مسجدالاقصی به عنوان سومين مسجد مورد احترام مسلمانان دارای جايگاه ويزه ای است و نقش كليدی را در منازعات فلسطينيان و اسراييل ايفا میكند.
به دليل نقش مهم مسجدالاقصی در هويت تاريخی و مذهبی فلسطينيان، رژيم صهيونيستی در نظر دارد با حذف پيوندهای مسلمانان با اين مكان و شهر قدس، با خيال آسوده معبد سوم را در آنجا بنا و قدس را به پايتختی خود انتخاب تا به ادعای خود زمينه را برای تسلط يهود بر كل جهان فراهم كند.
در اين راستا، دولت و گروههای يهودی تلاش زيادی برای نابودی مسجدالاقصی انجام داده و به اشكال گوناگون آن را مورد تعرض قرار دادهاند. اين تعرضات از زمان اشغال اين مكان در سال 1967 توسط اسراييل شروع شده و تا امروز ادامه دارد و هرروز ابعاد تازهتری پيدا میكند.
حرم شريف
حرم شريف به مساحت 14 هكتار، مجموعهای متشكل از 45 اثر تاريخی و مذهبی است كه مسجدالاقصی تنها يك و در عين حال مهمترين آنهاست كه در جنوب غربی آن واقع شده و گنجايش 5 هزار نمازگزار درا دارد. اين مسجد در زمان خليفه دوم ساخته شد و در زمان خليفه اموی عبدالملك بن مروان بازسازی شده و توسعه يافت.
در مجموعه حرم شريف 5 مسجد وجود دارد كه عبارتند از: مسجدالاقصی، مسجدقبهالصخره، مسجد عمر، مسجد البراق و مسجد يا مصلای مروانی.
همچنين 14 دروازه، ارتباط داخل حرم شريف با بيرون را فراهم میكنند كه برخی از آنها عبارتند از دروازۀ طلايی، دروازۀ سلسله، دروازۀ آهنی، دروازۀ مغرب(مراكش)، دروازۀ الاسباط و ... كه البته تعدادی از آنها مورد استفاده قرار میگيرد.
تخريب مسجدالاقصی
مسجدالاقصی جزئی از قدس شرقی است كه در سال 1967 طی جنگ 6 روزه به اشغال رژيم صهيونيستی درآمد و اين رژيم از همان ابتدا سعی در نابودی مسجدالاقصی كه جزئی از هويت تاريخی و مذهبی مسلمانان است داشته تا به جای آن معبد مورد ادعای يهوديان را بنا كند. اقدامات يهوديان برای نابودی مسجدالاقصی در دو سطح دولت و گروهها انجام میشود.
دولت اسراييل، علیرغم تصميم برای نابودی مسجدالاقصی، به دليل محدوديتهای بينالمللی، در اجرای تصميم خود، محتاطانه عمل میكند و با بازگذاشتن عرصه برای گروههای افراطی يهودی، بخشی از وظيفه نابودی اين مسجد را به آنها واگذار كرده است.
مسجدالاقصی، از سال 1967 كه به اشغال رژيم صهيونيستی درآمد مورد آماج حملات يهوديان قرار گرفت به طوری كه از سال 1367 تا 1990 يهوديان بيش از 40 عمليات خرابكارانه برای ويرانسازی مسجدالاقصی انجام دادند. اين گونه حملات پس از توافقنامه اسلو در 1993 افزايش يافت، به گونهای كه از سال 1993 تا اواسط 1998 حدود 72 عمليات خرابكارانه با هدف ويرانسازی مسجد انجام گرفت كه بخشی از اين حملات توسط دولت و بقيه توسط گروههای افراطی انجام شده است.
اقدامات رژيم صهيونيستی
اولين اقدام اسراييل برای صدمه زدن به مسجدالاقصی در خلال جنگ 6 روزه در 1967 بود. رژيم صهيونيستی طی اين حمله، بيتالمقدس و مسجدالاقصی را بمباران كرد كه طی آن گنبد مسجدالاقصی صدمه ديد.
جدیترين اقدام رسمی رژيم صهيونيستی برای نابودی اين مسجد، حفاری در زير اين مكان به بهانه يافتن آثار باستانی مربوط به يهوديان است كه از سال 1967 آغاز شد و تا زمان حاضر ادامه دارد. تعداد تونلهايی كه بدين منظور حفر شده به طور دقيق مشخص نيست، زيرا رژيم صهيونيستی به مقامات اوقات فلسطين اجازه بازرسی و بازديد از آنها را نمیدهد حفر اين تونلها میتواند باعث سستی پايههای مسجدالاقصی شود، كه در نهايت به ويرانی آن بنا بر اثر زلزلهها يا حادثه مشابه منجر خواهد شد.
اقدامات تندروهای يهودی
گروههای تندرو يهودی كه محدوديتهای رژيم صهيونيستی را ندارند در پيگيری اهداف خود برای تخريب مسجدالاقصی آزادانهتر عمل میكنند اين گروهها از شيوههای مختلف برای نابودی اين مسجد استفاده كرده و سعی دارند با نابودی آن معبد خود را در آنجا بنا كنند.
