شيعيان كه آيه تطهير در شأنشان نازل شده بايد از هر پليدی پاك باشند
يادگار امام جمعه فقيد جهرم در مراسمی كه پس از اقامه نماز جماعت ظهر و عصر در مسجد حضرت صاحب الزمان(عج) شهرستان جهرم برگزار شد، گفت: شيعيان كه آيه تطهير در شأنشان نازل شده بايد از هر پليدی پاك باشند.
به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بين‌المللی قرآن(ايكنا)، همزمان با دومين روز از ماه مبارك رمضان حجت‌الاسلام والمسلمين سيدعلی آيت‌اللهی، يادگار امام جمعه فقيد جهرم در مراسمی كه پس از اقامه نماز جماعت ظهر و عصر در مسجد حضرت صاحب‌الزمان(عج) شهرستان جهرم برگزار شد، در دو بخش به بيان مسائل شرعی و دينی پرداخت.
وی در بخش مسائل شرعی به برخی از احكام مربوط به روزه و روزه‌داری پرداخت و افزود: روزه يكی از واجبات شريعت اسلام است كه بر هر انسان عاقل و بالغی كه به سن تكليف رسيده باشد و قدرت بدنی بر انجام روزه داشته باشد واجب است به شرط آنكه اين شخص مسافر نباشد، البته به شرايطی كه احكام مربوط به مسافرت شخص روزه‌دار در مورد او حكم نكند و ديگری اينكه در مورد بانوان در زمان عادت ماهيانه خودشان نباشند.
آيت‌اللهی ادامه داد: پس روزه بر چند طايفه واجب نيست، كسی كه قدرت بدنی برای روزه گرفتن ندارد مانند كسی كه بيمار است البته آن نوع بيماری كه گرفتن روزه برايش ضرر داشته باشد، اگر كسی بيمار است و بيماری‌اش تشديد می‌شود و يا اينكه بهبودی اين بيماری را به تأخير می‌اندازد، گرفتن روزه بر چنين شخصی واجب نيست. همچنين كسانی كه به دليل كهولت سن روزه گرفتن برايشان مشقّت دارد و توانايی برای آن ندارند.
يادگار امام جمعه فقيد جهرم اظهار كرد: زنی كه حامله است و به بچه شير می‌دهد اگر روزه‌داری باعث كاهش ميزان شيرش بشود يا به بدنش ضرری وارد شود بر چنين شخصی نيز روزه واجب نيست.
وی افزود: كسانی كه روزه بر آنها واجب نيست وظايفی در مورد قضا يا كفاره دارند. اگر انسان در طول ماه مبارك رمضان روزه‌اش را به خاطر مسافرت، البته با رعايت اصول هشت گانه‌ای كه برای سفر است، افطار كند يا خانمی كه به دليل عادت ماهيانه افطار كند وظيفه اين دو طايفه اين است كه بعد از ماه مبارك رمضان قضای اين روزه‌هايی كه افطار كرده‌اند را حتماً تا قبل از ماه رمضان سال بعد به جا بياورند همچنين اگر شخص مسافر يا خانمی كه عادت ماهيانه دارد تا قبل از ماه رمضان سال بعد قضای روزه‌هايشان را نگيرند علاوه‌بر اينكه بايد قضای روزه‌های سال قبل را به جا بياورند بايد به ازای هر روز كفاره روزه را نيز پرداخت كنند.
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی افزود: كسی كه به خاطر بيماری نتوانسته است روزه بگيرد اگر بعد از ماه مبارك رمضان بيماری‌اش برطرف شد و توانست روزه‌اش را بگيرد بايد قضای آن روزه‌هايی كه به دليل بيماری نگرفته است را بگيرد و اگر كسی مدت بيماری‌اش از رمضان امسال تا ماه رمضان سال آينده ادامه پيدا كند و نتواند قضای روزه‌های خود را بجا آورد، بر چنين شخصی لازم نيست قضای روزه‌هايش را بگيرد ولی در عوض هر روز بايد «كفاره روزه» يعنی يك مدّ طعام به فقير بدهد. كسی كه به دليل كهولت سن و ناتوانی جسمی نتواند روزه بگيرد روزه بر او واجب نيست ولی بايد در عوض هر روز يك مدّ طعام به فقير بدهد، برای چنين افرادی نيز قضای روزه وجود ندارد.
