«نشر الكترونيك دينی»؛ تجلی نوآوری‌های قرآنی در سه دهه انقلاب اسلامی
گروه فضای مجازی: نشر الكترونيك دينی و قرآنی همگام با برپايی هر ساله نمايشگاه‌های قرآن كريم توانسته جلوه‌ای از نوآوری‌های قرآنی ايران در سه دهه انقلاب اسلامی را به نمايش گذاشته و با استفاده از قابليت‌های جهانی رسانههای ديجيتال مفاهيم قرآنی را هرچه بيشتر اشاعه دهد.
به بركت پيروزی انقلاب اسلامی، گرايش همگان به علوم و معارف قرآنی روز به روز افزونتر شده و اين گرايش رشد و گسترش فعاليت‌ها و پژوهش‌های قرآنی و تأسيس مراكز و سازمان‌های قرآنی را موجب گرديده است. تحول عميق و گسترده‌ای كه در فرايند فعاليت‌های قرآنی كشور پديد آمد، هنگامی آشكار می‌شود كه نگاهی گذرا به فعاليت‌های قرآنی در سه دهه اول انقلاب اسلامی بيندازيم.
در طی اين سه دهه برگزاری نمايشگاه‌ها و جشنواره‌های قرآنی در قالب موضوعات مختلف از جمله گام‌های موثری بوده كه در راستای اشاعه هر چه بيشتر فرهنگ قرآنی در جامعه انجام شده است.
سابقه برگزاری نمايشگاه قرآن كريم به عنوان مهمترين رويداد قرآنی در سال به سال 1372 برمی‌گردد كه نخستين قدم‌های آن در دولت جمهوری اسلامی ايران و به همت بلند شيفتگان و عاشقان كلامالله مجيد برداشته شد.
از آن سال تاكنون نمايشگاه‌های قرآن كريم به مدد لطف الهی و به منظور ارتقاء سطح كيفی و كمی آثار قرآنی و تقدير از اهتمام كسانی كه درخدمت به ساخت مقدس قرآن كريم بوده‌اند، هر سال با شكوه و عظمت برگزار شده است.
نمايشگاه‌های قرآن كريم هر ساله با آغاز ماه رمضان در بخش‌های مختلف و متنوعی برگزار می‌شود كه مورد توجه مخاطبان هدف قرار می‌گيرد.
با توجه به گسترش روز افزون رسانههای ديجيتال در دوره كنونی و تأثير‌گذاری اين نوع رسانه در انتقال پيام‌های دينی و قرآنی از سال‌هايی ابتدايی برگزاری نمايشگاه قرآن همواره در قالب بخش‌های چون نرمافزارهای قرآنی، بازی‌های رايانهای و پايگاه‌های اينترنتی به اين مهم توجه نشان داده شده كه به مرور زمان در قالب بخش‌های جداگانه هر ساله گسترده‌تر و وسيع‌تر از سال‌های پيشين دنبال می‌شود.
اكنون طی چند دوره اخير برگزاری نمايشگاه قرآن بخش «نشر الكترونيك» توانسته مخاطبان بسياری را به خود جذب كند. گزارش زير مروری اجمالی بر برگزاری نمايشگاه‌های قرآن كريم و حضور نشر الكترونيك و رسانههای ديجيتال در آن خواهد داشت.
همان‌طور كه در قسمت‌های پيشين نيز گفته شد در دوره‌های اوليه نمايشگاه قرآن كريم در قالب بخش‌های كوچكی به نشر الكترونيك پرداخته شده است.
نهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم با شعار «قرآن، آموزگار آيين گفت‌وگو» در بخش‌های مختلفی چون «بين‌الملل»، «مكتوب»، «هنر»، «رايانههای، صوتی و تصويری»، «كودكان و نوجوانان»، «جوانان»، «خادمان قرآن كريم»، «بانوان»، «سرای رهپويان (سرای اهل قلم)»، «دانشجويی»، «فروش»، «برنامههای ويژه افغانستان و فلسطين» و «همايش كاتبان بزرگ قرن هشتم» برگزار شد.
بخش «رايانههای صوتی و تصويری» از بخش‌هايی بود كه هر سال با استقبال خوب مردم در نمايشگاه قرآن روبه‌رو می‌شد. در اين دوره 27 شركت و نيز 10 نهاد قرآنی و دارالقرآن بزرگ به صورت فعال در نمايشگاه قرآن شركت و آخرين دستاوردهای خود را در مدت برپايی نمايشگاه قرآن به مردم و علاقه‌مندان معارف قرآن معرفی كردند.
نرم‌افزار «ترجمه تصويری آيات قرآن كريم» با بيش از چهار هزار و پانصد ثانيه نقاشی متحرك در موضوع مثال‌های قرآن كريم در اين دوره از نمايشگاه قرآن كريم طراحی شد.
اين نرم‌افزار تابلو‌های نفيسی از مفاهيم مثال‌های قرآن را شامل می‌شد. يكی ديگر از بخش‌های طراحی شده اين نرم‌افزار قرآنی به تفاسير، اشعار و امثال مرتبط با آيات قران اختصاص داشت. به كار گرفتن صدا در متون ارائه شده، تلفيق تصاوير و طرح‌های هنری متناسب با موضوعات و بيش از 60 دقيقه انيميشن از جمله امكانات موجود در اين نرم‌افزار است.
يازدهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم در قالب بخش‌های ناشران قرآنی، بين‌الملل، هنری، جوانان، آثار مكتوب، دانشجويی، كودك و نوجوان، امام خمينی(ره)، خادمان قرآن برگزار شد.
«بخش جوانان» اين دوره نمايشگاه در سه سطح بين‌المللی، ملی و داخلی طراحی و با مشاركت سازمان ملی جوانان شامل جشنواره گفت‌وگوی اينترنتی پيرامون قرآن برگزار شد و در اين بخش جوانان 15 تا 29 سال توانستند آثار نوشتاری و تصويری خود را از طريق اينترنت ارائه كنند.
تعداد مؤسسه‌ها و ناشران حاضر در يازدهمين نمايشگاه قرآن كريم 151 موسسه و ناشر و 34 موسسه رايانهای بود.
برپايی كارگاه‌های آموزشی در زمينه آموزش استفاده ازآخرين نرمافزارهای علوم اسلامی ازمهم‌ترين ويژگی‌های اين نمايشگاه بود كه دراين نمايشگاه دو ميزگرد درباره آينده نرمافزارهای علوم اسلامی در ايران و جهان و شيوه‌های نوين ارتباط با جوانان با حضور اساتيد و كارشناسان برگزار شد. دراين نمايشگاه علاقه‌مندان توانستند رايگان با پايگاه‌های اطلاع‌رسانی مفاهيم قرآنی ارتباط برقرار كنند.
بخش مكتوب، سرای قرآن و انديشه، آثار هنری و فعاليت‌های قرآنی، نرمافزارهای قرآنی و تكنولوژی ارتباطات، ماوراء از دريچه سينما، فعاليت‌های ويژه كودكان و نوجوانان، جوانان، بانوان و دانشجويان، نمايش آثار برتر قرآنی كشورهای خارجی، تكريم از خادمان قرآن كريم، و محافل قرآنی از جمله بخش‌ها و برنامههای دوازدهمين دوره نمايشگاه قرآن كريم هستند كه همزمان با تهران در 28 استان و 90 شهرستان ديگر كشور نيز برپا شد.
مسابقات اينترنتی در سطح ملی با عناوين وبلاگ‌نويسی، هنری، حفظ قرآن، مفاهيم قرآن و تصوير شناسايی و تقدير از 9 جوان نخبه در حوزه قرآن كريم و تشويق 9 شاعر جوان از عمده برنامههای بخش فعاليت‌های ويژه جوانان اين دوره نمايشگاه قرآن بود.
نغمههاى دلنشين قرآن و آواهاى مربوط به ماه مبارك رمضان در سبك و سياقهاى مختلف، فضاى نمايشگاه را عطرآگين كرد و عرضه علوم و معارف قرآنى در قالب دستاوردهاى نوين الكترونيك، از ديدنىهاى ارزشمند اين نمايشگاه به شمار مىرفت. حضور كميته محصولات چندرسانهاى دوازدهمين نمايشگاه بينالمللى قرآن در بخش شركتهاى رايانهاى و مؤسسات صوتى تصويرى از ديگر ويژگىهاى اين نمايشگاه بود.
در بخش محصولات چند رسانهاى، 32 شركت رايانهاى همراه با بيست مؤسسه صوتى و تصويرى حضور داشتند. فضاى مناسب و امكان دستيابى آسان و سريع محصولات عرضهشده، نسبت به سال گذشته تفاوت قابل ملاحظهاى كرد.
