سُوَر بلد و انشراح با صدای استاد عبدالباسط + دانلود/ سنت قرآن؛ آغاز بیان حقایق بسیار مهم با سوگند
گروه فعالیت‌های قرآنی: شاهکاری از تلاوت عارف القرا، استاد عبدالباسط از سورههای بلد، ضحی، انشراح، تین و علق ارائه می‌شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، استاد عبدالباسط محمد عبدالصمد به توصیه استاد ضباع با پایان یافتن سال 1951 براى قرائت در رادیو مصر اقدام کرد. او از سال 1952، مسافرت‌هایی را به دورترین نقاط عالم شروع کرد و ازمشهورترین مساجدى که در آن به تلاوت پرداخته است می‌توان به مسجدالحرام، مسجد النبى(ص)، مسجدالاقصى، مسجد ابراهیمى(ع) در فلسطین و مسجد اموى در دمشق و مساجد مشهور آسیا، آفریقا، ایالات متحده، فرانسه، لندن، هند و اکثر کشورهاى جهان اشاره کرد.
محتوای سوره بلد؛
این سوره در مکه نازل شده و داراى 20 آیه است. تعبیر آیات سوره بلد بسیار قاطع و کوبنده، جملهبندیها کوتاه و پرطنین و الفاظ بسیار مؤثر و گویا است و شکل آیات و محتوا نشان می‌دهد که این سوره از سورههاى مکى است و در حدیثى از امام صادق(ع) مى‌خوانیم «کسى که در نماز واجب سوره «لا أُقْسِمُ بهَذَا الْبَلَدِ» را بخواند، در دنیا از صالحان شناخته خواهد شد و در آخرت از کسانى شناخته می‌شود که در درگاه خداوند مقام و منزلتى دارد و از دوستان پیامبران، شهدا و صالحین خواهد بود.
سنت قرآن در بسیارى از موارد بر این است که بیان حقایق بسیار مهم را با سوگند شروع مى‌کند، سوگندهایى که خود نیز سبب حرکت اندیشه و فکر و عقل انسان است، سوگندهایى که ارتباط خاصى با همان مطلب مورد نظر دارد. (تفسیر نمونه، ج 27، ص5)
در این سوره نیز براى بیان این واقعیت که زندگى انسان در دنیا توأم با درد و رنج است با سوگند تازهاى شروع مى‌کند و می‌فرماید «لا أُقْسِمُ بهَذَا الْبَلَدِ؛ قسم به این شهر مقدس(شهر مکه). گرچه در این آیات نام مکه صریحاً نیامده است اما با توجه به مکى بودن سوره از یکسو و اهمیت فوق‌العاده این شهر مقدس از سوى دیگر، پیدا است که منظور همان مکه است و اجماع مفسران نیز بر همین است. البته شرافت و عظمت سرزمین مکه ایجاب مى‌کند خداوند به آن سوگند یاد کند، چرا که نخستین مرکز توحید و عبادت پروردگار در اینجا ساخته شده و انبیاى بزرگ گرد این خانه طواف کردهاند ولى جمله «وَ أَنت حِلُّ بهَذَا الْبَلَدِ» مطلب تازهاى در بر دارد، می‌گوید این شهر به خاطر وجود پر فیض و پر برکت حضرت پیامبر(ص) چنان عظمتى به خود گرفته که شایسته این سوگند شده است. (تفسیر نمونه، ج 27، ص8)
در بخش دیگر این سوره به ناشکری انسان در برابر نعمت‌های الهی می‌پردازد و در پایان نیز مردم را به دو گروه اصحاب المیمنة و اصحاب المشئمة تقسیم کرده است و به اشاره به برخی از صفات این دو گروه پرداخته است.
محتوای سوره ضحی؛
این سوره در مکه نازل شده و 11 آیه دارد و طبق بعضى از روایات وقتى نازل شد که پیامبر(ص) بر اثر تأخیر و انقطاع موقت وحى ناراحت بود و زبان دشمنان نیز باز شده بود، سوره نازل شد و همچون باران رحمتى بر قلب پاک پیامبر(ص) نشست و تاب و توان تازهاى به او بخشید و زبان بدگویان را قطع کرد. این سوره با دو سوگند آغاز می‌شود، سپس به پیامبر(ص) بشارت می‌دهد که خدا هرگز تو را رها نساخته است. بعد به او نوید می‌دهد که خداوند آنقدر به او عطا می‌کند که خشنود شود و در آخرین مرحله، گذشته زندگانى پیامبر(ص) را در نظر ایشان مجسم می‌سازد که خداوند چگونه او را همیشه مشمول انواع رحمت خود قرار داده و در سختترین لحظات زندگى حمایتش نموده است. لذا در آخرین آیات به ایشان دستور می‌دهد که (به شکرانه این نعمت‌هاى بزرگ الهى) با یتیمان و مستمندان مهربانى کند و نعمت خدا را بازگو نماید.