يادگار امام جمعه فقيد جهرم در توضيح كفّاره، گفت: كفاره يعنی عوض هر روز 750 گرم گندم يا خرما يا برنج، يعنی چيزی كه غذای غالب مردم است، به نيت كفاره روزه به فقير بدهد. «كفاره عذری» يعنی كفاره‌ای كه انسان بايد بدليل عذرهايی چون بيماری يا مسافرت و ... به فقير بپردازد. در كفاره‌های عذری شرط آن است كه انسان خود جنس را به فقير بدهد، يعنی اگر كسی خواست كفاره بدهد بايد در عوض هر روز 750 گرم يا خود گندم يا خود خرما يا خود برنج بدهد مثلاً اگر كسی به خاطر كهولت سن يك ماه را روزه نگرفته است بايد حساب بكند(كيلوگرم 22/5= گرم 22500= 750 * 30) يعنی 22/5 گندم يا 22/5 برنج يا 22/5 خرما بدهد. نكته اين است كه اگر خواست پول كفاره را حساب كند و به فقير بدهد بايد اين شرط را با فقير بكند كه حتماً اين پول را جهت خريد نان، برنج يا خرما هزينه كند.
وی ادامه داد: مطالب جلسه قبل به اينجا رسيد كه در ماه مبارك رمضان كه ماه ميهمانی خداست نبايد فراموش كنيم كه دعوت كننده اين ميهمانی خود خداست و ميهمان اصلی و ويژه‌اش پيامبر عظيم‌الشأن اسلام(ص) و اوصيا و اهل بيت پاك و مطهرش(ع) هستند و اگر ما اين شرافت و كرامت ورود به اين ضيافت الهی را پيدا كرده‌ايم به تصدّق سر پيامبر(ص) و اهل بيت پاك آن حضرت است. پيامبر عظيم الشأن اسلام(ص) در اواسط خطبه شعبانيه كه امام علی(ع) از پيامبر اكرم(ص) نقل كرده‌اند، می‌فرمايند «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَكُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِكُمْ فَفُكُّوهَا بِاسْتِغْفَارِكُمْ وَ ظُهُورَكُمْ ثَقِيلَةٌ مِنْ أَوْزَارِكُمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِكُمْ».
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی بيان كرد: پيامبر(ص) فرمود «اين را بدانيد كه انسان در گرو اعمال خودش است، اعمال انسان جان انسان را به گرو می‌گيرد». اين يكی از نكات مهم است كه هم قرآن روی آن زياد تأكيد كرده است و هم در روايات اهل بيت و پيامبر عظم‌الشأن اسلام است كه انسان در گرو اعمال خودش و مرهون است. مرهون از ماده «رهن» است؛ رهن اين است كه اگر كسی چيزی را از ديگری قرض بگيرد و برای گرفتن قرض چيزی را به گرو بگذارد كه اگر قرضش را پرداخت نكرد شخص قرض دهنده از آنچه شخص قرض گيرنده گرو قرار داده است، بردارد. به آن مالی كه انسان در پيش كسی كه چيزی را از او قرض گرفته است می‌گذارد «مال مرهونه» می‌گويند. خصوصيت مال مرهونه آن است كه هيچ‌كس نمی‌تواند در آن تصرّف كند، يعنی حتی كسی كه مالی را گرو می‌گذارد نمی‌تواند در آن تصرفی ايجاد كند.
وی ادامه داد: لذا پيامبر(ص) فرمودند «مواظب باشيد چراكه شما در گرو اعمالتان هستيد». يعنی اگر انسان مداومت به انجام كاری بكند جان انسان در گرو آن كار قرار می‌گيرد. اگر نعوذ بالله انسان بر اعمال زشت، قبيح و معصيت مداومت پيدا كرد جانش به گرو آن می‌رود و نشانه آن اين است كه گاهی انسان مثلاً می‌گويد من دلم می‌خواهد اول وقت نماز بخوانم، دلم می‌خواهد ماه رمضان روزه بگيرم، دلم می‌خواهد به مسجدی كه كنار خانه‌مان است بروم و ...؛ اما نمی‌دانم چرا نمی‌توانم! اين به دليل آن است كه جان انسان به گرو رفته است. اول ظهر صدای اذان می‌آيد، صدای مؤذن می‌آيد، مسجد باز است، توان رفتنش هم هست، دلمان هم می‌خواهد كه به مسجد برويم؛ اما احساس می‌كنيم دست و پايمان در غل و زنجير است و نمی‌توانيم برويم. اين همان رهن است و جانمان به گرو رفته است يعنی طوری به گرو رفته است كه با وجود آنكه دلمان می‌خواهد كاری را انجام بدهيم قادر به انجامش نيستيم و نمی‌توانيم. اين خيلی خطرناك است.
