استخراج ۱۲۰۰ مدخل از دایرةالمعارف قرآن/ وحدت رویه در نگارش حفظ شده است
گروه ادب: نویسنده دانشنامه قرآن ویژه نوجوانان با بیان اینکه ۱۲۰۰ مدخل از دایرةالمعارف قرآن استخراج شده است، گفت: حفظ وحدت رویه در نگارش اولویت دانشنامه قرآن است.
حجت‌الاسلام مظفر سالاری، نویسنده دانشنامه قرآن ویژه نوجوانان، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره روند نگارش این دایرةالمعارف گفت: مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم برای انتشار این دایرةالمعارف برنامه جدی دارد و جزء وظایف اصلی آن است؛ چرا که من نخستین بار 15 سال پیش طرح نگارش این دانشنامه را به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ارائه دادم و طرحم پذیرفته شد، اما آنها گفتند که ما گروهی نداریم که محتوا را برای شما استخراج کند تا نگارش نهایی را انجام دهید و باید از پژوهشگران قرآنی گروهی را تشکیل دهید و اقدام به این کار کنید و در این راستا ما هزینه آن را می‌پردازیم و سپس برای چاپ آن اقدام می‌کنیم.
وی افزود: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارای یک هسته پژوهشی نیست که بتواند که دانشنامه قرآن را به طور مستقل کار کند و این دلیلی شد تا این کار را در مرکز فرهنگ و معارف قرآن کار را آغاز کردم که در این مرکز حدود 100 پژوهشگر قرآن وجود دارد که شاید بیست سال که مشغول فعالیت هستند و نتیجه کار آنها منتشر شده است که هم دایرةالمعارف قرآن و هم تفسیر راهنما منتشر شده است.
دانشنامه قرآن ویژه نوجوانان؛ محصول دایرةالمعارف قرآن
حجت‌الاسلام سالاری ادامه داد: این هسته علمی سالیان سال است که مشغول به کار هستند و به ترتیب حروف الفبا مدخل‌های قرآن را استخراج و بر روی آنها کار می‌کنند که در دایرةالمعارف قرآن منتشر می‌شود و در این زمینه ما از پژوهش‌های انجام شده در دایرةالمعارف قرآن استفاده کردیم، به این معنی که در حال حاضر که دانشنامه قرآن ویژه نوجوانان را کار می‌کنم، از حاصل کار حدود 100 پژوهشگر زبده قرآن استفاده می‌کنم و در حال حاضر بحث این است که آیا می‌توان از این محصول آماده، دانشنامه دیگری برای کودکان و یا آثار دیگری استخراج کرد؛ که پاسخ مثبت است و می‌توان تک‌نگاری‌هایی را انجام داد که موضوعی را به طور مستقل برای سنین گوناگون منتشر کرد.
این نویسنده با بیان اینکه حدود 10 سال پیش این طرح از سوی مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم پذیرفته شد، بیان کرد: در دانشنامه قرآن ویژه نوجوانان براساس آنچه در دایرةالمعارف قرآن کریم آمده، عمل کرده‌ایم و جلد نخست آن منتشر شده و جلد دوم آماده انتشار است و در حال حاضر مشغول تدوین جلد سوم و چهارم آن هستم.
وی با اشاره به مشکلات تدوین این دانشنامه اظهار کرد: در رابطه با محتوای این دانشنامه مشکلی نداریم و با توجه به اینکه نویسنده کودک و نوجوان هستم و تاکنون داستان، فیلم‌نامه، نمایشنامه و... نیز نوشته‌ام زبان خاص نوجوانان را می‌شناسم و می‌توانم آنچه را که هست، برای این گروه سنی تلطیف کنم؛ از این رو مشکلی که در رابطه با این دانشنامه داریم برای بعد از این مرحله است، به این معنی که بحث شکل و فرم آن را داریم که اگر به شکل زیبا و جذاب ارائه شود، باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد.
تصاویر و اشکال در مجلدهای بعدی افزایش می‌یابد
وی تصریح کرد: بازخوردهایی از انتشار جلد نخست دانشنامه قرآن ویژه نوجوانان داشتیم که بیشتر افراد معتقدند محتوای این دانشنامه مشکلی ندارد و فرم و اشکالی که در آن به کار رفته و تصاویری که در آن استفاده شده باید افزایش یابد تا بیشتری کمک را به نوجوان برای ارتباط با محتوا کند و در این زمینه هنرمندان تصویرگر مشغول فعالیت هستند که امیدواریم به نتایج مثبتی برسیم.
