسلامی را معرفی کنیم موضوعی که نیاز امروز مردم قرقیزستان است نیز در جهت معرفی حقیقت اسلام و اسلام اصیل و ناب گام‌هایی برداشته شده است که با اسقبال هم مواجه شده؛ مسئله دیگری که وجود دارد این است که شناخت مردم قرقیزستان نسبت به ایران کم است یا در زمینه کسب اخبار بیشتر به منابع خبری غیر ایرانی رجوع می‌کنند که متأسفانه بعضا آنچه منتشر و ترویج می‌شود دقیقا خلاف واقعیت‌های ایران است لذا تلاش کرده‌ایم با برنامه مبادله هیئت‌های علمی و فرهنگی تصویر درستی از کشورمان ارائه کنیم و با آنچه می‌توان گفت ایران هراسی است مقابله کنیم همین‌طور ارتباطات خوبی با شبکه‌های مختلف تلویزیونی قرقیزستان داریم و تلاش کرده ایم در برنامه‌های تلویزیونی شرکت جدی داشته باشیم و به سؤالات مردم قرقیزستان راجع به ایران پاسخ بگوئیم.
کبریایی زاده یادآور شد: در قالب این همکاری‌های مشترک با شبکه‌های تلویزیونی این کشور فیلم‌های سینمایی ایرانی و یا فیلم‌های مستند ایرانی پخش می‌شود چنانکه مستند «یاد یار»، زندگی حضرت امام راحل به قرقیزی دوبله و پخش شد و هم اکنون سریال تلویزیونی «او یک فرشته بود» که نگاهی اخلاقی و دینی دارد در بیست و هفت قسمت در حال دوبله است به زبان قرقیزی و تقریباً مراحل پایانی دوبله را می گذراند و انشالله بزودی از شبکه‌های تلویزیونی این کشور پخش خواهد شد همچنین، نشست‌های مختلفی با اهل علم نیز با اصحاب رسانه و مطبوعات داریم همین‌طور با اهالی صنعت سینما برای معرفی ظرفیت‌های علمی و فرهنگی وهنری ایران .
مسجد امام علی(ع) تنها مسجد شیعیان قرقیزستان
رایزن ایران در ادامه ضمن معرفی برنامه‌های رایزنی یادآور شد: مسجد امام علی(ع) در «بیشکک» تنها مسجد شیعیان در قرقیزستان است که حدود 14 سال قبل به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و جامعه المصطفی(ص) العالیمه که البته پیش از این ساختار سازمانی دیگری داشت و همین‌طور با کمک شیعیان آذری احداث شده است تا قبل از ساخت این مسجد، شیعیان آذری از نظر معرفت دینی در سطح خوبی نبودند لکن اکنون به یمن وجود این مسجد و امام جماعت این مسجد که طلبه فاضلی است شاهد وضعیت متفاوتی هستیم در حال حاضر مسجد امام علی(ع) کانون گردهمایی شیعیان از آذری، ایرانی، پاکستانی و افغانستانی شده است و می‌توان گفت این مسجد بدون تردید یکی از مساجد فعال تشیع در آسیای مرکزی است البته مسجد دیگری هم در قرقیزستان در منطقه «لنین نسکی» شهر بیشکک که محل سکونت شیعیان است در دست ساخت است.
ریشه‌های مشترک فرهنگی و اعتقادی ایران وقرقیزستان
رایزن ایران تأکید کرد: مردم قرقیزستان و ایران دارای اشترکات فرهنگی دینی و تاریخی هستند مثلا مردم قرقیز حماسه‌ای به نام «ماناس» دارند و ما هم شاهنامه داریم هر دو اثر به ترویج عدالت، مبارزه با ظلم و روحیه جوانمردی، مردانگی و اخلاق تأکید می‌کنند این نشان می‌دهد که تا چه اندازه مردم دو کشور از روحیات و علائق مشترکی برخوردار هستند قرقیزها هم مانند مردم ایران خواهان استقلال و آزادی هستند با بدی مبارزه می‌کنند مردمی مقاوم و قائل به ارزش‌های سنتی خود هستند.
کبریایی زاده در زمینه ارتباطات دانشگاهی به تمایل نخبگان علمی قرقیز برای همکاری با ایران و مراکز علمی و دانشگاهی ایران اشاره کرد و گفت: برخی از دانشگاه‌های قرقیزستان همچون دانشگاه علوم انسانی یا دانشگاه «ارابایف» با بعضی از دانشگاهای ایران همچون دانشگاه «شهید بهشتی» یا دانشگاه «الزهرا» یادداشت تفاهم همکاری دارند و تقاضا دارند که این ارتباطات توسعه بیشتری پیدا کند.
رایزن فرهنگی ایران در ادامه به همکاری کتابخانه ملی جمهوری قرقیزستان با سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اشاره کرد و گفت: سال گذشته رایزنی فرهنگی کمک کرد و رئیس کتابخانه ملی قرقیزستان طی سفری به میزبانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به کشورمان یادداشت تفاهم همکاری با سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی امضاء کرد.
کبریایی زاده همچنین ضمن معرفی فعالیت مرکز ایرانشناسی و اتاق‌های ایرانی در دانشگاه‌های بزرگ قرقیزستان افزود: این زیر ساخت‌ها به ترویج زبان فارسی و نیز معرفی پیشرفت‌های علمی ایران و دستاوردهای انقلاب اسلامی می پردازند.
