به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه قم حجتالاسلام والمسلمين «ابوالقاسم عليدوست»، عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم، در همايش روش شناسی اجتهاد امام خمينی در مركز تخصصی فقه امام خمينی در قم با بيان اين مطلب تصريح كرد: روش شناسی برگردان همان متدولوژی است و در عربی به علم المنهج تعبير میكنند و دانشی است كه نحوه اجرای عمليات پژوهش را بررسی میكند.
وی ادامه داد: در روش شناسی دنبال منطق حاكم بر كار و روش استنباط هستيم و در اين همايش به دنبال كشف منطق امام در عمليات استنباط هستيم.
عليدوست اظهار كرد: روش شناسی اقسام مختلفی دارد و ممكن است يك مذهب مانند روش شناسی فقه اماميه مورد توجه قرار گيرد.
وی ادامه داد: امام خمينی بر قله فقاهت ايستاده بود و دارای گستره وسيع مقلد و جايگاه برجسته در فقه بود.
عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم با اشاره به اهميت بحث روش شناسی تصريح كرد: هيچ فقيهی نيست كه اگر بخواهد به صورت دقيق فقاهت كند از روش شناسی مستغنی باشد.
وی اضافه كرد: كم فقيهانی نداريم كه در روش شناسی روش ثابتی ندارند و در برخی مواقع روش اخباريون را دنبال میكنند و در برخی مواقع خود را اصولی نشان میدهد. در جايی تاريخ را مورد بررسی قرار دهد و در جای ديگر از تاريخ سراغی نگيرد.
عليدوست بيان كرد: بزرگانی را میبينيم كه وقتی بحث روش شناسی میشود اشكالاتی به طرف مقابل میگيرند كه ناشی از نداشتن روش شناسی است.
استاد خارج فقه حوزه علميه قم با بيان اينكه از آثار روش شناسی اين است كه روش افراد را در استنباط به دست میآوريم ابراز كرد: بايد روش شناسی اجتهاد را در حوزه به عرف و هنجار تبديل كنيم و نبايد كارتن خواب باشد و در حوزه جايی نداشته باشد بلكه بايد در ساختار علوم به عنوان مسئله بنادين در فلسفه فقه جا بگيرد.
استاد خارج فقه حوزه علميه با بيان اينكه آيا امام صناعت محور، يا مدرسهای است، يا تجميع ظنون است و يا روشی ندارد ادامه داد: امام در سرتاسر فقهش در 49 مورد كارآيی عرف را در شناخت مداليل تصوری، در 153 مورد كارآيی عرف در مداليل تصديقی، در تنسيق ادله 18 مورد و تطبيق مفاهيم عرفی بر مصاديق 176 مورد مورد توجه قرار داده است و او از معدود كسانی است كه در تطبيق عرف بر مصاديق بهره برده است.
عليدوست اضافه كرد: كارآيی گسترده ابزاری برای استفاده عقل در استنباط از ديگر ويژگیهای روش شناسی اجتهاد امام است؛ ايشان میفرمايد اينگونه مسايل از شئون حكومت است و نگاه فقه حكومتی به ادله فقهی داشتند.
وی با اشاره به موضوع امام و مقاصد ادامه داد: به روش ثابتی از امام در تطبيق نصوص با مقاصد برنمی خوريم و ايشان در مواردی از نصوص به علت همخوانی نداشتن با مقاصد شارع عبور میكند و در برخی موارد بر نص بسنده میكند.
عليدوست تصريح كرد: در اين شكی نيست كه امام جدا از جهات عرفانی، سياسی و ... در فقه و اصول ايستاده بر قله و دارای نوآوری است، خوب است شاگردان بیواسطه امام با همكاری كرسیهای نظريه پردازی اين مباحث مطرح شود و دهها كرسی میتوان درباره ابعاد فقهی و علمی تشكيل دهيم.
اين محقق و استاد حوزه علميه تاكيد كرد: خطر است كه فضايی ايجاد شود و نظرات امام نقد نشود و مهجور بماند زيرا ظلم بر امام است.