ریاکاری، آغازی بر شکاف و انحراف در شقوق جامعه

به گزارش کانون خبرنگاران نبأ، ریا یکی از معضلات اخلاقی است که متأسفانه در جامعه ما این روزها به شدت رواج یافته است و می‌توان یکی از ریشه‌های آن را فرهنگ دروغگویی دانست. وقتی در جامعه، دروغ  و دروغگویی رواج پیدا می‌کند افراد دچار یک نوع از خود بیگانگی می‌شوند و از آنچه هستند فاصله می‌گیرند و برای رسیدن به خواسته‌های‌شان و برای  به‌دست آوردن اعتماد کسانی که با آنها دوست یا همسایه یا همکار و مرئوس هستند ظاهر و باطن خویش را تغییر می‌دهند.

واژه «ریا» در قرآن پنج مرتبه تکرار شده است؛ سه مرتبه به‌صورت مصدر و دو بار به‌صورت فعلی، و معنای آن به همان معنای اصطلاحی است.

ریا در نماز، ریا در انفاق، ریا در جهاد و جنگ با دشمنان خدا از مصادیق ریا هستند که در قرآن درباره آنها توضیح داده شده است. ریاکاران به چند دسته تقسیم می‌شوند که از آن جمله منافقان و کسانی هستند که به روز جزا ایمان ندارند. البته در قرآن آمده است که تلاش این دسته از افراد بیهوده است و چون نیت‌شان برای غیر خداست‌‌‌ ‌‌‌‌اعمال آنها باطل می‌شود.

ریاکاران هیچ‌گاه آرامش خاطر ندارند و همیشه در حال بررسی خود و ترس چگونگی تفکر دیگران درباره خود هستند. برخی از آنها این نوع اعمال را همرنگی با جماعت یا آبروداری می‌دانند، در صورتی که آنها تنها خود را فریب می‌دهند.

اگر ریا در جامعه فزونی بیابد دیگر ارزش‌هایی چون اخلاص، صداقت، یکرنگی و اعتماد به یکدیگر از بین خواهد رفت و اتحاد را از بین خواهد برد و در‌‌ شقوق جامعه شکاف پدید خواهد آورد.

اگر‌‌‌‌ همه اعمال ما، نشان دادن توانایی‌ها و استعدادهای‌مان، کار و تلاش فردی‌مان به‌خاطر خدا باشد یقینا پا جای محکمی گذاشته‌ایم و صد در صد موفقیت‌مان بیشتر خواهد شد، ولی اگر در کارها به منیت و رسیدن به آرزوهای انفرادی خویش گوش جان بسپاریم و تنها از آنها تبعیت کنیم هیچ‌گاه به خواسته‌هایمان نمی‌رسیم و اگر هم برسیم باز هم آرامش نخواهیم داشت و در نظرمان اندک و ناچیز جلوه خواهد کرد.

آری خداوند مهربان می‌خواهد بنده‌اش تمام اعمالش را فقط به خاطر خود او انجام دهد و هرچه نفس غیر او را دارد از بین برود و شریک و شرکاء و رقبای خویش را از میان بردارد تا ریسمان اتصال معبود به بنده هم‌چنان ناگسستنی و غیر قابل نفوذ باشد.

ریاکاری نتیجه ظاهرگرایی است

وقتی در جامعه ارزش‌هایی همچون حجاب، نماز، قناعت، دوری از تجمل‌گرایی نیز همچون ارزش‌های دیگر چون زیبایی، تحصیلات عالی قدرت و ثروت وجود داشته باشد مردم برای داشتن جایگاهی در میان این قشر سعی می‌کنند خود را آن‌طور که دیگران می‌خواهند نمایش دهند. اظهار فقر و ساده‌زیستی می‌کنند، چادر ریا بر سر می‌کنند و یا برخی از آقایان (در طبقات اداری و بروکراتیک بسیار دیده می‌شود) برای رسیدن به مقام و منزلت بالاتر اداری پیشانی خود را با قاشق می‌سوزانند تا بسیار نمازگزار و دائم‌‌السجده‌ در بیایند. حال آنکه شاید در باطن زندگی خویش حتی نماز خود را به موقع هم نخوانند.

این ریاکاری و این از خود بیگانگی تا جایی در فرد پیش می‌رود که همیشه دو چشم تماشاگر‌ را در برابر خود می‌بینند و حتی در خانه‌های خود از ترس رسوا شدن سعی می‌کنند افراد خانواده خویش را نیز با خود همراه کرده و به آنها اعتقادات و ارزش‌های خود را تحمیل کنند.

این ریا و تظاهر برای جلب ثروت و قدرت تا جایی پیش می‌رود که دیگر هیچ‌کس هیچ عمل خیری را برای رضای خدا و نیت پاک و خدایی انجام نمی‌دهد، یکرنگی و صداقت از جامعه رخت برمی‌بندد و مردم نسبت به هم بی‌اعتماد می‌شوند.

راهکار مشکل ریاکاری در خانواده است

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالله حسینی، کارشناس مذهبی در مورد اینکه چقدر در جامعه ریا و ریاکاری به چشم می‌خورد می‌گوید: خیلی زیاد. بخش عمده‌ای از رفتارهای جامعه ما را ریا تشکیل می‌دهد و خیلی از مصادیق ریاکاری که به آن دچار شده‌ایم به خاطر یک نوع ظاهرگرایی است.

وی ادامه داد: راهکار حل این مشکل باید از خانواده و مدرسه شروع شود. وقتی در خانواده پدر می‌گوید دروغ بد است اما خودش دروغ می‌گوید یا در مدرسه معلم و مربیان مدرسه خود عمل‌کننده به گفته‌های خود نیستند فرد در ذهن خود تصمیم‌هایی را بر اساس دروغ‌هایی که می‌بیند می‌گیرد.

حسینی ادامه داد: این آغاز شخصیت منفی دادن به کودک است. این عمل در سطح بالا و در سطوح مسئولان نیز انجام می‌شود. مثلا بر خلاف وعده عمل می‌شود و یا حرفی می‌زنند که همه می‌دانند راست نیست، این باعث می‌شود که ما در جامعه دچار نفاق شویم. برای از بین بردن این مشکل باید صادق باشیم و با صداقت زندگی کنیم.

اگر ریا از جامعه ما رخت بر بندد مفهوم آبی، آبیست سهراب به منحصه ظهور می‌رسد و دیگر هیچ ناخالصی و تزویری در میان جامعه و روابط اجتماعی باقی نخواهد ماند.

* ریحانه آذری