معرفی بقعه متبركه امامزاده سيد اسماعيل(ع) در تهران
سيد اسماعيل(ع) به روايتی از نوادگان امام محمد تقی و به روايتی امام علی‌النقی(ع) است كه در تهران، جنوب غرب خيابان مصطفی خمينی، بين دو خيابان پانزده خرداد و مولوی بازار قديم تهران قرار گرفته است.
به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بين‌المللی قرآن(ايكنا)، حرم امامزاده سيد اسماعيل(ع) كه به روايتی از نوادگان امام محمد تقی و به روايتی امام علی‌النقی(ع) است در جنوب شرق شهر تهران واقع شده و دست كم چند قرن از قدمت آن می‌گذرد.
راه دسترسی به اين مكان خيابان مصطفی خمينی، كوچه شهيد عليرضا غفاری، كوچه سيد اسماعيل است. مكان مورد نظر در محدوده بازار قديم تهران قرار گرفته است. در شرق بقعه، خيابان شهيد مصطفی خمينی قرار دارد كه اين خيابان متصل به خيابان فرعی و شرقی، غربی عليرضا غفاری است كه بقعه در آن قرار دارد.
ضلع شمالی بقعه كه اكنون كوچه شهيد غفاری نام دارد، قبل از پيروزی انقلاب اسلامی (سر پولكی) نام داشت. در ضلع شمال غرب و غرب امامزاده، كوچه شيشه‌گر خانه قرار دارد. علت نام‌گذاری آن نيز وجود ملكی بوده كه در آن شيشه‌گری انجام می‌شده است. ضلع جنوبی بقعه به بازار سيد اسماعيل و ضلع جنوب شرقی آن به ميدان سيد اسماعيل منتهی می‌شود.
محله‌ای كه بقعه در آن قرار دارد، در گذشته به محله چال ميدان معروف بوده است. بنابر منابع مكتوب در هنگام كشيدن بارو در اطراف شهر تهران از آن جا كه خاك خندق برای ديواركشی و برج‌سازی كافی نبود و از سوی ديگر برخی از زمين‌ها به ويژه اراضی شمال تهران را شن و سنگ تشكيل می‌داد، به هنگام باروكشی پيرامون شهر ناگزير از پنج نقطه خاكبرداری كردند. در اثر اين خاكبرداری چاله‌ها و گودهايی به وجود آمد كه هر يك منشأ پيدايش نام محلی يا مكانی در اين شهر شد مانند چال ميدان، چال حصار، گود دروازه محمديه، گود فيل خانه و گود زنبورك خانه.
درباره نسب امامزاده اسماعيل چند نظر متفاوت وجود دارد، بنابر زيارتنامه موجود در بقعه، فرد در بقعه، اسماعيل بن جعفر بن امام محمد تقی(ع) است. كتاب كنزالانساب نيز اين نسب را تأييد می‌كند و می‌نويسد، جعفر بن امام محمد تقی(ع) صاحب شش فرزند بود به نام هادی زين‌العابدين، مطهر، اسد، ابراهيم، داوود و اسماعيل.
از اين ميان اسماعيل به ولايت تهران آمد و توسط دشمنان زخمی مهلك برداشت. او مدت يك ماه در منزل فخرالدين حداد در حال نقاهت بود و فخرالدين به مداوای جراحت‌های او مشغول شد، تا اينكه يزدان عمر و فرزندان او اتفاق كرده امامزاده را به شهادت رسانيدند.
برخی از تحقيقات جديد نيز ايشان را منسوب به امام علی النقی(ع) دانسته‌اند. در نظر ديگر، امامزاده اسماعيل(ع) فرزند امامزاده زكريا و نوه موسی‌الكاظم(ع) است. اين نظر مورد نقد برخی از محققان چون شريف رازی قرار گرفته است. تاريخ شهادت امامزاده را حدود نهصد سال پيش نوشته‌اند. دانستن روايت‌های شفاهی محلی نيز خالی از لطف نيست، بنابر گفته‌های راويان، درباره علت مهاجرت ايشان و آنچه سينه به سينه نقل شده اين است، كه وی از هم شاگردی‌های حضرت عبدالعظيم حسنی(ع) بوده، كه در اين منطقه زندگی می‌كرده و به دست برخی از افراد محله سر پولكی به شهادت رسيده و در زمان شهادت 27 يا 28 سال بيشتر نداشته است.
در گذشته مردم شمع روشن می‌كردند يا خيرات می‌دادند، اما در حال حاضر نذور مردم بيشتر به صورت مالی و نقدی شده است. اين نذورات متفاوت است، برخی گوسفند نذر می‌كنند و گوشت قربانی آن را بين مردم تقسيم می‌كنند، برخی نيز نذر سالانه می‌كنند، برخی در شب‌هايی كه متوليان امامزاده شام می‌دهند، كمك می‌كنند و بخشی از هزينه را تقبل می‌كنند. در حال حاضر، حدود دو تا سه سال است كه برگه‌هايی چاپ می‌شود و هر كه نذر مالی دارد و می‌خواهد به امامزاده كمك كند، از اين برگه‌ها تهيه می‌كند به اين وسيله هم به امامزاده كمك كرده و هم نذر خود را ادا می‌كند.
