فهم عمیق‌تر ادیان از یکدیگر؛ مایه حرکت به سوی دنیای بهتر و عادلانه‌تر

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، ابراهیمی ترکمان، رئیس سازمان فرهنگ وارتباطات اسلامی در مراسم افتتاحیه نهمین دور از گفت‌وگوهای ادیان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با کلیسای ارتودکس روسیه امروز سوم شهریور، گفت: در جهان حاضر گفت‌وگوی میان ادیان از چنان مقبولیتی برخوردار شده است که بیشتر متألهان واندیشمندان ادیان بزرگ، به منظور بسط و گسترش این گفت‌وگوها کوشش‌های فراوان می‌کنند. اهمیت این گفتمان از آن روست که پیروان ادیان، به‌ویژه ادیان الهی درصدد یافتن اشتراکات تاریخی - اعتقادی برای ابهام‌زدایی از پیام‌ها و رسالت اصلی ادیان و تقویت زمینه‌های صلح و هم‌زیستی هستند.
ترکمان گفت: هم‌زیستی گروه‌های مختلف قومی، نژادی و دینی از مهم‌ترین موضوع‌های مورد بحث جوامع بشری بوده است؛ البته به مثابه موانعی بر سر راه آن نیز قرار داشته‌اند، « بی‌عدالتی» بزرگترین این موانع و «تبعیض دینی» جزئی از آن بوده است. برخی ریشه‌های مهم تبعیض دینی عبارتند از: باور متعصبانه به حقانیت مطلق اعتقادات دینی و مذهبی خود، و به طور متقابل باور به ابطال سایر عقاید و ادیان، خداوند در قرآن مجید درباره نفی کشمکش مذهبی بین ادیان و واگذار کردن قضاوت به خداوند می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَالَّذِینَ هَادُوا وَالصَّابِئِینَ وَالنَّصَارَى وَالْمَجُوسَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ»؛ کسانی که ایمان آورده‌اند و آنان که یهودیند و صابئین و مسیحیان و زردشتیان و مشرکان، خدا تکلیف‌شان را در روز رستاخیز روش می‌سازد، خداوند همه چیز است.(سوره حج آیه 17)
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ضمن اشاره به عوامل تبعیض دینی افزود: دومین عامل خاطرات تلخ، مزمن و رسوب‌کرده بر ذهن جمعی ملت‌ها از دوران‌های سیاه تنازع‌های دینی است و فرهنگی و عامل دیگر سوء استفاده سیاستمداران و استعمارگران از اختلاف میان ادیان و مذاهب است.
ترکمان اظهار کرد: گفت‌وگوی بین دینی و تأکید بر مشترکات ادیان معمولا برجسته‌ترین راهکارهای پیشنهادی برای نزدیک‌کردن پیروام عقاید مختلف دینی به یکدیگر بوده است. اما آنچه که در این مسیر قابل تأمل است، ماهیت این «مشترکات دینی» است که عموماً از نوع عبادی و اعتقادی هستند. شباهت‌های غیرقابل انکار عقیدتی بین اسلام و مسیحیت وجود دارد که می‌تواند اساس یک گفت‌وگوی روشنفکرانه بین دو مذهب در زمینه‌های فرهنگی، سیاسی و مذهبی باشد. بدیهی است که اساس هر دو دین، ایمان به خدای یکتا است و توحید اصل نگرش مذهبی هر دو دین است. وحی و نبوت، نجات و رستگاری، رستاخیز و جهان پس از مرگ از دیگر مشترکات است.
رئیس سازمان فرهنگ وارتباطات اسلامی یادآور شد: قرآن از مسلمان می‌خواهد که در مباحثه با اهل کتاب به نقاط مشترک بین دین‌هایشان اشاره کنند و با آنها به نیکوترین وجه برخورد کنند. « وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْکِتَابِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ وَقُولُوا آمَنَّا بِالَّذِی أُنزِلَ إِلَیْنَا وَأُنزِلَ إِلَیْکُمْ وَإِلَهُنَا وَإِلَهُکُمْ وَاحِدٌ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ؛ با اهل کتاب جز با نیک ترین شیوه، بحث و مجادله نکنید مرگ با آنان که به شما ظلم کرده اند و به ایشان بگوئید ما به آنچه بر ما و بر شما نازل گردیده ایمان داریم و خدای ما و خدای شما یکی است و ما به او تسلیم گشته ایم».(سوره عنکوبت آیه 46)
وی در ادامه گفت: علی‌رغم قوت نقاط اشتراک در این دو دین ظاهرا بخشی مهم از مشترکات ادیان کم‌رنگ مانده و آن، ابعاد انسانی، اجتماعی و به تعبیری «دنیوی» آنهاست. و همین بخش مربوط به رفتار دنیوی است که بیشتر تأثیر را در هم‌زیستی گونه‌های متنوع اجتماعی در بر دارد.
ترکمان مهم‌ترین آثار زندگی مسالمت‌آمیز را در چند مورد بیان کرد: تفاهم‌نامه و شناخت متقابل مسلمان و مسیحیان،  تعاون علمی، فرهنگی و هنری بین آنها، فهم عمیق‌تر ادیان از همدیگر که مایه حرکت به سوی دنیای بهتر، عادلانه‌تر و توأم با محبت و معنویت است، افزایش امکان صلح در میان ملت‌ها.