حدود 125 گروه يهودی افراطی در اسراييل مشغول فعاليتند كه 25 گروه از آنها مستقيماً هدف ويران سازی مسجدالاقصی را دنبال میكنند.
اين گروهها علاوه بر اقدامات تخريبی خود بارها از اسراييل خواستهاند تا بولدوزر و سرباز به مسجدالاقصی بفرستند و اين بنا را برای هميشه ويران كند مقامات فلسطينی نيز خطر اين گروهای تندرو را گوشزد و اعلام كردهاند كه اين گروهها در تلاشند تا مسحدالاقصی را از طريق كار گذاشتن بمب، ايجاد تونل در زير آن و حتی حمله هوايی ويران كنند.
افرادو گروههای تندرو يهودی فهرست بلندی از حمله به مسجدالاقصی نظير بمبگذاری، آتش افروزی، تيراندازی، حمله دسته جمعی و ... را در كارنامه خود دارند كه برخی از مهمترين آنها عبارتند از:
در 21 آگوست 1969 دنيس روهان، يهودی استراليايی تبار با ورود به مسجد الاقصی آن را به آتش كشيد، كه در نتيجه ان منير طلاح الدين محراب زكريا، تعدادی از ستونهای آن و ... از بين رفت. مقامات رژيم صهيونيستی بعد از حادثه سعی كردند روهان را يك مسيحی ديوانه معرفی كنند.
بمب گذاری
تندروهای يهودی بارها سعی كردهاند تا با منفجر كردن مسجدالاقصی به هدف خود برسند ولی به دليل مراقبت محافظان مسجد در اين اقدام ناكام ماندهاند از جمله در روز جمعه 9 می برگزار نماز جمعه در آن مكان، انفجار آن میتوانست علاوه بر تخريب برخی بناها تلفات زيادی را نيز بر جای بگذارد، ولی چند دقيقه قبل از افنجار، بمب كشف و بعدا مشخص شد كه بمبگذاری كار گروه افراطی گوشآمونيم بوده است.
در 37 آوريل 1982 نيز گروه مذكور اقدام به بمبگذاری در يك گيرنده ر اديو در يكی از دروازههای مسجدالاقصی كرد كه آن نيز توسط محافظان مسجد كشف شد.
تيراندازی به مسجد
دولت اسراييل بارها اقدام به تيراندازی در مسجد كرده كه البته به بهانه سركوب تظاهراتها و اعتراضاتی بوده كه در اطراف مسجدالاقصی صورت گرفته است ولی افراد و گروههای يهودی نيز برای وارد كردن خسارت و تلفات به اين مكان و نمازگزارانش اقدام به تيرانداز در آن كردهاند.
ورود و تصرف مسجد
يهوديان افراطی در نظر دارند با تصرف مسجدالاقصی آن را تخريب و معبد موهوم سليمان را دوباره در انجا بنا كنند لذا بارها به بهانههای مختلف نظير برپايی مراسم مذهبی بازديد و ... به صورت گروهی و با زور وارد مسجد شدهاند كه هر بار با مقاومت مسلمانن مجبور به ترك آن شدهاند.
اين گروهها در سال 2005 نيز سعی كردند به طور گسترده به مسجدالاقصی يورش ببرند و آن را ويران كنند كه البته توفيقی در آن كار نداشتند.
اقدامات رژيم صهيونيستی عليه مسجدالاقصی
ادام حفاری در زير مسجد الاقصی
حفاری در زير مسجدالاقصی به بهانه يافتن آثار تاريخی معبد قديمی ادامه دارد هر از چندگاهی با انتشار خبر كشف آثار باستانی جديد در آن مكان، توجهات به آن سمت جلب میشود ادعای كشف آثار باستانی جديد نشان میدهد كه كاوشها و حفاریهای رژيم صهيونيستی در زير مسجدالاقصی هنور ادامه دارد و مسئولان اداره مسحجد الاقصی نظارت و اطلاعی از آن ندارند.
علاوه بر حفر تونل برای فعاليتهای باستانشناسی، اسرائيل برای كنترل مسجدالاقصی نيز تونلهايی را ايجاد میكند از جمله به حفر تونلی در زير مسجدالاقصی و در امتداد تونل سال 1996 میتوان اشاره كرد به نظر فلسطينيان حفر اين تونلها كه به بهانههای مختلف صورت میپذيرد در نهايت موجب سستی پايههای مسجدالاقصی و ريزش آن میشود.
تخريب ديوارهای مسجدالاقصی
ادامه حفاریهای رژيم صهيونيستی در زير مسجدالاقصی كه به بهانه يافتن معبد سليمان و آثار باستانی يهوديان صورت میگيرد، صدمات و خساراتی را به مسجد الاقصی وارد كرده كه از جمله آنها ايجاد شكاف در ديوارها و خطر ريزش آنها است.
