نگاه خوش‌بين و اميدوار؛ سيره ائمه(ع)/ مثبت‌انديشی ثمره باور به حكمت الهی

حجت‌الاسلام والمسلمين احمد صادقيان، مدرس حوزه و دانشگاه و نويسنده كتاب قرآن و بهداشت روان در گفت‌وگو با خبرگزاری بين‌المللی قرآن(ايكنا) شعبه خوزستان، درباره مثبت‌انديشی و اهميت آن از نگاه قرآن بيان كرد:‌ يكی از مواردی كه در اسلام بر آن تأكيد شده، بحث مثبت‌نگری است كه می‌توانيم اين موضوع را از آيات قرآن استفاده كنيم.
وی گفت: خداوند متعال در آيات قرآن جريانی را نقل می‌كند كه در يكی از جنگ‌ها كه به ظاهر مسلمانان شكست خورده بودند، منافقان لاف عقل و تدبير می‌زدند كه اين از عقل و تدبير ما بود كه نتيجه جنگ را پيش‌بينی كرديم و در آن شركت نكرديم. خداوند متعال به پيامبر(ص) می‌فرمايد در پاسخ منافقان به آن‌ها بگو «قُل لَّن یُصِيبَنَا إِلاَّ مَا كَتَبَ اللّهُ لَنَا؛ بگو جز آنچه خدا براى ما مقرر داشته هرگز به ما نمى‏‌رسد»، (توبه/51). آنچه برای ما اتفاق می‌افتد، سرنوشتی است كه خداوند متعال برای ما تقدير كرده است.
صادقيان ادامه داد: در آيه بعدی اين سوره آمده است: «قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنَا إِلاَّ إِحْدَى الْحُسْنَیَیْنِ؛ بگو آيا براى ما جز يكى از اين دو نيكى را انتظار مى‏‌بريد» (توبه/52) يعنی ما يا بر شما پيروز می‌شويم يا به شهادت می‌رسيم كه هر دو مطلوب ماست؛ بنابراين مؤمن در زندگی خود احدی الحسنين را انتخاب می‌كند. يعنی تمام حوادثی را كه برای او پيش می‌آيد به سود خود می‌بيند كه اين ديد را مثبت‌نگری می‌گويند.
اين مدرس حوزه و دانشگاه با بيان اينكه افرادی كه ايمان به خداوند دارند و به علم و حكمت او ايمان دارند، مقدرات عالم را مطابق نظام احسن و مصلحت بندگان می‌دانند، افزود: مفهوم شكست و ناكامی از قلب اين افراد زدوده می‌شود. مثبت‌نگری به اين معناست كه فرد در مورد آينده خوش‌بين است، انتظارات مثبت از زندگی دارد، آنچنان دغدغه و ناراحتی ندارد كه در آينده چه اتفاقی می‌افتد و مخصوصاً غصه روزی را نمی‌خورد.
نويسنده كتاب قرآن و بهداشت روان در ادامه تصريح كرد: در روايتی داريم كه خداوند متعال به انسان می‌فرمايد من عبادت فردا را از تو نخواسته‌ام، تو هم رزق و روزی فردا را از من مخواه. بالاخره روزی كه مقرر باشد آنچه مصلحت توست به تو می‌دهم. افرادی كه مثبت‌نگر هستند در مورد آينده خوش‌بين هستند و در مورد گذشته امور خوب آن را به ياد می‌آورند. خواه ناخواه ما در زندگی جنبه‌های مثبت و منفی متعددی را تجربه كرده‌ايم،‌ در اين ميان انسان‌های مثبت‌نگر جنبه‌های خوب گذشته را به ياد می‌آورند.
وی با بيان اينكه افراد مثبت‌نگر در مورد ديگران نظر مثبت دارند و جنبه‌های خوب را در اطرافيان خود می‌بينند، ادامه داد: در روايتی آمده است كه عده‌ای از زنان قريش نزد حضرت فاطمه(س) آمدند و گفتند: زوجك ابوك بفقير لامال له؛ پدرت تو را به ازدواج مردی درآورده كه ثروتی ندارد. اين نگاهی است كه زنان قريش به حضرت علی(ع) دارند، در مقابل نگاه حضرت فاطمه(س) چنين است وقتی پيامبر(ص) از ايشان پرسيد: همسرت را چگونه ديدی، فرمود: ايشان بهترين همسر است. از اين روايت می‌توان درس گرفت كه يكی از جنبه‌هايی كه می‌تواند زندگی ما را شيرين كند و رضايت از زندگی را برای ما به ارمغان آورد اين است كه فكر خود را طوری پرورش دهيم كه خوبی‌ها و زيبايی‌ها را نگاه كنيم.
صادقيان ادامه داد: بايد دقت كنيم در زندگی چه طور نگاه می‌كنيم؟ آيا خود را عادت داده‌ايم كه جنبه‌های مثبت را نگاه می‌كنيم يا اينكه به‌دنبال جنبه‌های منفی هستيم. به اين نكته بايد توجه داشته باشيم خواه ناخواه در زندگی جنبه‌های مثبت و منفی وجود دارد. حتی در مورد فردی مثل حضرت علی(ع) زنان قريش خرده می‌گيرند كه ثروت ندارد. ولی حضرت فاطمه(س) به جای اين به جنبه‌های مثبت ايشان نگاه می‌كند. همسر ما، فرزند ما، زندگی ما، شريك ما، پدر ما،‌ مادر ما، دوستان ما، جنبه‌های مثبت دارند و شايد نقص‌هايی هم داشته باشند، ما معصوم نيستيم و كسی كه معصوم نيست خواه ناخواه ممكن است عيب‌هايی داشته باشد.
نويسنده كتاب قرآن و بهداشت روان در ادامه گفت: مهم آن است كه ما چگونه به اين عيب‌ و نقص‌ها نگاه می‌كنيم. آيا خود را عادت داديم كه تنها عيب‌ها را ببينيم يا خوبی‌ها را هم در نظر می‌گيريم؟ در سيره امام موسی بن جعفر(ع) است كه ايشان از طرف هادی عباسی تهديد می‌شود، اين خطر رفع می‌شود و امام در دعای جوشن صغير نگاه خود را به زندگی چنين بيان می‌كنند اگر من تهديد شدم و اين مشكل را دارم، موارد و مشكلات متعددی است كه آن‌ها را ندارم و می‌فرمايد: الحمدالله كه مريض نيستم، در دست دشمن اسير نيستم ... .
اين مدرس حوزه در پايان اظهاركرد: می‌توان اين نگاه مثبت‌انديش را از قرآن و روايات و سيره ائمه(ع) استفاده كرد؛ لذا مؤمن هيچ‌گاه احساس شكست نمی‌كند.