همچنين دو سمينار تخصصى درباره مشكلات و معضلات موجود در اين حوزه با موضوعات «شيوههاى نوين ارتباط با جوانان و نوجوانان در حوزه علوم اسلامى» و «كاربرد علوم رايانهاى در تحقيقات دينى» برگزار شد. و در اين بخش از نمايشگاه، بيش از چهارصد عنوان نرم‌افزار ارائه شد كه مورد استقبال مردم قرار گرفت.
مركز تحقيقات رايانهاى حوزه علميه اصفهان در اين دوره، سه اثر جديد نرم‌‌افزارى در حوزه علوم قرآنى را عرضه كرد.
از جمله شركتكنندگان ديگر اين دوره، ميثاق نوين بود كه با حضور در نمايشگاه، به عرضه محصولات خود پرداخت. نرمافزارهاى قرآنى مرآت و اعجاز جديدترين محصولات اين شركت در اين دوره بود.
نرم‌افزار «مرآت»، مجموعه كامل متن قرآن كريم، نهجالبلاغه، صحيفه سجاديه و مفاتيح الجنان است كه متن قرآن را با صوت استادان برجسته به صورت ترتيل و تحقيق همراه ترجمه تفسير الميزان و قواعد تجويد ارائه كرده است. نرم‌افزار «اعجاز» نيز به بررسى موضوعى مباحث مختلف علمى با امكان مشاهده، قرائت، ترجمه و تفسير علمى مىپردازد. «ميعاد» عنوان نرم‌افزار ديگر اين مركز است. ترتيل كامل قرآن با صداى عبدالرحمن حذيفى، تجويد و تجزيه قرآن به همراه تفاسير عربى و جستجوى موضوعى، از جمله قابليتهاى اين نرم‌افزار است.
شركت پيغام نور رايانه با نرم‌افزار قرآنى ـ آموزشى «مائده 2» در نمايشگاه شركت كرد. اين نرم‌افزار داراى قابليت ترتيل قرآن كريم و آموزش گام به گام قرآن است. مكان تحقيق در بيش از دو هزار موضوع به همراه قابليتهایى چون اذان، تواشيح، فيلم و سرگرمى در اين نرم‌افزار وجود دارد. همچنين قرائت 29استاد مشهور دنيا در اين اثر گنجانده شده است.
مؤسسه فرهنگى و اطلاعرسانى تبيان نيز در اين دوره نرمافزارهاى ترتيل قرآن كريم، درسهایى از قرآن و مشكوة را در نمايشگاه عرضه كرد.
در لوح فشرده نخست، مىتوان از امكاناتى مانند انتخاب قرائت براساس دامنههاى آيه، سوره، جزء و حزب، بهرهمند شد.
«رامين علىزاده»، مدير روابط عمومى تبيان، در تشريح نرم‌افزار درسهایى از قرآن مىگويد: «ارائه مباحث برنامه تلويزيونى درسهایى از قرآن، جستجوى موضوعى و لفظى، و نيز برقرارى ارتباط با پايگاه تخصصى قرآن كريم، از ويژگىهاى اين نرم‌افزار است».
علىزاده در بيان امكانات مشكوة گفت: «نمايش متن قرآن كريم، دسترسى به بيست هزار موضوع قرآنى در سه سطح، امكان جستجو در تفاسير الميزان، نمونه و نور، ارائه هشتاد هزار نقش دستورى كلمات قرآن كريم و نيز چهارصد ساعت تفسير صوتى قرآن با قابليت اتصال به پايگاههاى اسلامى، از جمله ويژگىهاى اين برنامه بهشمار مىرود.»
مؤسسه فرهنگى ياسينرايانه با دو محصول قرآنی جديد به اين نمايشگاه آمد. نرم‌افزار صبا به آموزش قرآن براى نوجوانان مىپردازد و شامل آموزش، تجويد، روخوانى، همراه با بيان مسائل تربيتى و اخلاق با استفاده از آيات و روايات، لطايف قرآنى، نغمههاى دلنشين، معما، آزمون، دانشهاى قرآنى و داستانهاى جذّاب و آموزنده از قرآن كريم است.
«دبستان قرآن» محصول ديگری از اين شركت بود. آموزش قرآن و هديههاى آسمانى، آواى وحى، آشنایى با پيامبران، داستانهاى آموزنده از قرآن و متون دينى، از جمله موضوعات اين برنامه قرآنى بود.
سيزدهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم شامل بخش‌های مكتوب، هنری، بين‌الملل، نرمافزارهای قرآنی، جوانان، دانشجويی، ناشران قرآنی، كودك و نوجوان، نهادها و موسسات قرآنی، ماورا از دريچه سينما، تكريم خادمان قرآن كريم، سرای قرآن و انديشه، قرآن و رسانه، بانوان، جشنواره ملی اينترنتی قرآن كريم، صنايع فرهنگی، هنری قرآنی، ارتباطات و اطلاع‌رسانی، عكس، محافل و مراسم ها و نمايشگاه‌های استانی بود.
در سيزدهمين نمايشگاه قرآن در بخش نرمافزارهای قرآنی 27 مؤسسه نرم‌افزاری شركت كردند و بيش از 300 نرم‌افزار در اين دوره ارائه شد. بخش داوری اين دوره نمايشگاه به منظور نظارت بر عرضه نرمافزارهای اسلامی و رعايت ضوابط و استاندارهای اسلامی همه آثار را بر اساس آيين‌نامه و مقررات نمايشگاه ارزيابی كرده و برای تمامی محصولات مطابق با ضوابط نمايشگاه مجوز صادر كرد.
اولين انجمن وبلاگ‌نويسان قرآنی و دينی برای حمايت و سازماندهی وبلاگ‌نويسان قرآنی و دينی در سيزدهمين دوره نمايشگاه قرآن تشكيل شد.
در نشست وبلاگ‌های قرآنی و دينی كه در سرای قرآن و انديشه سيزدهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم برگزار شد، پژوهشگران و علاقه‌مندان اين حوزه بر لزوم حمايت و شناسنامه‌دار كردن وبلاگ‌های قرآنی تاكيد كردند. در اين جلسه همچنين بر لزوم تشكيل صندوق حمايت از وبلاگ‌نويسان قرآنی تأكيد شد.
مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى به عنوان بزرگ‌ترين مركز فعال اين حوزه در ادامه توليدات نرم‌‌افزارى خود در حوزه علوم اسلامى، به عرضه نرم افزار ارزشمند «جامع تفاسير نور» اقدام كرد. اين لوح فشرده حائز عنوان خادم القرآن در سيزدهمين نمايشگاه بين المللى قرآن كريم شد.
همزمان با پايان نمايشگاه قرآن، برگزيدگان سيزدهمين دوره از اين نمايشگاه در بخش‌های هنری، ناشران و نرم‌افزار قرآنی معرفی شدند.
در بخش نرم‌افزار مركز تحقيقات كامپيوتری علوم اسلامی نور به‌عنوان غرفه برتر و مؤسسه بنی هاشم با ارائه نرم‌افزار قرآنی ويژه كودكان به‌عنوان برگزيدگان اين بخش انتخاب شدند.
در چهاردهمين دوره از نمايشگاه قران كريم پايگاه اطلاعاتی نمايشگاه با نشانی www.QuranExhibit.com راه‌اندازی شده كه تمامی اطلاعات نمايشگاه و ليست كتاب های عرضه شده در نمايشگاه را با مشخصات كامل آن در خود جای داد. نمايشگاه قرآن در اين سال به صورت آنلاين روی شبكه اينترنت عرضه شد. در بخش الكترونيك ۷۰ناشر شركت كردند.
بيشتر محصولات فناوری اطلاعات در اين نمايشگاه در يك مجموعه گردهم آمدند. در اين بخش در حدود 48 شركت و موسسه حضور يافت كه به نسبت سال گذشته حدودا رشدی 180 درصدی داشته است.
بنياد علوم و معارف اسلامی كه يكی از بزرگ‌ترين شركت‌های اين حوزه است، در نمايشگاه چهاردهم نرمافزارهای خود را در سطوح سنی بزرگسالان و كودكان ارائه كرده‌است.
از نرمافزارهای ارائه شده توسط اين شركت می‌توان نرم‌افزار سليم را نام برد كه سومين نرم‌افزار برتر از نظر قدرت جست‌وجو است. اين نرم‌افزار جامع قرآنی دارای امكانات ويژه‌‌ای همچون قرائت قرآن به روش ترتيل، حفظ قرآن به روش نوين حفظ، تجويد، جست‌وجوی كلمات، شان نزول آيات، تاريخ قرآن و تفسير كامل نمونه و الميزان است. نرمافزارهای شميم نور حاوی آموزش صوت و لحن برای قاريانه پيشرفته، نرم‌افزار بشير شامل تاريخ صدر اسلام، نرم‌افزار طلوع دائرةالمعارف لغات و اصطلاحات اسلامی، نرم‌افزار نهج البلاغه در زمينه چگونگی تشكيل نهج البلاغه، از ديگر توليدات اين موسسه در اين نمايشگاه بود.
موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبيان، وابسته به سازمان تبليغات اسلامی نيز از فعالان عمده اين نمايشگاه بود.
اين موسسه در نمايشگاه چهاردهم اقدام به معرفی و عرضه چهار محصول جديد نرم‌افزاری كرد. نرم‌افزار مشكات 2 كه دانش‌نامه قرآن كريم است برترين محصول اين موسسه در نمايشگاه است. اين نرم‌افزار با امكانات بی‌نظيری چون تفسير آيات، بيان شان نزول، آيات ويژه، مدرسه مشكات، الفاظ و موضوعات قرآن، خدمات نوينی را به علاقه‌مندان علوم قرآنی ارائه كرده است. همچنين كاربر قادر است از طريق لوح فشرده و سايت تبيان، نرم‌افزار خريداری شده را از نظر فنی و محتوايی به روز رسانی كند. از نرمافزارهای ديگر اين موسسه می‌توان به نرم‌افزار دايره المعارف معصومين (ع) و انيميشن‌های محمد (ص) خاتم پيامبران و نگين هستی اشاره كرد. نرم‌افزار «تفاسير قرآن جامع» نيز از كامل‌ترين نرمافزارهای قرآنی است. اين نرم‌افزار با بيش از 250 هزار صفحه تفسير و ترجمه قرآن كريم، 60 دوره كامل از معتبرترين تفاسير فارسی، عربی و انگليسی قرآن كريم چون روض الجنان و روح الجنان، ترجمه تفسير مجمع البيان، خلاصه المنهج و ترجمه تفسير الميزان است.
اين نرم‌افزار شامل 18 ترجمه قرآن كريم به زبان فارسی و ترجمه‌های قرآن كريم به زبان‌های انگليسی، فرانسوی، آلمانی و اسپانيايی است. امكان جست‌وجوی ريشه‌ای و لغوی در كلمات قرآن كريم، اعراب گذاری كامل آيات شريفه و امكان استفاده از رسم الخط‌های مختلف در نمايش و چاپ آيات، امكان دسترسی به آيات از طريق نام سوره و شماره آيه، امكان انتخاب آيه مورد نظر، انتخاب چند تفسير و ترجمه از فهرست ترجمه‌ها و تفاسير و ترتيل قرآن كريم با صدای استاد پرهيزگار نيز از ويژگی‌های اين نرم‌افزار است.
نرم‌افزار بيقرار قرآن ويژه حفظ قرآن نيز يكی از نرمافزارهای ويژه اين نمايشگاه بود كه برای اولين بار ارائه شد. اين نرم‌افزار كه خود دارای ويژگی‌های يك نرم‌افزار قرآنی در حد بالاست دارای توان فعال‌سازی رايانه در ساعت خاصی از شبانه روز است كه می‌توان از طريق آن و با استفاده از آن روند مناسبی در حفظ آيات آسمانی يافت.
نرمافزارهای ويژه كودكان محصولی است كه در اين نمايشگاه بيش از همه به چشم می‌خورد و می‌توان اين دوره را در حوزه نرمافزارهای قرآنی سال نرمافزارهای كودكان دانست. برای مثال «قصه‌های قرآنی» و «آشنايی و انس با قرآن» توسط يكی از غرفه‌ها برای كودكان در قالب نرم‌افزار عرضه شد.
اين قصه‌های قرآنی به صورت متن و ترجمه آيات مرتبط به گويش فارسی و انگليسی طراحی شده‌اند كه در كنار آن بازی‌های يارانه‌ای برای كودكان در نظر گرفته شد.
«نگين هستی» نيز از تازه‌ترين نرمافزارهای آشنايی و انس كودكان با قرآن است كه در نمايشگاه قرآن كريم توسط تبيان در معرض ديد عموم قرار گرفت. اين نرم‌افزار كه به صورت انيميشن و در قالب دو شخصيت مينو و مهرداد، كودكان را با مفاهيم قرآنی آشنا می‌كند.
از ديگر مجموعه نرمافزارهای ويژه كودكان می‌توان به نرمافزارهای ستاره و هديه نيز اشاره كرد كه برای نخستين بار توسط موسسه هدی رايانه در چهاردهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم عرضه شد. ستاره ويژه كودكان 3 تا 8 سال است و حاوی جزء سی‌ام قرآن كريم، آشنايی با حيوانات اهلی و وحشی، باغ ميوه، قصه رنگ‌ها و چهار فصل است. هديه ديگر محصول اين شركت نيز حاوی قرائت جزء سی‌ام قرآن كريم با امكان تكرار، آموزش وضو و نماز به صورت تعاملی و انيميشن دوبعدی، سفر در جاده‌ها و آشنايی با ويژگی‌های استان‌های و آشنايی با مفاهيم اوليه آيات كاربردی است كه برای دانش‌آموزان دبستانی طراحی شده است. بنياد علوم و معارف اسلامی هم در سطح كودكان نرم‌افزار گل‌های بهشت 1 و 2 ارائه كرده است.
تلفن همراه يك تكنولوژی غربی است كه با نصب نرم‌افزارها روی آن به فرهنگ ايرانی و اسلامی نزديك می‌شود. نرمافزارهای ويژه موبايل نيز در اين نمايشگاه زياد بودند ولی متاسفانه تمام آنها بجز يك نرم‌افزار، تنها يك كپی از نرمافزارهای موجود روی سايت اينترنت و يا نرمافزارهای كپی غير مجاز نرمافزارهای خارجی بود.
تنها نرم‌افزار كاملا ايرانی «نور الطريق» است كه برای اولين بار در اين نمايشگاه توسط شركت همراه نرم‌افزار نوين عرضه شد. اين نرم‌افزار با امكانات ترجمه، تفسير، جستجو و قرائت كل قرآن كريم در چهاردهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم عرضه شد، در فاز اول تنها روی گوشی‌های سری 60 نوكيا قابل نصب است.
يكی از جالب‌ترين محصولات ارائه شده در نمايشگاه چهاردهم قرآن ديجيتالی در اندازه جيبی است. اين وسيله كه توسط موسسه البلاغ تهيه شده عملا يك دستگاه mp3player است كه با قابليت فرهنگ دينی و اسلامی بهينه‌سازی و طراحی شده است. اين قرآن ديجيتالی با حجم اندك و قابل حمل در اختيار علاقه‌مندان قرار گرفت.
اين قرآن ديجيتالی شامل متن كامل سی‌جزء قرآن‌كريم با ترجمه فارسی و انگليسی است. خدمات اين دستگاه در زمينه قرآن كريم، تفسير المبين، ادعيه، دعاهای روزانه است. امكان خواندن و گوش دادن همزمان، سرعت تلاوت دلخواه، حفظ آخرين تقطه تلاوت، خاصيت تكرار متقاطع استفاده از دستگاه را سهل‌تر می‌كند.
همچنين درباره قابليت‌های اين قرآن ديجيتالی می‌توان به قابليت 9 بار تكرار هر آيه و سرعت قرائت قابل تنظيم و قابليت استفاده با برق و باطری اشاره كرد.
بخش ويژه پيامبر اكرم نيز كه به مناسبت سال بزرگداشت پيامبر برقرار شده، از بخش‌های ويژه نمايشگاه چهاردهم است.
غرفه‌های نرمافزارهای ويژه پيامبر، پايگاه‌های اطلاع‌رسانی ويژه پيامبر و جشنواره الكترونيك پيامبر اعظم نمايندگی فناوری اطلاعات را در اين بخش بر عهده دارند. ارمغان نبی(ص) از بهترين نرمافزارهای قرآنی اين بخش است. اين نرم‌افزار شامل قرائت، روخوانی، حفظ، تجويد و تفسير است و با 5 ترتيل كامل قرآن از اساتيد ايرانی و مصری به همراه چهار ترجمه فارسی، سه ترجمه انگليسی، ترجمه آلمانی، ترجمه ايتاليايی و اسپانيولی و 6 نوع كتابت مختلف قرآن و پندها و نكات قرآنی به انضمام متن آيات ارائه شده است.
كتابخانه موجود در اين نرم‌افزار شامل متن كامل 40 عنوان كتاب با موضوع قرآن است و جست‌وجوی لفظی قرآن، پندها و نكات قرآنی، فرهنگ اهل بيت از ديدگاه قرآن و گالری قرآن از ديگر بخش‌های اين نرم‌افزار قرآنی است.
همچنين مسابقه آنلاين پيام پيامبر ويژه دانش‌آموزان، اولياء و آموزگاران به صورت اينترنتی همزمان در چهاردهمين نمايشگاه بين المللی قرآن كريم برگزارشد.