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی اظهار كرد: برعكس اين قضيه نيز وجود دارد، وقتی كسانی كه مداومت بر انجام كارهای حسنه و كارهای صواب دارند به يك كار بد می‌رسند حتی اگر دلشان هم بخواهد كه به طرف آن كار بروند ديگر نمی‌روند و انگار قدرت رفتن به سمت كار بد از او سلب شده است. خداوند مَلَكی را برای كسی كه مداومت به اعمال حسنه دارد قرار می‌دهد و اين حالت محافظتی را برای انسان بوجود می‌آورد و اگر موقعيت گناهی هم بوجود آمد او را حفظ می‌كند تا به طرف آن گناه نرود. پيغمبر(ص) فرمود «شما در گرو كارهايتان هستيد». اگر خدای نكرده جانتان به گرو كارهای معصيت رفته است «فَفُكُّوهَا» فكّ رهن بكنيد و جانتان را از گرو آن بيرون بياوريد. خودتان مالك خودتان بشويد. با چه چيزی؟!. «بِاسْتِغْفَارِكُمْ» با توبه و استغفار فكّ رهن كنيد. حال كه به ميهمانی خدا آمده‌ايد مواظبت كنيد كه دعوت خداست و ميهمان اصلی و يگانه آن پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) هستند.
وی ادامه داد: شما هم جانتان را از گرو كارهای زشت به وسيله استغفار و توبه باز كنيد. «وَ ظُهُورَكُمْ ثَقِيلَةٌ مِنْ أَوْزَارِكُمْ» و اين دوش‌های سنگين شده از بار معصيت‌هايتان را سبك كنيد. «فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِكُمْ؛ با سجده‌های طولانی بار سنگين معصيت را از دوش خود برداريد». اين مسأله نكته‌ای است كه پيامبر اكرم(ص) ميان خطبه شعبانيه آن را گوشزد كرده است. چرا؟ چون كسی كه ما را به اين ميهمانی دعوت كرده است خداست و ميهمان اصلی آن نيز پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) هستند. اين خدای متعال و اين پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) كه يكی ميزبان هست و ديگری ميهمان، هر دو يك صفت مشترك دارند.
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی گفت: دعای مجير از دعاهای بسيار ارزشمند است و در روايات است كه اگر كسی اين دعا را در روزهای سيزدهم، چهاردهم و پانزدهم (ايام البيض) ماه مبارك رمضان بخواند خداوند تمام گناهان او را اگر چه به تعداد برگ‌های درختان باشند می‌آمرزد. اين دعای مجير از دعاهای بسيار عجيب است كه از جانب پيامبر اسلام(ص) رسيده است. مخصوص همين ايام البيض ماه مبارك رمضان است و فرموده‌اند «هرگاه كه دلتان خيلی اندوهناك است اين دعا را بخوانيد كه از دل‌هايتان رفع همّ و غم می‌شود». در دعای مجير يكی از اسم‌هايی كه پيامبر(ص) برای خداوند بكار می‌برد كلمه «طاهر» است. «سبحانك يا قاهر تعاليت يا طاهر اجرنا من النار يا مجير؛ خداوند متعال معدن پاكی و طهارت است و كلمه طاهر از اسمای الهی است».
وی ادامه داد: طاهر يعنی پاك، نور محض، الله نور. خداوندی كه معدن پاكی و طهارت است ميزبان است و ميهمانان اصلی و ويژه كه پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) هستند، همان‌هايی هستند كه خداوند به طهارت و پاكی آنها در قرآن آيه نازل كرده است كه «انّما يريد الله ليذهب عنكم الرّجس اهل البيت و يطهّركم تطهيرا». خداوند اراده كرده است كه پيامبر و اهل بيتش پاك باشند و خداوند آنها را پاك كرده است. مظهر نور هستند و ذره‌ای ناپاكی و ناخالصی در آنها نيست. اينها اصحاب كسان پيامبر(ص) هستند كه خداوند آيه تطهير را در شأن آنها نازل كرده است.
