به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) به نقل از مركز خبر حوزه، حجتالاسلام «مشايخی» مدير مدارج علمی حوزه علميه قم در گفتوگو با خبرنگار مركز خبر حوزه به تفصيل درباره اساس مدركدهی به طلاب، تغيير در سطوح علمی حوزه، ضوابط تدوين پاياننامه و اقدامات انجام گرفته برای تسهيل پاياننامه نويسی در حوزه سخن گفت.
وی در اين گفتوگو، اداره مدارج علمی را زيرمجموعه معاونت آموزش حوزه دانست و اظهار كرد: اين اداره از دو بخش اداری و علمی تشكيل شده است.
مشايخی گفت: بخش اداری آن فعاليتهای اجرايی را كه منجر به تعيين موضوع پاياننامه، برگزاری جلسات داوری و اعطای مدرك و دانشنامه میشود برعهده دارد و كاملاً زير نظر معاونت آموزش حوزه است.
مدير مدارج علمی حوزه افزود: بخش علمی و تخصصی، پشتوانه اعتباری مدارج محسوب میشود كه مستند به شورای عالی حوزه علميه قم است.
وی اظهار كرد: شورايی به نام شورای مدارك در شورای عالی حوزه ايجاد شده است كه عالیترين مرجع تصويب مقررات، قوانين و امور مربوط به مدارج علمی است.
حجتالاسلام مشايخی با بيان اينكه مدير حوزه علميه، رياست اين شورای ده نفره را عهدهدار است گفت: در حال حاضر علاوه بر آيتالله مقتدايی مدير حوزه علميه، حججاسلام والمسلمين حسينی بوشهری، غروی و رجبی از سوی شورای عالی حوزه، حجتالاسلام والمسلمين نظریشاهرودی از سوی حوزه علميه بانوان و حججاسلام والمسلمين فياضی و ربانی گلپايگانی به عنوان كارشناس، حجتالاسلام والمسلمين عماد معاون پژوهش حوزه علميه، حجتالاسلام والمسلمين عباسی معاون آموزش حوزه و مدير مدارج علمی، اعضای شورای مدارك به شمار میروند.
وی تعيين كميتههای علمی و تخصصی را از وظايف شورای مدارك دانست و اظهار كرد: گذرگاه اصلی مدارك، كميتههای علمیاند كه حكم هيأتهای علمی را برای مدارك دارند و همه اينها در مركز مديريت مستقرند.
حجتالاسلام مشايخی افزود: اعضای كميتهها را معاونت آموزش با همكاری مديريت مدارج به شورای مدارك پيشنهاد میدهد.
وی با اشاره به فعاليت 5 كميته فقه و اصول، حقوق و قضاء، تبليغ و معارف، فلسفه و كلام و تفسير و علوم قرآن از آغاز گفت: به جهت تسريع در كار طلاب و تخصصیتر شدن امور، برخی كميتهها را تفكيك و برخی ديگر را به اقتضای نياز، اضافه كردهايم.
مدير مدارج علمی لازمه، ايجاد كميته علمی را تصويب شورای مدارك و تاييد نهايی شورای عالی دانست و ابراز داشت: اخيراً كميته فقه را از اصول تفكيك و فقه را نيز به معاملات و عبادات تقسيم كردهايم.
وی افزود: همچنين كميتههای تاريخ، فرق و مذاهب، اخلاق و تربيت و ادبيات عرب نيز اضافه شده است كه اينها در شورای مدارك به تصويب رسيده است و برای تصويب نهايی بايد در شورای عالی حوزه مطرح شود.
حجتالاسلام مشايخی به وجود تعداد قابل وجهی از پاياننامهها در زمينه روانشناسی، جامعهشناسی، مديريت و علوم سياسی اشاره كرد و گفت: از آنجا كه تشكيل كميتهها بر اساس آموزشهای حوزوی انجام میگيرد و در حال حاضر رشتههای تخصصی اين موضوعات به صورت رسمی در حوزه ارائه نمیشود، تمام اين مباحث با حضور افراد متخصص در كميته تبليغ و معارف طرح میشود.
وی با اعلام اينكه طلاب برای اخذ مدارك سطوح سه و چهار موظف به تدوين پاياننامه هستند، اظهار كرد: اصل موضوع پاياننامه بايد در كميته علمی تصويب شود.
مدير مدارج علمی حوزه با اشاره به تشكيل دبيرخانه كميتههای علمی گفت: بر اين اساس يك دبير از سوی مديريت مدارج علمی، امور كميتهها را مورد پشتيبانی قرار میدهد و بين طلاب و كميته علمی ارتباط برقرار میكند تا درخواستها و انتظارات آنها منتقل شود.
وی تعيين استاد راهنما و مشاور را از ديگر وظايف كميتههای علمی برشمرد و افزود: پس از تصويب طرح نامه در كميته مورد نظر، تدوين پاياننامه آغاز میشود و اگر استاد راهنما و مشاور، پاياننامه را آماده دفاع دانستند، كميته علمی برای اين كار دو داور مشخص میكند.