مؤسسات مختلف نرم‌افزاری و الكترونيك با ارايه محصولات جديد قرآنی در بخش نشر الكترونيك پانزدهمين نمايشگاه قرآن شركت كردند. در اين بخش 600 نرم‌افزار قرآنی به مخاطبان عرضه شد كه 100 عنوان آن جديد بود.
در بخش نشر الكترونيك افزايش بيش از 50 درصد مؤسسات و نرم‌افزارها وجود داشت. از كارهای بخش نشر الكترونيك هم می‌توان به مسئوليت پخش زنده نمايشگاه به سه زبان فارسی، انگليسی و عربی روی شبكه جهانی اشاره كرد كه در تمام دنيا قابل رؤيت بود. حضور حوزه‌های علميه در نمايشگاه پانزدهم نيز اتفاقی بود كه تاكنون وجود نداشته است.
در اين دوره علاوه بر نرمافزارهايی كه در كشور توليد شده‌اند، سفارش‌هايی نيز در حوزه نشر الكترونيك برای توليد نرمافزارهای قرآنی داده شد تا حداكثر نياز مخاطبان و مراجعان به نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم در حوزه نشر الكترونيك برآورده شود.
مؤسسه خدمات كامپيوتری نور، مؤسسه فرهنگی ياسين، مؤسسه فرهنگی اطلاع رسانی تبيان، مركز جهانی مبلغ، مؤسسه جهان رايانه كوثر، مؤسسه فرهنگی بيان هدايت نور و مركز تحقيقات رايانهای حوزه علميه اصفهان از جمله موسسات شركت كننده در بخش نشر الكترونيك پانزدهمين نمايشگاه قرآن بودند.
نرمافزارهايی مانند نورالانوار2، نورالجنان، دانش‌نامه علوی، مثنوی معنوی، پايگاه‌های قرآنی در اينترنت نسخه 3، پايگاه‌های اسلامی اينترنت نسخه 3، كتاب‌های اسلامی اينترنت، فرهنگ عاشورا و آوای ملكوت قرآن از نرمافزارهای موجود در غرفه مؤسسه كامپيوتری نور در اين دوره است.
نرمافزارهايی چون نوراحكام1 و 2، مناجات1 و 2، جامع التفاسير نور نسخه 2، جامع التفاسير نور(ترتيل كامل قرآن كريم)، جامع الاحاديث، درايةالنور2، كتابخانه نور(عرفان2)، نورالسيرة 2، نورالحكمة 3، معجم موضوعی بحارالانوار، درخت‌واره فقه، نورالفقاهه 3، جامع فقه‌اهل البيت عليه‌السلام، بداية‌الحكمة را می‌توان از نرم افزارهای عرضه شده اين مؤسسه در نمايشگاه خواند.
مؤسسه فرهنگی ياسين يكی ديگر از توليدكننده‌های نرمافزارهای قرآنی و معارف اسلامی در مقاطع سنی مختلف است. اين مؤسسه در نمايشگاه پانزدهم، دبستان قرآن، شكوفه(نماز برای كودكان)، صبا(برای كودكان و نوجوانان)، دبستان قرآن، تنزيل، نبأ، ضحی، برهان را عرضه كرده است.
مؤسسه فرهنگی اطلاع رسانی تبيان نيز نگارش دوم نرم‌افزار مشكات، دايرة‌المعارف معصومين(ع)، مناسك حج، احكام و مسائل شرعی، سری عترت چهارده معصوم، نگارش جديد نرم‌افزار هدی، آموزش نماز و قرآن برای كودكان، نگين هستی، انيميشن محمد(ص) خاتم پيامبران، داستان پيامبران، عقايد و مفاتيح‌الجنان را در غرفه خود در نمايشگاه قرآن ارايه كرد.
از نرمافزارهايی چون مبلغ خانواده، بيان، ذكر، ولاء امام حسين(ع)، ولاء امام جواد(ع)، كريمه، رشاد، گنجينه سيمای وحی، حكمت مطهر، نوای آسمانی، گلزار سخن، طاها، طوبی، پك شكوفه‌ها، پك قرآن و عترت و پك دبستان می‌توان به عنوان محصولات اين شركت نام برد.
مركز جهانی مبلغ نيز نرمافزارهايی مانند نيمه خرداد، آوای كافی، شهرك محبت، بهشت بی‌نشونه، ضيافت، صحيفه سجاديه، انديشه مطهر، رساله ياران راستين را برای كاربران ارايه كرد.
مؤسسه جهان رايانه كوثر نيز توليداتی مانند؛ ارمغان نبی(نسخه عمومی و تخصصی)، صوت النبی، حج، اعجاز علمی قرآن و داستان‌های حيوانات در قرآن كريم را در معرض ديد بازديدكنندگان قرار داد.
مؤسسه فرهنگی بيان هدايت نور، مركز نشر آثار دكترمحمد علی انصاری است. اين مؤسسه زخمه‌های فراق، كمال فضيلت، تجلی امامت در غدير، شكوه هدايت، ملك رضا، پيشوای صادق، شوق كعبه، گام‌های موفقيت، زن از منظر قرآن كريم، محبت و زن و مرد را كه از نرمافزارهای توليدی آن است، در اين نمايشگاه عرضه كرد.
مركز تحقيقات رايانهای حوزه علميه اصفهان ديگر شركت‌كننده اين نمايشگاه، جزو معدود مراكز حوزوی بوده كه در بخش الكترونيك دستاوردهای نرم‌افزاری دارد.
اين مركز در اين نمايشگاه با معرفی توليدات جديدی مانند ويرايش دوم نرم‌افزار باب‌العلم و عرضه نرمافزارهايی چون طنين‌وحی، فيض‌تمام، ريحانه، موعود، دانش‌نامه جامع صحيفه سجاديه، باب العلم، يادياران و امثال در نمايشگاه پانزدهم شركت كرد.
ارايه اينترنت بی سيم رايگان برای مراجعان و غرفه داران، ايجاد موزه مجازی قرآن بر روی وب سايت نمايشگاه قرآن و ايجاد امكان فروش محصولات قرانی از طريق سايت و به صورت محصولات قرآنی از ديگر برنامه های بخش نشر الكترونيك نمايشگاه قرآن پانزدهم است.
پخش زنده نمايشگاه روی شبكه جهانی اينترنت به سه زبان فارسی، عربی و انگليسی نيز در طول نمايشگاه انجام شد، همچنين كلاس‌های آموزشی وبلاگ‌نويسی قرآنی در طول مدت نمايشگاه برگزار شد.
در شانزدهمين نمايشگاه قرآن كريم يك نسخه الكترونيك همانند كتاب، توضيحات كاملی از نمايشگاه را به منظور اطلاع‌رسانی در اختيار مراجعه‌كنندگان قرار داد.
ارايه يك‌هزار مقاله قرآنی به صورت موضوعی40 نشست علمی قرآن‌پژوهی، راه‌اندازی پايگاه‌ها و نرمافزارهای پژوهشی در اينترنت با موضوع قرآن و بخش مشاوره‌ی احكام، ارايه رساله كارشناسی‌ارشد و دكتری و معرفی آثار برتر در اين بخش كه از سوی حوزه علميه انجام گرفت، برگزاری نشست‌های علمی و معرفی پايان‌نامه‌ها و نشريات قرآنی برتر، برنامه‌ی دفاعيه پنج رساله كارشناسی‌ارشد و دكتری از برنامههای اين نمايشگاه بود.
همچنين برگزاری 14 نشست تخصصی و تقدير از پيشكسوتان قرآنی دانشگاه، بخش نشر الكترونيك و داوری تمامی نرمافزارهای حوزه قرآن و تدارك برای خريد انبوه نرمافزارهای برتر، صدور برچسب و هولوگرام روی سی‌دی‌های قرآنی، پخش زنده نمايشگاه از شبكه جهانی اينترنت به سه زبان عربی، انگليسی و فارسی، برگزاری پايگاه‌های آموزش وبلاگ‌نويسی قرآنی، از برنامههای ديگر اين دوره بود.
با يك نگاه كلی به شانزده دوره برگزاری نمايشگاه قران كريم و حضور نشر الكترونيك در آن می‌توان دريافت كه فعاليت‌های انجام شده در طی اين مدت به مرور زمان سازمان‌يافته‌تر شده و حضور موسسات نرم‌افزاری قرآنی به وِيژه بخش خصوصی علی رغم مشكلات مالی هر سال پررنگ‌تر از سال گذشته است.
تجارب موسسات نرم‌فزاری قرآنی در طی سه دهه اخير نشان داده كه صنعت نرم‌افزاری قرآنی هر روز در حال پيشرفت است به گونه‌ای كه امروزه نرمافزارهای اسلامی توليد شده در ايران همچون نرم‌افزار «جامع‌التفاسير» در سراسر دنيا به عنوان نرمافزارهای برتر علمی و پژوهشی شناخته می‌شوند.