آيت‌اللهی عنوان كرد: زمانی كه جبرئيل صدا زد كه خدايا اينها چه كسانی هستند « فقال الامين جبرائيل يا ربّ و من تحت الكسا» خداوند فرمود «فقال عزوجل هم اهل بيت النبوه و معدن الرساله هم فاطمه و ابوها و بعلها و بنوها؛ اين عبا و خيمه گاه پيغمبر(ص) عمودی به نام فاطمه(س) دارد كه پدرش و همسرش و فرزندانش در اين خيمه گاه طهارت و پاكی و صفا قرار دارند». چنين افرادی ميهمان اصلی اين ماه مبارك رمضان هستند. خداوند متعال اسم شريفش طاهر است و پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) با آيه تطهير شناخته و معرفی شده‌اند. پيامبر(ص) از همگان خواسته است كه شما نيز در اين ماه مبارك رمضان سعی كنيد اين طهارت و پاكی نفس را برای خودتان داشته باشيد و اين كار نگه داشتن حرمت ميهمانی است و حرمت ميهمانی خدا اين است كه انسان با طهارت نفس باشد و نفس خودش را پاك بكند.
يادگار امام جمعه فقيد جهرم بيان كرد: همانطوری كه خداوند برای طهارت بدن انسان احكامی گذاشته است و فرموده است كه «اين بدن شما گاهی به برخی از نجاسات، مانند خون، شراب و ... كه نجس العين هستند، نجس می‌شود روح انسان نيز گاهی به نجاست كشيده می‌شود». چيز نجس العين اگر به بدن يا لباس انسان اصابت كرد انسان بايد حتماً برای نماز آنها را پاك كند. بعضی از چيزها هستند كه اگر به روح انسان اصابت كنند جان انسان ناپاك می‌شود و تمام معصيت‌ها و گناهان از اين قبيل هستند كه روح را ناپاك می‌كنند. خداوند فرموده است «من دوست می‌دارم كسانی را كه در راه پاكسازی ناپاكی‌های روحشان از طريق توبه و طهارت قدم برمی‌دارند»؛ لذا پيامبر(ص) فرمود «جانتان را با توبه و سجود طولانی پاك كنيد».
وی ادامه داد: خداوند بارها و بارها وقتی در قرآن كريم حكمی را می‌فرمايد دليل آن را پاك شدن و طهارت روح انسان معرفی می‌كند. در سوره مائده خداوند می‌فرمايد «وَلَـكِن یُرِيدُ لِیُطَهَّرَكُمْ؛ خدا اين احكامی را كه می‌آورد برای آن است كه شما را پاك كند». اين آيه «وَلَـكِن یُرِيدُ لِیُطَهَّرَكُمْ» در ذيل آيه وضو، غسل و تيمم است. يك آيه‌ای در قرآن است. در وضو و غسل مكن است انسان بگويد وقتی انسان آنها را انجام می‌دهد بدنش پاك می‌شود؛ اما در تيمم بدن انسان پاك نمی‌شود، چون مثلاً وقتی دست به خاك آلوده را به صورت می‌زنيم صورت انسان خاك آلوده می‌شود. اينكه خداوند می‌فرمايد «اين احكام برای آن است كه شما را پاك بكنم يعنی در اين به خاك آلوده شدن صورت‌هايتان وقتی شما صورت خودتان را به خاطر خدا و برای حكم خدا خاك آلوده كرديد وقتی اين نجاست كبر و منیّت از دل شما رفت آن موقع پاك می‌شويد».
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی بيان كرد: همچنانچه انسان مواظب است تا بدنش پاك و تميز باشد اين جان و روح انسان نيز كه گاهاً به واسطه برخی اعمال كثيف شده است نيازمند مراقبت است. اگر عمل كثيف باشد روح را كثيف می‌كند. اگر عمل انسان زيبا باشد روح را زيبا می‌كند؛ لذا آنچه خدا و پيامبر(ص) در اين ميهمانی ماه مبارك رمضان از انسان می‌خواهند پاكی از منیّت، كبر، غرور و ... است و بايد انسان در برابر خداوند تواضع، بندگی و ... داشته باشد تا پاك شود. امام صادق(ع) می‌فرمايند «روزی خداوند متعال با حضرت موسی تكلم كرد(موسی كليم الله است و كليم الله يعنی كسی كه خدا با او تكلم كرده است)، خداوند فرمود ای موسی ! آيا می‌دانی چرا من تو را از ميان همه مردم به پيغمبری انتخاب كرده‌ام؟ حضرت موسی عرض كرد خدايا تو می‌دانی. خداوند فرمود من از تمام مردم زمان تو اطلاع دارم؛ اما هيچكدام از اين مردم مثل تو برای من متواضع نيستند». پاكی حضرت موسی او را به مقام رسالت، نبوت و كليم اللهی رسانده است كه حضرت موسی می‌تواند به كوه طور برود و با خدا مناجات كند.