علاوه بر ديوار جنوبی، ديوارهای قديمی شهر قدس كه در نزديكی مسجدالاقصی قرار دارند نيز وضعيت نامساعدی دارند ديوار شرقی قدس كه به مصلای مروانی منتهی میشود در معرض ريزی قرار دارد تخمين زده میشود كه حدود هزار و 280 متر از ديوار قدس شرقی در معرض خطر ريزش قرار داشته باشد علی رغم وضع نامطلوب اين ديوارها، رژيم صهيونيستی مانع بازسازی آنها میشود و در راه تعمير آنها كارشكنی میكند.
احداث كنيسه در زير مسجدالاقصی
برخی رهبران مذهبی فلسطينی از احداث مخفيانه يك كنيسه توسط مقامات رژيم صيهونيستی در زير مسجدالاقصی خبر دادند به گفته رائد صلاح از رهبران فللسطينی اين كنيسه در زير مسجدالاقصی و در 97 متری قبه الصخره ساخته شده و يك مدل از معبد سليمان در آن قرار دارد اين كنيسه دارای 7 اتاق است كه تاريخ يهود در آنها به تصوير كشيده شده است. همچنين قرار است كنيسه ديگری نيز برای زنها در زير مسجدالاقصی ايجاد شود.
ساخت و ساز در اطراف مسجدالاقصی
اسراييل با ساخت و ساز در اطراف مسجدالاقصی از يك طرف محلهها و مناطق مسلماننشين را از بين میبرد و مسجدالاقصی را در محاصره محلهها و اماكن يهودی قرار میدهد و از طرقف ديگر حريم مسجدالاقصی و ساز مورد تعرض قرا رداده و زمينه را برای آسيب پذيری و تخريب آن فراهم میكند.
رژيم صهيونيستی بعد از اشغال قدس 135 ساختمان و مسجد كه متعلق به املاك وقفی فلسطينان بودند را تخريب كرد تا ميدان جلو ديوار براق را توسعه دهد همچنين قبرستانی اسلامی را نيز برای ساخت جاده، هتل و پارك تخريب كردند در جديدترين اقدام نيز رژيم صهيونيستی طرحی را به تصويب رساند كه به موجب آن 68 ميليون شيكل برای عمليات ساخت و ساز در زير مسجدالاقصی و اطراف آن اختصاص میيابد و اين بودجه برای حمايت از تونلهای ديوار غربی، نصب تجهيزات آنها، تقويت ديوار ندبه (براق) احداث ساختمان برای بازديدكنندگان ساخت يك مركز برای نمايش ميراث فرهنگی ديوار ندبه (براق) و ايجاد مركز پليس هزينه میشود.
رژيم صهيونيستی به روشهای گوناگون به وسيله ابزارهای دولتی يا گروهها و افراد تندرو سعی در نباودی مسجد الاقصی يا حرم شريف دارد و اين هدف را از ابتدای اشغال بيتالمقدس در 1967 دنبال كرده است، اسراييل به خوبی میداند كه با از بين رفتن مسجد الاقصی بخش مهمی از هويت دينی و تاريخی فلسطينيان، از آنان گرفته و زمينه برای تسلط آسانتر بر قدس و تبديل آن به پايتخت اسراييل فراهم میشود.
اما مانعی كه بر سر راه اين اقدام رژيم صهيونيستی وجود دارد از يك طرف محدوديتهای بينالمللی و از طرف ديگر نگرانی از واكنش غيرقابل پيش بينی فلسطينيان و ساير مسلمانان است.
بدين دليل، اسراييل از اقدام رسمی برای تخريب مسجدالاقصی خودداری كرده و سعی میكند با انجام برخی اقدامات نظير حفر تونل و سست كردن پايههای آن، دخالت در امور مسجد و ... زمينه را برای تسلط بر اين مكان و ويران كردن آن اماده كند اقدامات اسراييل باعث وارد آمدن صدمات جدی به قسمتهای مختلف مسجد شده و قسمتهايی از آن شكاف و تاب خوردگی ايجاد شده و آنها را در معرض ريزش قرار داده است. از طرف ديگر، اسراييل بر سر راه ترميم آنها، مانع تراشی كرده و نمیگذارد فلسطينيان خود به بازسازی قسمتهای صدمه ديده اقدام كنند.
هر چند كه برخی مقامات و مسئولان فلسطينی معتقدند كه ماجرای ريزش ديوارهای مسجدالاقصی بيش از اندازه توسط اسراييل بزرگ شده است تا بدين وسيله بهانهای برای دخالت در امور مسجد بيابند ولی با اين حال اين افراد ايجاد شكاف و خسارت در ديوارهای مسجد را رد نمیكنند.
در كل بايد گفت كه برخورد اسراييل با مسجدالاقصی محتاطانه و در عين حال هدفمند است. برنامه و هدف نهايی اسراييل در قبال مسجدالاقصی تخريب آن و تسلط بر تمامی بيت المقدس است ولی در اجرای برنامه خود محتاطانه عمل میكند زيرا به خوبی میداند كه فلسطينيان و مسلمانان در مقابل هرگونه تعرض به اين مسجد حساسند، همانطور كه حوادث خونبار بعد از افتتاح مسجدالاقصی در سال 1996 و ديدار شارون از اين مسجد در سال 2000 نشان داد.
منبع: ندای اتحاديه