برگزاری نمايشگاه قرآن كريم به عنوان مهمترين رويداد قرآنی كشور در سال توانسته موجب ايجاد رغبت و رقابت در بين موسسات نرم‌افزاری شود كه همين امر فی نفسه می‌تواند به ارتقای سطح كيفی محصولات دينی و قرآنی بيانجامد.
اميد است كه برگزاری هر ساله اين نمايشگاه و حضور موثر موسسات نرم‌افزاری و رايانهای در آن به كاهش محصولات تكراری قرآنی و توليد نرمافزارهای جديد و خلاق قرآنی كمك كند.
در طی اين سه دهه برگزاری نمايشگاه‌ها و جشنواره‌های قرآنی در قالب موضوعات مختلف از جمله گام‌های موثری بوده كه در راستای اشاعه هر چه بيشتر فرهنگ قرآنی در جامعه انجام شده است.
سابقه برگزاری نمايشگاه قرآن كريم به عنوان مهمترين رويداد قرآنی در سال به سال 1372 برمی‌گردد كه نخستين قدم‌های آن در دولت جمهوری اسلامی ايران و به همت بلند شيفتگان و عاشقان كلامالله مجيد برداشته شد.
از آن سال تاكنون نمايشگاه‌های قرآن كريم به مدد لطف الهی و به منظور ارتقاء سطح كيفی و كمی آثار قرآنی و تقدير از اهتمام كسانی كه درخدمت به ساخت مقدس قرآن كريم بوده‌اند، هر سال با شكوه و عظمت برگزار شده است.
نمايشگاه‌های قرآن كريم هر ساله با آغاز ماه رمضان در بخش‌های مختلف و متنوعی برگزار می‌شود كه مورد توجه مخاطبان هدف قرار می‌گيرد.
با توجه به گسترش روز افزون رسانههای ديجيتال در دوره كنونی و تأثير‌گذاری اين نوع رسانه در انتقال پيام‌های دينی و قرآنی از سال‌هايی ابتدايی برگزاری نمايشگاه قرآن همواره در قالب بخش‌های چون نرمافزارهای قرآنی، بازی‌های رايانهای و پايگاه‌های اينترنتی به اين مهم توجه نشان داده شده كه به مرور زمان در قالب بخش‌های جداگانه هر ساله گسترده‌تر و وسيع‌تر از سال‌های پيشين دنبال می‌شود.
اكنون طی چند دوره اخير برگزاری نمايشگاه قرآن بخش «نشر الكترونيك» توانسته مخاطبان بسياری را به خود جذب كند. گزارش زير مروری اجمالی بر برگزاری نمايشگاه‌های قرآن كريم و حضور نشر الكترونيك و رسانههای ديجيتال در آن خواهد داشت.
همان‌طور كه در قسمت‌های پيشين نيز گفته شد در دوره‌های اوليه نمايشگاه قرآن كريم در قالب بخش‌های كوچكی به نشر الكترونيك پرداخته شده است.
نهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم با شعار «قرآن، آموزگار آيين گفت‌وگو» در بخش‌های مختلفی چون «بين‌الملل»، «مكتوب»، «هنر»، «رايانههای، صوتی و تصويری»، «كودكان و نوجوانان»، «جوانان»، «خادمان قرآن كريم»، «بانوان»، «سرای رهپويان (سرای اهل قلم)»، «دانشجويی»، «فروش»، «برنامههای ويژه افغانستان و فلسطين» و «همايش كاتبان بزرگ قرن هشتم» برگزار شد.
بخش «رايانههای صوتی و تصويری» از بخش‌هايی بود كه هر سال با استقبال خوب مردم در نمايشگاه قرآن روبه‌رو می‌شد. در اين دوره 27 شركت و نيز 10 نهاد قرآنی و دارالقرآن بزرگ به صورت فعال در نمايشگاه قرآن شركت و آخرين دستاوردهای خود را در مدت برپايی نمايشگاه قرآن به مردم و علاقه‌مندان معارف قرآن معرفی كردند.
نرم‌افزار «ترجمه تصويری آيات قرآن كريم» با بيش از چهار هزار و پانصد ثانيه نقاشی متحرك در موضوع مثال‌های قرآن كريم در اين دوره از نمايشگاه قرآن كريم طراحی شد.
اين نرم‌افزار تابلو‌های نفيسی از مفاهيم مثال‌های قرآن را شامل می‌شد. يكی ديگر از بخش‌های طراحی شده اين نرم‌افزار قرآنی به تفاسير، اشعار و امثال مرتبط با آيات قران اختصاص داشت. به كار گرفتن صدا در متون ارائه شده، تلفيق تصاوير و طرح‌های هنری متناسب با موضوعات و بيش از 60 دقيقه انيميشن از جمله امكانات موجود در اين نرم‌افزار است.
يازدهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم در قالب بخش‌های ناشران قرآنی، بين‌الملل، هنری، جوانان، آثار مكتوب، دانشجويی، كودك و نوجوان، امام خمينی(ره)، خادمان قرآن برگزار شد.
«بخش جوانان» اين دوره نمايشگاه در سه سطح بين‌المللی، ملی و داخلی طراحی و با مشاركت سازمان ملی جوانان شامل جشنواره گفت‌وگوی اينترنتی پيرامون قرآن برگزار شد و در اين بخش جوانان 15 تا 29 سال توانستند آثار نوشتاری و تصويری خود را از طريق اينترنت ارائه كنند.
تعداد مؤسسه‌ها و ناشران حاضر در يازدهمين نمايشگاه قرآن كريم 151 موسسه و ناشر و 34 موسسه رايانهای بود.
برپايی كارگاه‌های آموزشی در زمينه آموزش استفاده ازآخرين نرمافزارهای علوم اسلامی ازمهم‌ترين ويژگی‌های اين نمايشگاه بود كه دراين نمايشگاه دو ميزگرد درباره آينده نرمافزارهای علوم اسلامی در ايران و جهان و شيوه‌های نوين ارتباط با جوانان با حضور اساتيد و كارشناسان برگزار شد. دراين نمايشگاه علاقه‌مندان توانستند رايگان با پايگاه‌های اطلاع‌رسانی مفاهيم قرآنی ارتباط برقرار كنند.
بخش مكتوب، سرای قرآن و انديشه، آثار هنری و فعاليت‌های قرآنی، نرمافزارهای قرآنی و تكنولوژی ارتباطات، ماوراء از دريچه سينما، فعاليت‌های ويژه كودكان و نوجوانان، جوانان، بانوان و دانشجويان، نمايش آثار برتر قرآنی كشورهای خارجی، تكريم از خادمان قرآن كريم، و محافل قرآنی از جمله بخش‌ها و برنامههای دوازدهمين دوره نمايشگاه قرآن كريم هستند كه همزمان با تهران در 28 استان و 90 شهرستان ديگر كشور نيز برپا شد.
مسابقات اينترنتی در سطح ملی با عناوين وبلاگ‌نويسی، هنری، حفظ قرآن، مفاهيم قرآن و تصوير شناسايی و تقدير از 9 جوان نخبه در حوزه قرآن كريم و تشويق 9 شاعر جوان از عمده برنامههای بخش فعاليت‌های ويژه جوانان اين دوره نمايشگاه قرآن بود.
نغمههاى دلنشين قرآن و آواهاى مربوط به ماه مبارك رمضان در سبك و سياقهاى مختلف، فضاى نمايشگاه را عطرآگين كرد و عرضه علوم و معارف قرآنى در قالب دستاوردهاى نوين الكترونيك، از ديدنىهاى ارزشمند اين نمايشگاه به شمار مىرفت. حضور كميته محصولات چندرسانهاى دوازدهمين نمايشگاه بينالمللى قرآن در بخش شركتهاى رايانهاى و مؤسسات صوتى تصويرى از ديگر ويژگىهاى اين نمايشگاه بود.
در بخش محصولات چند رسانهاى، 32 شركت رايانهاى همراه با بيست مؤسسه صوتى و تصويرى حضور داشتند. فضاى مناسب و امكان دستيابى آسان و سريع محصولات عرضهشده، نسبت به سال گذشته تفاوت قابل ملاحظهاى كرد.
همچنين دو سمينار تخصصى درباره مشكلات و معضلات موجود در اين حوزه با موضوعات «شيوههاى نوين ارتباط با جوانان و نوجوانان در حوزه علوم اسلامى» و «كاربرد علوم رايانهاى در تحقيقات دينى» برگزار شد. و در اين بخش از نمايشگاه، بيش از چهارصد عنوان نرم‌افزار ارائه شد كه مورد استقبال مردم قرار گرفت.
مركز تحقيقات رايانهاى حوزه علميه اصفهان در اين دوره، سه اثر جديد نرم‌‌افزارى در حوزه علوم قرآنى را عرضه كرد.