وی تصريح كرد: همچنانچه اسلام برای طهارت جسم دستور داده است برای طهارت روح نيز برنامه و دستور دارد. طهارت لباس و جسم لازم است و بايد حتماً باشد مخصوصاً در نماز، طواف و ... بايد بدن و لباس انسان پاك و طاهر باشد؛ اما مهمتر از آن اين است كه روح انسان پاك و طاهر باشد و در گرو اعمال زشت نرفته باشد. در خطبه شعبانيه امام علی(ع) می‌فرمايد «وقتی پيامبر اين جملات را فرمود بلند شدم و از رسول خدا پرسيدم، يا رسول‌الله! برترين كارها در اين ميهمانی ماه مبارك رمضان چيست؟ پيامبر(ص) فرمودند «يا ابالحسن افضل الاعمال فی هذا الشهر الورع عن محارم الله؛ برترين كارها در اين ماه مبارك رمضان آن است كه خودتان و جانتان را نجس نكنيد».
وی عنوان كرد: وقتی انسان بدنش طاهر است خودش را به چيزی كه نجس هست نمی‌زند. وقتی يكی از اسمای الهی طاهر است و در شأن پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) نيز آيه تطهير آمده است آن ميهمانی به آنها نرديك می‌شود كه پاك باشد. در اين ماه مبارك رمضان انسان بايد خودش را پاك نگه دارد و اگر از قبل از ماه مبارك رمضان نوعی ناپاكی در جان انسان وجود دارد بايد آن را با توبه و سجده‌های طولانی پاك كند. وقتی انسان برای خدا پيشانی به خاك می‌گذارد تمام منيت و تكبرش را كنار می‌زند و شريف‌ترين عضو بدنش را برای خدا بر خاك قرار می‌دهد. گناهانی كه انسان با چشم، زبان، دست، شكم و ... انجام می‌دهد باعث ناپاكی روح می‌شود و همگی رذالت و پستی است.
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی اظهار كرد: همچنان كه اگر كسی لباس يا بدنش يا هر دو نجس باشد نمی‌تواند نماز بخواند و نمازش باطل است در ماه مبارك رمضان نيز پاكی تن و روح لازم است. اينكه می‌گويند «قرب الی الله؛ انسان به خدا و پيامبر(ص) نزديك می‌شود؛ اما اين به معنای آن نيست كه نعوذ بالله اين قرب مكانی است و خدا بايد در جايی باشد كه ما به جا و مكان الهی نزديك بشويم. نه، زيرا خدا در حالی كه خالق كون و مكان است جا ندارد». اين قرب به پيغمبر(ص) و اهل بيت(ع) نيز قرب مكانی نيست. چه بسيار كسانی كه در صف اول، پشت سر پيامبر(ص) نماز می‌خواندند؛ اما الی الابد مخلّد در جهنم هستند. اينكه می‌گويند خودتان را به پيامبر(ص) نزديك كنيد يعنی خودتان را با پاكی به آنها كه معدن پاكی و طهارت هستند و آيه تطهير در شأن آنها نازل شده است نزديك كنيد. شيعيانِ كسانی كه آيه تطهير در شأنشان نازل شده است بايد پاك باشند.
وی ادامه داد: اگر ما مدعی هستيم كه شيعه اميرالمؤمنين(ع)بوده و در زير عبای پيامبر(ص) آيه تطهير در شأنمان نازل شده، اگر ما مدعی هستيم كه شيعه، مريد و كفش‌بردار بچه‌های حضرت زهرا(س) هستيم و ما با ناپاكی، معصيت، ديدن ناپاكی و ماهواره و صحنه‌های منكر و مبتذل، شنيدن آوازهای حرام، شركت در مجالس لهو و لعب، خوردن مال‌هايی كه از راه حرام بدست می‌آيد و ... نمی‌توانيم به آنها نزديك شويم. اهل بيت(ع) پاك هستند و در اوج پاكی هستند. آنها در درجه‌ای از پاكی هستند كه مقام آنها از ابراهيم خليل، موسای كليم و ... بيشتر است. بدن انسان اگر نجس شود می‌توان آن را با ريختن آب در جايی كه نجس شده است پاك و طاهر كرد؛ اما اگر روح انسان نجس شد و جان انسان به پستی رفت نيازمند اشك چشم و توبه است.
آيت‌اللهی در پايان يادآور شد: خدايا به حق اميرالمؤمنان(ع) كه اين ماه، ماه ايشان است، به حق حضرت زهرا(س) كه عمود خيمه آيه تطهير است، به حق فرزندان حضرت زهرا(س) كه پاكان روزگار هستند و خدايا به حق خودت كه معدن طهارت و پاكی هستی در اين ماه مبارك رمضان طهارت و پاكی جان و دل را به بركت امام زمان(عج) و اهل بيت(ع) به همه ما عنايت بفرما.