حجتالاسلام مشايخی گفت: طلاب حدود 18 ماه برای تدوين پاياننامه فرصت دارند كه طبق نظر كميته از 6 ماه تا يكسال تمديد میشود.
وی از به روز كردن برگزاری جلسات دفاعيه خبر داد و اظهار كرد: متاسفانه پيش از اين گاهی طلاب 6 ماه تا يكسال منتظر برگزاری جلسه دفاعيه میماندند كه با اختصاص دو نيرو به صورت تمام وقت برای اين امر به صورت جدی تصميم گرفتهايم تا طلاب از سرگردانی و معطلی در اين زمينه رهايی يابند.
مدير مدارج علمی حوزه، حداقل نمره قبولی پاياننامهها را چهارده اعلام كرد و افزود: در صورت كسب نمره قبولی، كار به قسمت صدور مدرك و دانشنامه میرود.
وی با اشاره به استعلام از معاونت آمار و بررسی حوزه درباره شخصيت، اخلاق و رفتار متقاضی مدارج علمی قبل از اعطای دانشنامه تصريح كرد: يكی از معضلات موجود در اين زمينه، به طول انجاميدن پاسخ استعلام است.
حجتالاسلام مشايخی افزود: البته اين كار برای طلاب سطوح سه و چهار، حين تدوين پاياننامه آنها انجام میگيرد و لذا مشكلی در اين باره وجود ندارد، اما برای طلاب متقاضی مدارك سطوح يك و دو اين گونه نيست.
وی گفت: گاهی استعلام برخی از طلاب 10 ماه يا يك سال به طول میانجامد و حتی موردی داشتهايم كه سه سال به طول انجاميده است.
حجتالاسلام مشايخی اظهار كرد: با حجتالاسلام والمسلمين منتظری، معاون آمار و بررسی حوزه وارد مذاكره شدهايم تا انشاءالله با در نظر گرفتن تمهيداتی اين كار بيش از 10 روز به طول نينجامد.
وی با بيان اينكه گواهی مدارك علمی به امضای مدير و معاون آموزش حوزه میرسد گفت: اگر نمره قبولی پس از جلسه دفاعيه كسب نشود، تمام مراحل بايد از ابتدا انجام بگيرد.
مدير مدارج علمی حوزه افزود: البته گاهی طلبه نمره قبولی را میآورد، منتها منوط به برخی اصطلاحات و تعيين فردی كه اين اصلاحات را تاييد میكند میشود كه دانشنامه پس از انجام اصلاحات، اعطا میشود.
وی كمبود موضوع و استاد راهنما و ازدياد پرونده در كميتهها را از مشكلات پاياننامهنويسی طلاب دانست و ابراز كرد: به دنبال تدوين بانك اطلاعات موضوعی هستيم تا به تصويب كميتهها برسد و طلاب با مشكل انتخاب موضوع مواجه نشوند.
حجتالاسلام مشايخی يادآور شد: طلبهای 2 سال است كه موضوع پيشنهاد میدهد و كميته رد میكند و كسی نيست كه در اين زمينه به وی مشاوره بدهد.
وی از شناسايی و تدوين بانك اطلاعات اساتيد راهنما خبر داد و افزود: اين امر با توجه به بيوگرافی و تخصصها و سوابق علمی اساتيد انجام خواهد گرفت.
مدير مدارج علمی در خصوص مشكل ازدياد پرونده در كميتهها گفت: با تكثير كميتهها به دنبال تقليل بار كميتهها هستيم تا معطلی طلاب كاهش يابد.
وی در بخش ديگری از اين گفتوگو در ارزيابی پاياننامههای حوزوی گفت: به دليل اينكه روش آموزشی خاصی برای شيوههای تحقيق و پاياننامهنويسی وجود نداشته است، همواره در خصوص پاياننامه نويسی با مشكلات مواجه بودهايم.
حجتالاسلام مشايخی افزود: اخيراً برنامهريزی شده است كه برای هر سطح، تحقيقات پايانی در نظر بگيريم تا طلبه، تمرين و ممارست داشته باشد.
وی اظهار كرد: پاياننامههای حوزوی از حيث محتوی، قوی و غنی است منتها از حيث روش اين گونه نيست كه بايد تقويت شود.
اين محقق حوزوی با اشاره به برپايی كارگاههای پاياننامهنويسی در سالهای اخير گفت: طلاب پس از شركت در اين كارگاهها مجاز به ثبتنام برای اخذ موضوع میشوند.
وی امر پاياننامهنويسی را متناسب با ظرفيت آموزشی و تحصيلی دانست و اظهار كرد: ما اگر ظرفيتهای آموزشی را تقويت و جنبههای مورد انتظار در پاياننامه نويس را در سيستم آموزشی منعكس كنيم، میتوانيم توقع تقويت پاياننامهها را داشته باشيم.