از جمله شركتكنندگان ديگر اين دوره، ميثاق نوين بود كه با حضور در نمايشگاه، به عرضه محصولات خود پرداخت. نرمافزارهاى قرآنى مرآت و اعجاز جديدترين محصولات اين شركت در اين دوره بود.
نرم‌افزار «مرآت»، مجموعه كامل متن قرآن كريم، نهجالبلاغه، صحيفه سجاديه و مفاتيح الجنان است كه متن قرآن را با صوت استادان برجسته به صورت ترتيل و تحقيق همراه ترجمه تفسير الميزان و قواعد تجويد ارائه كرده است. نرم‌افزار «اعجاز» نيز به بررسى موضوعى مباحث مختلف علمى با امكان مشاهده، قرائت، ترجمه و تفسير علمى مىپردازد. «ميعاد» عنوان نرم‌افزار ديگر اين مركز است. ترتيل كامل قرآن با صداى عبدالرحمن حذيفى، تجويد و تجزيه قرآن به همراه تفاسير عربى و جستجوى موضوعى، از جمله قابليتهاى اين نرم‌افزار است.
شركت پيغام نور رايانه با نرم‌افزار قرآنى ـ آموزشى «مائده 2» در نمايشگاه شركت كرد. اين نرم‌افزار داراى قابليت ترتيل قرآن كريم و آموزش گام به گام قرآن است. مكان تحقيق در بيش از دو هزار موضوع به همراه قابليتهایى چون اذان، تواشيح، فيلم و سرگرمى در اين نرم‌افزار وجود دارد. همچنين قرائت 29استاد مشهور دنيا در اين اثر گنجانده شده است.
مؤسسه فرهنگى و اطلاعرسانى تبيان نيز در اين دوره نرمافزارهاى ترتيل قرآن كريم، درسهایى از قرآن و مشكوة را در نمايشگاه عرضه كرد.
در لوح فشرده نخست، مىتوان از امكاناتى مانند انتخاب قرائت براساس دامنههاى آيه، سوره، جزء و حزب، بهرهمند شد.
«رامين علىزاده»، مدير روابط عمومى تبيان، در تشريح نرم‌افزار درسهایى از قرآن مىگويد: «ارائه مباحث برنامه تلويزيونى درسهایى از قرآن، جستجوى موضوعى و لفظى، و نيز برقرارى ارتباط با پايگاه تخصصى قرآن كريم، از ويژگىهاى اين نرم‌افزار است».
علىزاده در بيان امكانات مشكوة گفت: «نمايش متن قرآن كريم، دسترسى به بيست هزار موضوع قرآنى در سه سطح، امكان جستجو در تفاسير الميزان، نمونه و نور، ارائه هشتاد هزار نقش دستورى كلمات قرآن كريم و نيز چهارصد ساعت تفسير صوتى قرآن با قابليت اتصال به پايگاههاى اسلامى، از جمله ويژگىهاى اين برنامه بهشمار مىرود.»
مؤسسه فرهنگى ياسينرايانه با دو محصول قرآنی جديد به اين نمايشگاه آمد. نرم‌افزار صبا به آموزش قرآن براى نوجوانان مىپردازد و شامل آموزش، تجويد، روخوانى، همراه با بيان مسائل تربيتى و اخلاق با استفاده از آيات و روايات، لطايف قرآنى، نغمههاى دلنشين، معما، آزمون، دانشهاى قرآنى و داستانهاى جذّاب و آموزنده از قرآن كريم است.
«دبستان قرآن» محصول ديگری از اين شركت بود. آموزش قرآن و هديههاى آسمانى، آواى وحى، آشنایى با پيامبران، داستانهاى آموزنده از قرآن و متون دينى، از جمله موضوعات اين برنامه قرآنى بود.
سيزدهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم شامل بخش‌های مكتوب، هنری، بين‌الملل، نرمافزارهای قرآنی، جوانان، دانشجويی، ناشران قرآنی، كودك و نوجوان، نهادها و موسسات قرآنی، ماورا از دريچه سينما، تكريم خادمان قرآن كريم، سرای قرآن و انديشه، قرآن و رسانه، بانوان، جشنواره ملی اينترنتی قرآن كريم، صنايع فرهنگی، هنری قرآنی، ارتباطات و اطلاع‌رسانی، عكس، محافل و مراسم ها و نمايشگاه‌های استانی بود.
در سيزدهمين نمايشگاه قرآن در بخش نرمافزارهای قرآنی 27 مؤسسه نرم‌افزاری شركت كردند و بيش از 300 نرم‌افزار در اين دوره ارائه شد. بخش داوری اين دوره نمايشگاه به منظور نظارت بر عرضه نرمافزارهای اسلامی و رعايت ضوابط و استاندارهای اسلامی همه آثار را بر اساس آيين‌نامه و مقررات نمايشگاه ارزيابی كرده و برای تمامی محصولات مطابق با ضوابط نمايشگاه مجوز صادر كرد.
اولين انجمن وبلاگ‌نويسان قرآنی و دينی برای حمايت و سازماندهی وبلاگ‌نويسان قرآنی و دينی در سيزدهمين دوره نمايشگاه قرآن تشكيل شد.
در نشست وبلاگ‌های قرآنی و دينی كه در سرای قرآن و انديشه سيزدهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم برگزار شد، پژوهشگران و علاقه‌مندان اين حوزه بر لزوم حمايت و شناسنامه‌دار كردن وبلاگ‌های قرآنی تاكيد كردند. در اين جلسه همچنين بر لزوم تشكيل صندوق حمايت از وبلاگ‌نويسان قرآنی تأكيد شد.
مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى به عنوان بزرگ‌ترين مركز فعال اين حوزه در ادامه توليدات نرم‌‌افزارى خود در حوزه علوم اسلامى، به عرضه نرم افزار ارزشمند «جامع تفاسير نور» اقدام كرد. اين لوح فشرده حائز عنوان خادم القرآن در سيزدهمين نمايشگاه بين المللى قرآن كريم شد.
همزمان با پايان نمايشگاه قرآن، برگزيدگان سيزدهمين دوره از اين نمايشگاه در بخش‌های هنری، ناشران و نرم‌افزار قرآنی معرفی شدند.
در بخش نرم‌افزار مركز تحقيقات كامپيوتری علوم اسلامی نور به‌عنوان غرفه برتر و مؤسسه بنی هاشم با ارائه نرم‌افزار قرآنی ويژه كودكان به‌عنوان برگزيدگان اين بخش انتخاب شدند.
در چهاردهمين دوره از نمايشگاه قران كريم پايگاه اطلاعاتی نمايشگاه با نشانی www.QuranExhibit.com راه‌اندازی شده كه تمامی اطلاعات نمايشگاه و ليست كتاب های عرضه شده در نمايشگاه را با مشخصات كامل آن در خود جای داد. نمايشگاه قرآن در اين سال به صورت آنلاين روی شبكه اينترنت عرضه شد. در بخش الكترونيك ۷۰ناشر شركت كردند.
بيشتر محصولات فناوری اطلاعات در اين نمايشگاه در يك مجموعه گردهم آمدند. در اين بخش در حدود 48 شركت و موسسه حضور يافت كه به نسبت سال گذشته حدودا رشدی 180 درصدی داشته است.
بنياد علوم و معارف اسلامی كه يكی از بزرگ‌ترين شركت‌های اين حوزه است، در نمايشگاه چهاردهم نرمافزارهای خود را در سطوح سنی بزرگسالان و كودكان ارائه كرده‌است.
از نرمافزارهای ارائه شده توسط اين شركت می‌توان نرم‌افزار سليم را نام برد كه سومين نرم‌افزار برتر از نظر قدرت جست‌وجو است. اين نرم‌افزار جامع قرآنی دارای امكانات ويژه‌‌ای همچون قرائت قرآن به روش ترتيل، حفظ قرآن به روش نوين حفظ، تجويد، جست‌وجوی كلمات، شان نزول آيات، تاريخ قرآن و تفسير كامل نمونه و الميزان است. نرمافزارهای شميم نور حاوی آموزش صوت و لحن برای قاريانه پيشرفته، نرم‌افزار بشير شامل تاريخ صدر اسلام، نرم‌افزار طلوع دائرةالمعارف لغات و اصطلاحات اسلامی، نرم‌افزار نهج البلاغه در زمينه چگونگی تشكيل نهج البلاغه، از ديگر توليدات اين موسسه در اين نمايشگاه بود.
موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبيان، وابسته به سازمان تبليغات اسلامی نيز از فعالان عمده اين نمايشگاه بود.