وی در بخش مسائل شرعی به برخی از احكام مربوط به روزه و روزه‌داری پرداخت و افزود: روزه يكی از واجبات شريعت اسلام است كه بر هر انسان عاقل و بالغی كه به سن تكليف رسيده باشد و قدرت بدنی بر انجام روزه داشته باشد واجب است به شرط آنكه اين شخص مسافر نباشد، البته به شرايطی كه احكام مربوط به مسافرت شخص روزه‌دار در مورد او حكم نكند و ديگری اينكه در مورد بانوان در زمان عادت ماهيانه خودشان نباشند.
آيت‌اللهی ادامه داد: پس روزه بر چند طايفه واجب نيست، كسی كه قدرت بدنی برای روزه گرفتن ندارد مانند كسی كه بيمار است البته آن نوع بيماری كه گرفتن روزه برايش ضرر داشته باشد، اگر كسی بيمار است و بيماری‌اش تشديد می‌شود و يا اينكه بهبودی اين بيماری را به تأخير می‌اندازد، گرفتن روزه بر چنين شخصی واجب نيست. همچنين كسانی كه به دليل كهولت سن روزه گرفتن برايشان مشقّت دارد و توانايی برای آن ندارند.
يادگار امام جمعه فقيد جهرم اظهار كرد: زنی كه حامله است و به بچه شير می‌دهد اگر روزه‌داری باعث كاهش ميزان شيرش بشود يا به بدنش ضرری وارد شود بر چنين شخصی نيز روزه واجب نيست.
وی افزود: كسانی كه روزه بر آنها واجب نيست وظايفی در مورد قضا يا كفاره دارند. اگر انسان در طول ماه مبارك رمضان روزه‌اش را به خاطر مسافرت، البته با رعايت اصول هشت گانه‌ای كه برای سفر است، افطار كند يا خانمی كه به دليل عادت ماهيانه افطار كند وظيفه اين دو طايفه اين است كه بعد از ماه مبارك رمضان قضای اين روزه‌هايی كه افطار كرده‌اند را حتماً تا قبل از ماه رمضان سال بعد به جا بياورند همچنين اگر شخص مسافر يا خانمی كه عادت ماهيانه دارد تا قبل از ماه رمضان سال بعد قضای روزه‌هايشان را نگيرند علاوه‌بر اينكه بايد قضای روزه‌های سال قبل را به جا بياورند بايد به ازای هر روز كفاره روزه را نيز پرداخت كنند.
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی افزود: كسی كه به خاطر بيماری نتوانسته است روزه بگيرد اگر بعد از ماه مبارك رمضان بيماری‌اش برطرف شد و توانست روزه‌اش را بگيرد بايد قضای آن روزه‌هايی كه به دليل بيماری نگرفته است را بگيرد و اگر كسی مدت بيماری‌اش از رمضان امسال تا ماه رمضان سال آينده ادامه پيدا كند و نتواند قضای روزه‌های خود را بجا آورد، بر چنين شخصی لازم نيست قضای روزه‌هايش را بگيرد ولی در عوض هر روز بايد «كفاره روزه» يعنی يك مدّ طعام به فقير بدهد. كسی كه به دليل كهولت سن و ناتوانی جسمی نتواند روزه بگيرد روزه بر او واجب نيست ولی بايد در عوض هر روز يك مدّ طعام به فقير بدهد، برای چنين افرادی نيز قضای روزه وجود ندارد.
يادگار امام جمعه فقيد جهرم در توضيح كفّاره، گفت: كفاره يعنی عوض هر روز 750 گرم گندم يا خرما يا برنج، يعنی چيزی كه غذای غالب مردم است، به نيت كفاره روزه به فقير بدهد. «كفاره عذری» يعنی كفاره‌ای كه انسان بايد بدليل عذرهايی چون بيماری يا مسافرت و ... به فقير بپردازد. در كفاره‌های عذری شرط آن است كه انسان خود جنس را به فقير بدهد، يعنی اگر كسی خواست كفاره بدهد بايد در عوض هر روز 750 گرم يا خود گندم يا خود خرما يا خود برنج بدهد مثلاً اگر كسی به خاطر كهولت سن يك ماه را روزه نگرفته است بايد حساب بكند(كيلوگرم 22/5= گرم 22500= 750 * 30) يعنی 22/5 گندم يا 22/5 برنج يا 22/5 خرما بدهد. نكته اين است كه اگر خواست پول كفاره را حساب كند و به فقير بدهد بايد اين شرط را با فقير بكند كه حتماً اين پول را جهت خريد نان، برنج يا خرما هزينه كند.