حجت‌الاسلام سالاری در پاسخ به اینکه چه کسانی در تدوین دانشنامه قرآن ویژه نوجوانان فعالیت دارند، بیان کرد: در حال حاضر من به تنهایی تدوین آن را انجام می‌دهم و سپس در شورایی که در مرکز فرهنگ و معارف است، ارزیابی و نواقص آن را رفع می‌کنند و سپس وارد مرحله انتشار می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه آیا دلیل خاصی داشته که این کار توسط یک نفر انجام شود و این موضوع باعث نمی‌شود که کار انتشار دانشنامه طولانی‌تر شود، گفت: قرار نیست که من در رابطه با این موضوع تصمیم‌گیری کنم و در حال حاضر دایرةالمعارف قرآن بزرگسال به طور کامل منتشر نشده و من می‌توانم همراه با تکمیل تدوین آن، دانشنامه قرآن ویژه نوجوانان را آماده کنم، از این رو ادامه کار دانشنامه ویژه نوجوانان مستلزم ادامه کار تدوین و انتشار دایرةالمعارف قرآن بزرگسال است. از سوی دیگر این واهمه وجود داشت که زبانی که برای نوجوانان به کار می‌رود متفاوت شود و وحدت رویه نداشته باشد، از سوی دیگر تعداد افرادی که هم تحصیلات حوزوی داشته باشند و هم کار کودک و نوجوان انجام داده باشند، زیاد نیستند و اگر هم باشند به دلیل اشتغالات فراوان نتوانستند در این کار حضور داشته باشند.
حذف برخی مدخل‌های دایرةالمعارف قرآن
این نویسنده درباره اینکه آیاهمه مدخل‌های موجود در دایرةالمعارف قرآن در دانشنامه ویژه نوجوانان نیز می‌آید یا موضوعاتی هست که حذف یا اضافه می‌شود، عنوان کرد: برای دایرةالمعارف قرآن بزرگسال تمام مدخل‌هایی که امکان داشته و مفید بوده، استخراج شده و بیش از 3 هزار مدخل است که ما از میان آنها 1200 مدخل را انتخاب می‌کنیم و اگر 12 مجلد باشد در هر جلد 100 مدخل را می‌آوریم و در این راستا مدخل‌هایی که متناسب با سن این گروه بود استفاده شده است و در این مداخل‌هایی بود که از آنها صرف‌نظر کردیم به عنوان مثال؛ مدخل «تنظیف و تشبیه» که بحث تخصصی علوم قرآنی است و مخاطب آن نوجوانان نیستند و یا مدخل‌هایی که به اعلام می‌پردازد، آنها را کنار می‌گذاریم.
وی در پاسخ به اینکه آیا تاکنون دانشنامه‌ای مشابه این اثر در جهان منتشر شده است، تصریح کرد: نه، دانشنامه‌ای در این حد و کیفیت و گستردگی برای گروه سنی نوجوانان تاکنون منتشر نشده است و جای آن خالی بود. البته اگر اشکالات و ایراداتی در رابطه با هر یک از مجلدهای این دانشنامه وجود داشته باشد، در ویرایش‌های بعدی اصلاح می‌شود. همچنین یکی از نکات قابل توجه در این دانشنامه سادگی زبان آن است و علاوه بر اینکه برای نوجوانان قابل استفاده است، ضرورت دارد همه کتابخانه‌های مدارس این دانشنامه را داشته باشند و بزرگسالان نیز می‌توانند از آن بهره ببرند.
صرف زمان پنج سال برای نگارش جلد نخست دانشنامه
حجت‌الاسلام سالاری با اشاره به زمان صرف شده برای تدوین جلد نخست این دانشنامه گفت: جلد نخست هر اثر مانند شماره نخست یک مجله کار بسیار دشواری است و همه مباحث باید در آن مدنظر قرار گیرد و شیوه‌نامه به دست آید و ما حدود یک تا دو سال برای تهیه این شیوه‌نامه زمان صرف کردیم و یک سال هم طول کشید تا نمونه‌هایی از مدخل‌ها را کار می‌کردم و اساتید آن را بررسی می‌کردند. به عنوان مثال در مدخل‌هایی از مصطفی رحماندوست نظرخواهی شد و حدود پنج سال برای انتشار جلد نخست زمان صرف شده است و با توجه به اینکه برنامه ما مشخص است و گروه ارزیابی مجلدها را مورد بررسی قرار می‌دهند برای هر مجلد یک سال زمان صرف می‌شود و اگر بخواهیم یک سال برای هر جلد در نظر بگیریم، تا 12 سال آینده انتشار تمامی مجلدهای این دانشنامه به پایان می‌رسد.