اين موسسه در نمايشگاه چهاردهم اقدام به معرفی و عرضه چهار محصول جديد نرم‌افزاری كرد. نرم‌افزار مشكات 2 كه دانش‌نامه قرآن كريم است برترين محصول اين موسسه در نمايشگاه است. اين نرم‌افزار با امكانات بی‌نظيری چون تفسير آيات، بيان شان نزول، آيات ويژه، مدرسه مشكات، الفاظ و موضوعات قرآن، خدمات نوينی را به علاقه‌مندان علوم قرآنی ارائه كرده است. همچنين كاربر قادر است از طريق لوح فشرده و سايت تبيان، نرم‌افزار خريداری شده را از نظر فنی و محتوايی به روز رسانی كند. از نرمافزارهای ديگر اين موسسه می‌توان به نرم‌افزار دايره المعارف معصومين (ع) و انيميشن‌های محمد (ص) خاتم پيامبران و نگين هستی اشاره كرد. نرم‌افزار «تفاسير قرآن جامع» نيز از كامل‌ترين نرمافزارهای قرآنی است. اين نرم‌افزار با بيش از 250 هزار صفحه تفسير و ترجمه قرآن كريم، 60 دوره كامل از معتبرترين تفاسير فارسی، عربی و انگليسی قرآن كريم چون روض الجنان و روح الجنان، ترجمه تفسير مجمع البيان، خلاصه المنهج و ترجمه تفسير الميزان است.
اين نرم‌افزار شامل 18 ترجمه قرآن كريم به زبان فارسی و ترجمه‌های قرآن كريم به زبان‌های انگليسی، فرانسوی، آلمانی و اسپانيايی است. امكان جست‌وجوی ريشه‌ای و لغوی در كلمات قرآن كريم، اعراب گذاری كامل آيات شريفه و امكان استفاده از رسم الخط‌های مختلف در نمايش و چاپ آيات، امكان دسترسی به آيات از طريق نام سوره و شماره آيه، امكان انتخاب آيه مورد نظر، انتخاب چند تفسير و ترجمه از فهرست ترجمه‌ها و تفاسير و ترتيل قرآن كريم با صدای استاد پرهيزگار نيز از ويژگی‌های اين نرم‌افزار است.
نرم‌افزار بيقرار قرآن ويژه حفظ قرآن نيز يكی از نرمافزارهای ويژه اين نمايشگاه بود كه برای اولين بار ارائه شد. اين نرم‌افزار كه خود دارای ويژگی‌های يك نرم‌افزار قرآنی در حد بالاست دارای توان فعال‌سازی رايانه در ساعت خاصی از شبانه روز است كه می‌توان از طريق آن و با استفاده از آن روند مناسبی در حفظ آيات آسمانی يافت.
نرمافزارهای ويژه كودكان محصولی است كه در اين نمايشگاه بيش از همه به چشم می‌خورد و می‌توان اين دوره را در حوزه نرمافزارهای قرآنی سال نرمافزارهای كودكان دانست. برای مثال «قصه‌های قرآنی» و «آشنايی و انس با قرآن» توسط يكی از غرفه‌ها برای كودكان در قالب نرم‌افزار عرضه شد.
اين قصه‌های قرآنی به صورت متن و ترجمه آيات مرتبط به گويش فارسی و انگليسی طراحی شده‌اند كه در كنار آن بازی‌های يارانه‌ای برای كودكان در نظر گرفته شد.
«نگين هستی» نيز از تازه‌ترين نرمافزارهای آشنايی و انس كودكان با قرآن است كه در نمايشگاه قرآن كريم توسط تبيان در معرض ديد عموم قرار گرفت. اين نرم‌افزار كه به صورت انيميشن و در قالب دو شخصيت مينو و مهرداد، كودكان را با مفاهيم قرآنی آشنا می‌كند.
از ديگر مجموعه نرمافزارهای ويژه كودكان می‌توان به نرمافزارهای ستاره و هديه نيز اشاره كرد كه برای نخستين بار توسط موسسه هدی رايانه در چهاردهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم عرضه شد. ستاره ويژه كودكان 3 تا 8 سال است و حاوی جزء سی‌ام قرآن كريم، آشنايی با حيوانات اهلی و وحشی، باغ ميوه، قصه رنگ‌ها و چهار فصل است. هديه ديگر محصول اين شركت نيز حاوی قرائت جزء سی‌ام قرآن كريم با امكان تكرار، آموزش وضو و نماز به صورت تعاملی و انيميشن دوبعدی، سفر در جاده‌ها و آشنايی با ويژگی‌های استان‌های و آشنايی با مفاهيم اوليه آيات كاربردی است كه برای دانش‌آموزان دبستانی طراحی شده است. بنياد علوم و معارف اسلامی هم در سطح كودكان نرم‌افزار گل‌های بهشت 1 و 2 ارائه كرده است.
تلفن همراه يك تكنولوژی غربی است كه با نصب نرم‌افزارها روی آن به فرهنگ ايرانی و اسلامی نزديك می‌شود. نرمافزارهای ويژه موبايل نيز در اين نمايشگاه زياد بودند ولی متاسفانه تمام آنها بجز يك نرم‌افزار، تنها يك كپی از نرمافزارهای موجود روی سايت اينترنت و يا نرمافزارهای كپی غير مجاز نرمافزارهای خارجی بود.
تنها نرم‌افزار كاملا ايرانی «نور الطريق» است كه برای اولين بار در اين نمايشگاه توسط شركت همراه نرم‌افزار نوين عرضه شد. اين نرم‌افزار با امكانات ترجمه، تفسير، جستجو و قرائت كل قرآن كريم در چهاردهمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم عرضه شد، در فاز اول تنها روی گوشی‌های سری 60 نوكيا قابل نصب است.
يكی از جالب‌ترين محصولات ارائه شده در نمايشگاه چهاردهم قرآن ديجيتالی در اندازه جيبی است. اين وسيله كه توسط موسسه البلاغ تهيه شده عملا يك دستگاه mp3player است كه با قابليت فرهنگ دينی و اسلامی بهينه‌سازی و طراحی شده است. اين قرآن ديجيتالی با حجم اندك و قابل حمل در اختيار علاقه‌مندان قرار گرفت.
اين قرآن ديجيتالی شامل متن كامل سی‌جزء قرآن‌كريم با ترجمه فارسی و انگليسی است. خدمات اين دستگاه در زمينه قرآن كريم، تفسير المبين، ادعيه، دعاهای روزانه است. امكان خواندن و گوش دادن همزمان، سرعت تلاوت دلخواه، حفظ آخرين تقطه تلاوت، خاصيت تكرار متقاطع استفاده از دستگاه را سهل‌تر می‌كند.
همچنين درباره قابليت‌های اين قرآن ديجيتالی می‌توان به قابليت 9 بار تكرار هر آيه و سرعت قرائت قابل تنظيم و قابليت استفاده با برق و باطری اشاره كرد.
بخش ويژه پيامبر اكرم نيز كه به مناسبت سال بزرگداشت پيامبر برقرار شده، از بخش‌های ويژه نمايشگاه چهاردهم است.
غرفه‌های نرمافزارهای ويژه پيامبر، پايگاه‌های اطلاع‌رسانی ويژه پيامبر و جشنواره الكترونيك پيامبر اعظم نمايندگی فناوری اطلاعات را در اين بخش بر عهده دارند. ارمغان نبی(ص) از بهترين نرمافزارهای قرآنی اين بخش است. اين نرم‌افزار شامل قرائت، روخوانی، حفظ، تجويد و تفسير است و با 5 ترتيل كامل قرآن از اساتيد ايرانی و مصری به همراه چهار ترجمه فارسی، سه ترجمه انگليسی، ترجمه آلمانی، ترجمه ايتاليايی و اسپانيولی و 6 نوع كتابت مختلف قرآن و پندها و نكات قرآنی به انضمام متن آيات ارائه شده است.
كتابخانه موجود در اين نرم‌افزار شامل متن كامل 40 عنوان كتاب با موضوع قرآن است و جست‌وجوی لفظی قرآن، پندها و نكات قرآنی، فرهنگ اهل بيت از ديدگاه قرآن و گالری قرآن از ديگر بخش‌های اين نرم‌افزار قرآنی است.
همچنين مسابقه آنلاين پيام پيامبر ويژه دانش‌آموزان، اولياء و آموزگاران به صورت اينترنتی همزمان در چهاردهمين نمايشگاه بين المللی قرآن كريم برگزارشد.
مؤسسات مختلف نرم‌افزاری و الكترونيك با ارايه محصولات جديد قرآنی در بخش نشر الكترونيك پانزدهمين نمايشگاه قرآن شركت كردند. در اين بخش 600 نرم‌افزار قرآنی به مخاطبان عرضه شد كه 100 عنوان آن جديد بود.
در بخش نشر الكترونيك افزايش بيش از 50 درصد مؤسسات و نرم‌افزارها وجود داشت. از كارهای بخش نشر الكترونيك هم می‌توان به مسئوليت پخش زنده نمايشگاه به سه زبان فارسی، انگليسی و عربی روی شبكه جهانی اشاره كرد كه در تمام دنيا قابل رؤيت بود. حضور حوزه‌های علميه در نمايشگاه پانزدهم نيز اتفاقی بود كه تاكنون وجود نداشته است.