وی ادامه داد: مطالب جلسه قبل به اينجا رسيد كه در ماه مبارك رمضان كه ماه ميهمانی خداست نبايد فراموش كنيم كه دعوت كننده اين ميهمانی خود خداست و ميهمان اصلی و ويژه‌اش پيامبر عظيم‌الشأن اسلام(ص) و اوصيا و اهل بيت پاك و مطهرش(ع) هستند و اگر ما اين شرافت و كرامت ورود به اين ضيافت الهی را پيدا كرده‌ايم به تصدّق سر پيامبر(ص) و اهل بيت پاك آن حضرت است. پيامبر عظيم الشأن اسلام(ص) در اواسط خطبه شعبانيه كه امام علی(ع) از پيامبر اكرم(ص) نقل كرده‌اند، می‌فرمايند «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَكُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِكُمْ فَفُكُّوهَا بِاسْتِغْفَارِكُمْ وَ ظُهُورَكُمْ ثَقِيلَةٌ مِنْ أَوْزَارِكُمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِكُمْ».
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی بيان كرد: پيامبر(ص) فرمود «اين را بدانيد كه انسان در گرو اعمال خودش است، اعمال انسان جان انسان را به گرو می‌گيرد». اين يكی از نكات مهم است كه هم قرآن روی آن زياد تأكيد كرده است و هم در روايات اهل بيت و پيامبر عظم‌الشأن اسلام است كه انسان در گرو اعمال خودش و مرهون است. مرهون از ماده «رهن» است؛ رهن اين است كه اگر كسی چيزی را از ديگری قرض بگيرد و برای گرفتن قرض چيزی را به گرو بگذارد كه اگر قرضش را پرداخت نكرد شخص قرض دهنده از آنچه شخص قرض گيرنده گرو قرار داده است، بردارد. به آن مالی كه انسان در پيش كسی كه چيزی را از او قرض گرفته است می‌گذارد «مال مرهونه» می‌گويند. خصوصيت مال مرهونه آن است كه هيچ‌كس نمی‌تواند در آن تصرّف كند، يعنی حتی كسی كه مالی را گرو می‌گذارد نمی‌تواند در آن تصرفی ايجاد كند.
وی ادامه داد: لذا پيامبر(ص) فرمودند «مواظب باشيد چراكه شما در گرو اعمالتان هستيد». يعنی اگر انسان مداومت به انجام كاری بكند جان انسان در گرو آن كار قرار می‌گيرد. اگر نعوذ بالله انسان بر اعمال زشت، قبيح و معصيت مداومت پيدا كرد جانش به گرو آن می‌رود و نشانه آن اين است كه گاهی انسان مثلاً می‌گويد من دلم می‌خواهد اول وقت نماز بخوانم، دلم می‌خواهد ماه رمضان روزه بگيرم، دلم می‌خواهد به مسجدی كه كنار خانه‌مان است بروم و ...؛ اما نمی‌دانم چرا نمی‌توانم! اين به دليل آن است كه جان انسان به گرو رفته است. اول ظهر صدای اذان می‌آيد، صدای مؤذن می‌آيد، مسجد باز است، توان رفتنش هم هست، دلمان هم می‌خواهد كه به مسجد برويم؛ اما احساس می‌كنيم دست و پايمان در غل و زنجير است و نمی‌توانيم برويم. اين همان رهن است و جانمان به گرو رفته است يعنی طوری به گرو رفته است كه با وجود آنكه دلمان می‌خواهد كاری را انجام بدهيم قادر به انجامش نيستيم و نمی‌توانيم. اين خيلی خطرناك است.
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی اظهار كرد: برعكس اين قضيه نيز وجود دارد، وقتی كسانی كه مداومت بر انجام كارهای حسنه و كارهای صواب دارند به يك كار بد می‌رسند حتی اگر دلشان هم بخواهد كه به طرف آن كار بروند ديگر نمی‌روند و انگار قدرت رفتن به سمت كار بد از او سلب شده است. خداوند مَلَكی را برای كسی كه مداومت به اعمال حسنه دارد قرار می‌دهد و اين حالت محافظتی را برای انسان بوجود می‌آورد و اگر موقعيت گناهی هم بوجود آمد او را حفظ می‌كند تا به طرف آن گناه نرود. پيغمبر(ص) فرمود «شما در گرو كارهايتان هستيد». اگر خدای نكرده جانتان به گرو كارهای معصيت رفته است «فَفُكُّوهَا» فكّ رهن بكنيد و جانتان را از گرو آن بيرون بياوريد. خودتان مالك خودتان بشويد. با چه چيزی؟!. «بِاسْتِغْفَارِكُمْ» با توبه و استغفار فكّ رهن كنيد. حال كه به ميهمانی خدا آمده‌ايد مواظبت كنيد كه دعوت خداست و ميهمان اصلی و يگانه آن پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) هستند.