حجتالاسلام مشايخی همچنين به قانون تلبس به لباس روحانيت به عنوان شرط اعطای مدارك سطوح سه و چهار اشاره و تصريح كرد: طلاب با اخذ مدرك رسمی حوزه دارای شأن و جايگاه و منزلت اجتماعی خاصی به عنوان يك طلبه میشوند و ما از طلبه، يك مفهوم خاصی را در نظر میگيريم.
وی با بيان اينكه اين امر يك موضوع جا افتاده در بسياری از تشكيلات و صنفهاست گفت: حتی در روحانيت مسيحی هم اين نكته مد نظر است.
مدير مراجع علمی حوزه گفت: به عنوان مثال يك ارتشی كه با استفاده از امكانات ارتش به سطوح عالی نظامی دست يافته و همان شأن و منزلت را از حيث درجات نظامی در جامعه داراست، نمیتواند و اجازه ندارد نسبت به لباس نظامی بیتوجه باشد.
وی اظهار كرد: البته يك فرد میتواند در حوزه تحصيل كند و مجتهد تام شود، اما وقتی ما به عنوان يك سازمان میخواهيم معّرف فردی باشيم و اعتبار بدهيم، قاعدتاً بايد موازين را رعايت كنيم و تلبس يكی از اين موازين است.
حجتالاسلام مشايخی افزود: حوزه بر خلاف دانشگاه، صرفاً يك رسانه آموزشی نيست، بلكه به عنوان يك نهاد آموزشی ارزشمندانه مطرح است و مهمترين ارزش، همين لباس روحانيت است.
وی اظهار كرد: شما اگر لباس روحانيت را از يك روحانی بگيری، كاركرد وی را از او گرفتهای و اگر حوزه، تنها به جنبههای آموزشی و علمی توجه داشت، شرط تلبس موجه به نظر میرسيد.
مدير مدارج علمی حوزه اظهار كرد: اگر يك طلبه، استاندار هم بشود از كاركردهای خاص برخوردار بوده و عنصر تبليغ از يك روحانی جدا نمیشود.
وی ابراز عقيده كرد: يك طلبه پژوهشگر، تنها يك پژوهشگر نيست، بلكه از ارزشهای تبليغی خود در جامعه برخوردار است.
حجتالاسلام مشايخی اعلام كرد: البته كميسيون خاص در برخی موارد به دليل وجود شرايط خاص اجازه صدور مدرك به طلاب فاقد لباس روحانی را میدهد.
وی در اين گفتوگو همچنين به اصل مدرك دادن در حوزههای علميه اشاره و تصريح كرد: دو نگاه علمی و ارتزاقی در اين زمينه وجو دارد كه بايد مورد توجه قرار بگيرد.
مدير مدارج علمی حوزه با شاره به پيشينه ارايه مدارك به حوزويان يادآور شد: در يك مقطع زمانی به عنوان يك ضرورت اجتنابناپذير به اين مسئله نگاه شد، زيرا به دليل وجود قوانين اداری و استخدامی، عدم اعطای مدرك منجر به عدم حضور طلاب در جامعه به خصوص بخشهای فرهنگی میشد.
وی افزود: از اين رو شورای عالی انقلاب فرهنگی علیرغم اينكه معتقد بودند نمیتوان سطوح حوزوی را با مقاطع دانشگاهی مقايسه كرد، به جهت رفع اين موانع، مراتبی را طبق مصوبهای تعيين میكردند.
حجتالاسلام مشايخی ادامه داد: در مراحل بعدی، مباحثی فراتر از موضوع استخدام در ادارات مطرح شد و لذا بعد علمی اين مدارك قوت گرفت.
وی اظهار كرد: با توجه به كيفی و تخصصی شدن كميتههای علمی در حوزه، نگاه به مدارك يك نگاه كاملاً علمی است.
مدير مدارج علمی يادآور شد: طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، كليه شئون مربوط به اعتبار بخشی علمی و مدرجی در حوزه به عهده شورای عالی حوزه است، و اين شورا تنها مرجع تعيين اعتبار مدارك است.
وی افزود: به دليل اينكه امر ارتباطات علمی در كشور نوعاً بر اساس مدارك دانشگاهی صورت میگيرد، همطراز سطوح حوزوی با اين مدارك را در نظر میگيرند.
حجتالاسلام مشايخی تاكيد كرد: حوزه يك مجمع عالی آموزشی و تربيتی است كه دانشگاهها در بستر آن رشد كردهاند و ما برای خودمان يكسری اعتبارات ذاتی داريم.
وی يادآور شد: در جهان غرب هم دانشگاه در بستر و ظرف حوزهها تولد و رشد يافتهاند لذا بايد مدارج خودمان را از خودمان داشته باشيم نه اينكه از جايی عاريه بگيريم.
مدير مدارج علمی حوزه اعلام كرد: به دنبال تعريف جديدی از مراحل مدرك در حوزه هستيم و ما میتوانيم يك الگوی معتبر و مستقل را در حوزه ايجاد و بر اساس آن حركت كنيم و طرح اين كار هماكنون در حال انجام است.