راه دسترسی به اين مكان خيابان مصطفی خمينی، كوچه شهيد عليرضا غفاری، كوچه سيد اسماعيل است. مكان مورد نظر در محدوده بازار قديم تهران قرار گرفته است. در شرق بقعه، خيابان شهيد مصطفی خمينی قرار دارد كه اين خيابان متصل به خيابان فرعی و شرقی، غربی عليرضا غفاری است كه بقعه در آن قرار دارد.
ضلع شمالی بقعه كه اكنون كوچه شهيد غفاری نام دارد، قبل از پيروزی انقلاب اسلامی (سر پولكی) نام داشت. در ضلع شمال غرب و غرب امامزاده، كوچه شيشه‌گر خانه قرار دارد. علت نام‌گذاری آن نيز وجود ملكی بوده كه در آن شيشه‌گری انجام می‌شده است. ضلع جنوبی بقعه به بازار سيد اسماعيل و ضلع جنوب شرقی آن به ميدان سيد اسماعيل منتهی می‌شود.
محله‌ای كه بقعه در آن قرار دارد، در گذشته به محله چال ميدان معروف بوده است. بنابر منابع مكتوب در هنگام كشيدن بارو در اطراف شهر تهران از آن جا كه خاك خندق برای ديواركشی و برج‌سازی كافی نبود و از سوی ديگر برخی از زمين‌ها به ويژه اراضی شمال تهران را شن و سنگ تشكيل می‌داد، به هنگام باروكشی پيرامون شهر ناگزير از پنج نقطه خاكبرداری كردند. در اثر اين خاكبرداری چاله‌ها و گودهايی به وجود آمد كه هر يك منشأ پيدايش نام محلی يا مكانی در اين شهر شد مانند چال ميدان، چال حصار، گود دروازه محمديه، گود فيل خانه و گود زنبورك خانه.
درباره نسب امامزاده اسماعيل چند نظر متفاوت وجود دارد، بنابر زيارتنامه موجود در بقعه، فرد در بقعه، اسماعيل بن جعفر بن امام محمد تقی(ع) است. كتاب كنزالانساب نيز اين نسب را تأييد می‌كند و می‌نويسد، جعفر بن امام محمد تقی(ع) صاحب شش فرزند بود به نام هادی زين‌العابدين، مطهر، اسد، ابراهيم، داوود و اسماعيل.
از اين ميان اسماعيل به ولايت تهران آمد و توسط دشمنان زخمی مهلك برداشت. او مدت يك ماه در منزل فخرالدين حداد در حال نقاهت بود و فخرالدين به مداوای جراحت‌های او مشغول شد، تا اينكه يزدان عمر و فرزندان او اتفاق كرده امامزاده را به شهادت رسانيدند.
برخی از تحقيقات جديد نيز ايشان را منسوب به امام علی النقی(ع) دانسته‌اند. در نظر ديگر، امامزاده اسماعيل(ع) فرزند امامزاده زكريا و نوه موسی‌الكاظم(ع) است. اين نظر مورد نقد برخی از محققان چون شريف رازی قرار گرفته است. تاريخ شهادت امامزاده را حدود نهصد سال پيش نوشته‌اند. دانستن روايت‌های شفاهی محلی نيز خالی از لطف نيست، بنابر گفته‌های راويان، درباره علت مهاجرت ايشان و آنچه سينه به سينه نقل شده اين است، كه وی از هم شاگردی‌های حضرت عبدالعظيم حسنی(ع) بوده، كه در اين منطقه زندگی می‌كرده و به دست برخی از افراد محله سر پولكی به شهادت رسيده و در زمان شهادت 27 يا 28 سال بيشتر نداشته است.
در گذشته مردم شمع روشن می‌كردند يا خيرات می‌دادند، اما در حال حاضر نذور مردم بيشتر به صورت مالی و نقدی شده است. اين نذورات متفاوت است، برخی گوسفند نذر می‌كنند و گوشت قربانی آن را بين مردم تقسيم می‌كنند، برخی نيز نذر سالانه می‌كنند، برخی در شب‌هايی كه متوليان امامزاده شام می‌دهند، كمك می‌كنند و بخشی از هزينه را تقبل می‌كنند. در حال حاضر، حدود دو تا سه سال است كه برگه‌هايی چاپ می‌شود و هر كه نذر مالی دارد و می‌خواهد به امامزاده كمك كند، از اين برگه‌ها تهيه می‌كند به اين وسيله هم به امامزاده كمك كرده و هم نذر خود را ادا می‌كند.
مطالب مرتبط