در فضیلت این سوره همین بس که در حدیثى از پیغمبر اکرم (ص) نقل شده است «من قرأها کان ممن یرضاه الله و لمحمد (ص) ان یشفع له و له عشر حسنات بعدد کل یتیم وسائل؛ هرکس آن را تلاوت کند از کسانى خواهد بود که خدا از آنها راضى می‌شود و شایسته است که محمد (ص) براى او شفاعت کند و به عدد هر یتیم و مسکین سؤال‌کننده ده حسنه براى او خواهد بود». و این همه فضیلت از آن کسى است که آنرا بخواند و در عمل پیاده کند. (تفسیر نمونه، ج 27،ص93)
محتوای سوره انشراح؛
این سوره در مکه نازل شده و داراى 8 آیه است. معروف این است که این سوره بعد از سوره والضحى نازل شده است و محتواى آن نیز همین مطلب را تأیید می‌کند؛ چرا که در این سوره باز قسمتى از مواهب الهى بر پیغمبر اکرم(ص) شمرده شده است در واقع سه نوع موهبت بزرگ در سوره «و الضحى» آمده بود و سه موهبت بزرگ در سوره «الم نشرح» آمده است، مواهب گذشته بعضى مادى و بعضى معنوى بود اما مواهب سهگانه این سوره همه جنبه معنوى دارد و عمده این سوره بر سه محور دور می‌زند یکى بیان همین نعمت‌هاى سهگانه و دیگر بشارت به پیامبر(ص) از نظر بر طرف شدن مشکلات دعوت او در آینده و دیگر توجه به خداوند یگانه و تحریص و ترغیب به عبادت و نیایش و به همین دلیل در روایات اهل‌بیت(ع) این دو سوره «والضحى» و «الم نشرح» به منزله یک سوره شمرده شده است و لذا در قرائت نماز براى اینکه یک سوره کامل خوانده شود هر دو را با هم می‌خوانند. در میان اهل سنت نیز بعضى طرفدار این نظریه هستند چنانکه فخر رازى از طاووس و عمر بن عبد العزیز نقل کرده که آنها نیز می‌گفتند این دو سوره سوره واحده است و در یک رکعت هر دو را تلاوت می‌کردند و میان این دو بسم الله را حذف می‌کردند(ولى طبق فتاواى فقهاى ما بسم‌الله در هر دو باید باشد و اینکه مرحوم طبرسى در مجمع البیان نقل کرده که فقهاى ما بسم الله را حذف می‌کنند درست به نظر نمی‌رسد).(تفسیر نمونه، ج 27، ص118-119)
محتوای سوره تین؛
این سوره در مکه نازل شده و داراى 8 آیه است. این سوره در حقیقت بر محور آفرینش زیباى انسان و مراحل تکامل و انحطاط او دور می‌زند و این مطلب با سوگندهاى پر معنایى در آغاز سوره شروع شده است و بعد از شمردن عوامل پیروزى و نجات انسان، سرانجام با تأکید بر مساله معاد و حاکمیت مطلقه خداوند پایان می‌گیرد. در حدیثى از پیغمبر اکرم (ص) آمده است «من قرأها اعطاه الله خصلتین العافیة و الیقین ما دام فى دار الدنیا، فاذا مات اعطاه الله من الاجر بعدد من قرأ هذه السورة صیام یوم؛ هرکس این سوره را بخواند، خداوند دو نعمت را مادامى که در دنیا است به او می‌بخشد سلامت و یقین و هنگامى که از دنیا برود به تعداد تمام کسانى که این سوره را خواندهاند ثواب یک روز روزه به عنوان پاداش به او مىبخشد». (تفسیر نمونه، ج 27،ص136)
محتوای سوره علق؛
این سوره در مکه نازل شده و داراى 19 آیه است. این سوره در آغاز به پیغمبر اکرم (ص) دستور قرائت و تلاوت می‌دهد و سپس از آفرینش این انسان با عظمت، از یک قطعه خون بى‌ارزش، سخن می‌گوید و در مرحله بعد از تکامل انسان در پرتو لطف و کرم پروردگار و آشنایى او به علم و دانش و قلم بحث مى‌کند. در مرحله بعد، از انسان‌هاى ناسپاسى که علی‌رغم این همه موهبت و اکرام الهى راه طغیان را پیش می‌گیرند سخن به میان می‌آورد و سرانجام اشاره به مجازات دردناک کسانى که مانع هدایت مردم و اعمال نیکاند مى‌کند و سوره را با دستور سجده و تقرب به درگاه پروردگار پایان مىدهد.
در فضیلت قرائت این سوره از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمود «من قرأ فى یومه او لیلته اقرأ باسم ربک ثم مات فى یومه او لیلته مات شهیدا و بعثه الله شهیدا و احیاه کمن ضرب بسیفه فى سبیل الله مع رسول الله؛ هرکس در روز یا شب سوره اقرأ باسم ربک را بخواند و در همان شب یا روز بمیرد شهید از دنیا رفته است و خداوند او را شهید مبعوث مى‌کند و در صف شهیدان جاى می‌دهد و در قیامت همچون کسى است که با شمشیر در راه خدا با پیامبر خدا(ص) جهاد کرده است.
این سوره به مناسبت تعبیرهاى مختلفى که در آغاز آن است بنام سوره «علق» یا سوره «اقرأ» یا سوره «قلم» نامیده شده.(تفسیر نمونه، ج 27، ص152 -151)
تلاوت سورههای بلد، والضحی، انشراح، تین و علق با صدای استاد عبدالباسط
تا پایان سال جاری سه روز در هفته روزهای یکشنبه، سه‌شنبه، جمعه ساعت 10 صبح یک فایل از تلاوت قراء برتر جهان اسلام از گنجینه تلاوت‌های ناب شبکه رادیویی قرآن بر روی تارنمای خبرگزاری ایکنا قرار می‌گیرد.