در اين دوره علاوه بر نرمافزارهايی كه در كشور توليد شده‌اند، سفارش‌هايی نيز در حوزه نشر الكترونيك برای توليد نرمافزارهای قرآنی داده شد تا حداكثر نياز مخاطبان و مراجعان به نمايشگاه بين‌المللی قرآن كريم در حوزه نشر الكترونيك برآورده شود.
مؤسسه خدمات كامپيوتری نور، مؤسسه فرهنگی ياسين، مؤسسه فرهنگی اطلاع رسانی تبيان، مركز جهانی مبلغ، مؤسسه جهان رايانه كوثر، مؤسسه فرهنگی بيان هدايت نور و مركز تحقيقات رايانهای حوزه علميه اصفهان از جمله موسسات شركت كننده در بخش نشر الكترونيك پانزدهمين نمايشگاه قرآن بودند.
نرمافزارهايی مانند نورالانوار2، نورالجنان، دانش‌نامه علوی، مثنوی معنوی، پايگاه‌های قرآنی در اينترنت نسخه 3، پايگاه‌های اسلامی اينترنت نسخه 3، كتاب‌های اسلامی اينترنت، فرهنگ عاشورا و آوای ملكوت قرآن از نرمافزارهای موجود در غرفه مؤسسه كامپيوتری نور در اين دوره است.
نرمافزارهايی چون نوراحكام1 و 2، مناجات1 و 2، جامع التفاسير نور نسخه 2، جامع التفاسير نور(ترتيل كامل قرآن كريم)، جامع الاحاديث، درايةالنور2، كتابخانه نور(عرفان2)، نورالسيرة 2، نورالحكمة 3، معجم موضوعی بحارالانوار، درخت‌واره فقه، نورالفقاهه 3، جامع فقه‌اهل البيت عليه‌السلام، بداية‌الحكمة را می‌توان از نرم افزارهای عرضه شده اين مؤسسه در نمايشگاه خواند.
مؤسسه فرهنگی ياسين يكی ديگر از توليدكننده‌های نرمافزارهای قرآنی و معارف اسلامی در مقاطع سنی مختلف است. اين مؤسسه در نمايشگاه پانزدهم، دبستان قرآن، شكوفه(نماز برای كودكان)، صبا(برای كودكان و نوجوانان)، دبستان قرآن، تنزيل، نبأ، ضحی، برهان را عرضه كرده است.
مؤسسه فرهنگی اطلاع رسانی تبيان نيز نگارش دوم نرم‌افزار مشكات، دايرة‌المعارف معصومين(ع)، مناسك حج، احكام و مسائل شرعی، سری عترت چهارده معصوم، نگارش جديد نرم‌افزار هدی، آموزش نماز و قرآن برای كودكان، نگين هستی، انيميشن محمد(ص) خاتم پيامبران، داستان پيامبران، عقايد و مفاتيح‌الجنان را در غرفه خود در نمايشگاه قرآن ارايه كرد.
از نرمافزارهايی چون مبلغ خانواده، بيان، ذكر، ولاء امام حسين(ع)، ولاء امام جواد(ع)، كريمه، رشاد، گنجينه سيمای وحی، حكمت مطهر، نوای آسمانی، گلزار سخن، طاها، طوبی، پك شكوفه‌ها، پك قرآن و عترت و پك دبستان می‌توان به عنوان محصولات اين شركت نام برد.
مركز جهانی مبلغ نيز نرمافزارهايی مانند نيمه خرداد، آوای كافی، شهرك محبت، بهشت بی‌نشونه، ضيافت، صحيفه سجاديه، انديشه مطهر، رساله ياران راستين را برای كاربران ارايه كرد.
مؤسسه جهان رايانه كوثر نيز توليداتی مانند؛ ارمغان نبی(نسخه عمومی و تخصصی)، صوت النبی، حج، اعجاز علمی قرآن و داستان‌های حيوانات در قرآن كريم را در معرض ديد بازديدكنندگان قرار داد.
مؤسسه فرهنگی بيان هدايت نور، مركز نشر آثار دكترمحمد علی انصاری است. اين مؤسسه زخمه‌های فراق، كمال فضيلت، تجلی امامت در غدير، شكوه هدايت، ملك رضا، پيشوای صادق، شوق كعبه، گام‌های موفقيت، زن از منظر قرآن كريم، محبت و زن و مرد را كه از نرمافزارهای توليدی آن است، در اين نمايشگاه عرضه كرد.
مركز تحقيقات رايانهای حوزه علميه اصفهان ديگر شركت‌كننده اين نمايشگاه، جزو معدود مراكز حوزوی بوده كه در بخش الكترونيك دستاوردهای نرم‌افزاری دارد.
اين مركز در اين نمايشگاه با معرفی توليدات جديدی مانند ويرايش دوم نرم‌افزار باب‌العلم و عرضه نرمافزارهايی چون طنين‌وحی، فيض‌تمام، ريحانه، موعود، دانش‌نامه جامع صحيفه سجاديه، باب العلم، يادياران و امثال در نمايشگاه پانزدهم شركت كرد.
ارايه اينترنت بی سيم رايگان برای مراجعان و غرفه داران، ايجاد موزه مجازی قرآن بر روی وب سايت نمايشگاه قرآن و ايجاد امكان فروش محصولات قرانی از طريق سايت و به صورت محصولات قرآنی از ديگر برنامه های بخش نشر الكترونيك نمايشگاه قرآن پانزدهم است.
پخش زنده نمايشگاه روی شبكه جهانی اينترنت به سه زبان فارسی، عربی و انگليسی نيز در طول نمايشگاه انجام شد، همچنين كلاس‌های آموزشی وبلاگ‌نويسی قرآنی در طول مدت نمايشگاه برگزار شد.
در شانزدهمين نمايشگاه قرآن كريم يك نسخه الكترونيك همانند كتاب، توضيحات كاملی از نمايشگاه را به منظور اطلاع‌رسانی در اختيار مراجعه‌كنندگان قرار داد.
ارايه يك‌هزار مقاله قرآنی به صورت موضوعی40 نشست علمی قرآن‌پژوهی، راه‌اندازی پايگاه‌ها و نرمافزارهای پژوهشی در اينترنت با موضوع قرآن و بخش مشاوره‌ی احكام، ارايه رساله كارشناسی‌ارشد و دكتری و معرفی آثار برتر در اين بخش كه از سوی حوزه علميه انجام گرفت، برگزاری نشست‌های علمی و معرفی پايان‌نامه‌ها و نشريات قرآنی برتر، برنامه‌ی دفاعيه پنج رساله كارشناسی‌ارشد و دكتری از برنامههای اين نمايشگاه بود.
همچنين برگزاری 14 نشست تخصصی و تقدير از پيشكسوتان قرآنی دانشگاه، بخش نشر الكترونيك و داوری تمامی نرمافزارهای حوزه قرآن و تدارك برای خريد انبوه نرمافزارهای برتر، صدور برچسب و هولوگرام روی سی‌دی‌های قرآنی، پخش زنده نمايشگاه از شبكه جهانی اينترنت به سه زبان عربی، انگليسی و فارسی، برگزاری پايگاه‌های آموزش وبلاگ‌نويسی قرآنی، از برنامههای ديگر اين دوره بود.
با يك نگاه كلی به شانزده دوره برگزاری نمايشگاه قران كريم و حضور نشر الكترونيك در آن می‌توان دريافت كه فعاليت‌های انجام شده در طی اين مدت به مرور زمان سازمان‌يافته‌تر شده و حضور موسسات نرم‌افزاری قرآنی به وِيژه بخش خصوصی علی رغم مشكلات مالی هر سال پررنگ‌تر از سال گذشته است.
تجارب موسسات نرم‌فزاری قرآنی در طی سه دهه اخير نشان داده كه صنعت نرم‌افزاری قرآنی هر روز در حال پيشرفت است به گونه‌ای كه امروزه نرمافزارهای اسلامی توليد شده در ايران همچون نرم‌افزار «جامع‌التفاسير» در سراسر دنيا به عنوان نرمافزارهای برتر علمی و پژوهشی شناخته می‌شوند.
برگزاری نمايشگاه قرآن كريم به عنوان مهمترين رويداد قرآنی كشور در سال توانسته موجب ايجاد رغبت و رقابت در بين موسسات نرم‌افزاری شود كه همين امر فی نفسه می‌تواند به ارتقای سطح كيفی محصولات دينی و قرآنی بيانجامد.
اميد است كه برگزاری هر ساله اين نمايشگاه و حضور موثر موسسات نرم‌افزاری و رايانهای در آن به كاهش محصولات تكراری قرآنی و توليد نرمافزارهای جديد و خلاق قرآنی كمك كند.
مطالب مرتبط