وی تأکید کرد: تبادل فرهنگی بین مسلمانان و مسیحیان و مبادله فرهنگی، هجمه فرهنگی نیست. پیروان اسلام و مسیحیت به منظور حفظ اصول و مبانی فرهنگی باید در جهت کمال و اصلاح فرهنگ خود قدم بردارند، عناصر بازدارنده از پیشرفت مادی و معنوی را از فرهنگ خود حذف و عناصر مقوم و تقویت کننده را پشتیبانی و حمایت کنند.باید یاد آور شویم که آثار به وجود آمده جنگ و با برخورد بین مسیحیان و مسلمانان را نه در اسلام و نه در مسیحیت، بلکه باید در اهداف و اغراض قدرت‌ها و افرادی جست و جو کرد که این برخورد یا جنگ را تحمیل می‌کنند. ضمن اینکه نباید تفاوت‌ها و اختلافات بین اسلام و مسیحیت را نادیده گرفت، به نقاط مشترک بین آن دو نیز توجه کرد تا بتوان بدان تکیه کرد و از امتیازات و مشترکات بهره جست.
ترکمان افزود: زندگی مسالمت آمیز که مبتنی بر گفت‌و گوی ادیان است، این معنا را در خودر دارد که به طور مسلم هر یک از دو امت مسیحی و مسلمان با حفظ فرهنگ خود را مشترکات دینی بهره جسته و بر آن تأکید می‌کنند. حفظ فرهنگ از لوازم ضروری گفت‌و گوست.
در ادامه ترکمان با اشاره به اموزه‌های مسیحیت ارتدوکس گفت: آموزه‌های اصلی دین مسیحیت ارتدوکس که پایه و اساس این دین را تشکیل می‌دهد و هر مؤمن مسیحی برای نجات روح خود می‌بایست این اصول را فراگیرد عبارتند از: شناخت خداوند و ایمان راستین به او، زندگی بر مبنای باورها و اعتقادات و عمل صالح، اعتقاد، اولین و مهم‌ترین اصل تقوا در دین مسیحیت است: «ایمان یعنی یقین به آنچه اعتقاد داریم، گر چه قادر به دیدنشان نمی‌باشیم» (نامه به مسیحیان عبرانی 1 و 11». اسقف مسکو در یکی از سخنرانی‌های خود می‌گوید :«باید طوری به غیب اطمینان داشته باشیم که گویی حضور دارد و به شکلی آن را بخواهیم و انتظارش را بکشیم که گویی واقعی است.
وی در ادامه تبیین باورهای مسیحیت ارتودکس افزود: مسیحیت ارتدوکس بر این باور است که دین امر فطری است و همه انسان‌ها در فطرت خود از احساسات دینی برخوردارند و همه ادیان بیانگر یک ایده هستند که خداوند در فطرت بشر قرار داده است. «سنت» درباره عطش انسان نسبت به خداوند می‌گوید: «تو، ای خدا، دل ما را به گونه‌ای آفریدی که به خودت گرایش داشته باشد، به همین خاطر تا زمانی که به تو نرسد، آرام نگیرد»؛ همچنین معتقد است هر چه انسان از خداوند دورتر می‌شود به همان اندازه خشونت در اخلاق وی تبلور پیدا می‌کند و به همان اندازه‌ای که در نفسانیات غوطه‌ور می‌شود، آموزه‌ها و تعالیم دروغین درباره خداوند نیز بیشتر می‌شوند.
رئیس سازمان فرهنگ وارتباطات اسلامی درباره اعتقاد به منجی گفت: انتظار منجی و وعده‌های خداوند درباره او، بذر اصلی دین عهد قدیم را تشکیل می‌دهد قوم برگزیده به کمک وعده‌ها، قربانی‌ها و پیشگویی‌ها برای پذیرش منجی آماده می‌شوند و سایرین را خداوند از طریق دیگر به سوی این هدف راهنمایی کرده است.
ترکمان در خاتمه یادآور شد: هدف از اصول و تعالیم مسیحیت، بیان حقایقی است که انسان آن را در زندگی به کار گیرد. زیرا اگر این اصول در زندگی به‌کار گرفته نشود موجب از بین رفتن انسان خواهد شد. تخطی از قوانین زندگی معنوی، منجر به وقوع شرارت و گناه می‌شود. طبق آموزه‌های مشایخ مسیحی، مرگ روح به دنبال از دست رفتن ارزش‌های اخلاقی متعالی و وابستگی به زندگی جسمانی رخ می‌دهد و آن هنگام است که رحمت و برکت خداوند از انسان دور می‌شود.
وی همچنین افزود: از دیگر عقاید مسیحیان ارتدکس که شباهت بسیار زیادی با اسلام شیعی دارد می‌توان از عقیده و معاد، زندگی روح پس  از مرگ، امید به خداوند، توسل به مقدسین در دعا و نیایش نام برد.