وی ادامه داد: شما هم جانتان را از گرو كارهای زشت به وسيله استغفار و توبه باز كنيد. «وَ ظُهُورَكُمْ ثَقِيلَةٌ مِنْ أَوْزَارِكُمْ» و اين دوش‌های سنگين شده از بار معصيت‌هايتان را سبك كنيد. «فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِكُمْ؛ با سجده‌های طولانی بار سنگين معصيت را از دوش خود برداريد». اين مسأله نكته‌ای است كه پيامبر اكرم(ص) ميان خطبه شعبانيه آن را گوشزد كرده است. چرا؟ چون كسی كه ما را به اين ميهمانی دعوت كرده است خداست و ميهمان اصلی آن نيز پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) هستند. اين خدای متعال و اين پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) كه يكی ميزبان هست و ديگری ميهمان، هر دو يك صفت مشترك دارند.
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی گفت: دعای مجير از دعاهای بسيار ارزشمند است و در روايات است كه اگر كسی اين دعا را در روزهای سيزدهم، چهاردهم و پانزدهم (ايام البيض) ماه مبارك رمضان بخواند خداوند تمام گناهان او را اگر چه به تعداد برگ‌های درختان باشند می‌آمرزد. اين دعای مجير از دعاهای بسيار عجيب است كه از جانب پيامبر اسلام(ص) رسيده است. مخصوص همين ايام البيض ماه مبارك رمضان است و فرموده‌اند «هرگاه كه دلتان خيلی اندوهناك است اين دعا را بخوانيد كه از دل‌هايتان رفع همّ و غم می‌شود». در دعای مجير يكی از اسم‌هايی كه پيامبر(ص) برای خداوند بكار می‌برد كلمه «طاهر» است. «سبحانك يا قاهر تعاليت يا طاهر اجرنا من النار يا مجير؛ خداوند متعال معدن پاكی و طهارت است و كلمه طاهر از اسمای الهی است».
وی ادامه داد: طاهر يعنی پاك، نور محض، الله نور. خداوندی كه معدن پاكی و طهارت است ميزبان است و ميهمانان اصلی و ويژه كه پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) هستند، همان‌هايی هستند كه خداوند به طهارت و پاكی آنها در قرآن آيه نازل كرده است كه «انّما يريد الله ليذهب عنكم الرّجس اهل البيت و يطهّركم تطهيرا». خداوند اراده كرده است كه پيامبر و اهل بيتش پاك باشند و خداوند آنها را پاك كرده است. مظهر نور هستند و ذره‌ای ناپاكی و ناخالصی در آنها نيست. اينها اصحاب كسان پيامبر(ص) هستند كه خداوند آيه تطهير را در شأن آنها نازل كرده است.
آيت‌اللهی عنوان كرد: زمانی كه جبرئيل صدا زد كه خدايا اينها چه كسانی هستند « فقال الامين جبرائيل يا ربّ و من تحت الكسا» خداوند فرمود «فقال عزوجل هم اهل بيت النبوه و معدن الرساله هم فاطمه و ابوها و بعلها و بنوها؛ اين عبا و خيمه گاه پيغمبر(ص) عمودی به نام فاطمه(س) دارد كه پدرش و همسرش و فرزندانش در اين خيمه گاه طهارت و پاكی و صفا قرار دارند». چنين افرادی ميهمان اصلی اين ماه مبارك رمضان هستند. خداوند متعال اسم شريفش طاهر است و پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) با آيه تطهير شناخته و معرفی شده‌اند. پيامبر(ص) از همگان خواسته است كه شما نيز در اين ماه مبارك رمضان سعی كنيد اين طهارت و پاكی نفس را برای خودتان داشته باشيد و اين كار نگه داشتن حرمت ميهمانی است و حرمت ميهمانی خدا اين است كه انسان با طهارت نفس باشد و نفس خودش را پاك بكند.
يادگار امام جمعه فقيد جهرم بيان كرد: همانطوری كه خداوند برای طهارت بدن انسان احكامی گذاشته است و فرموده است كه «اين بدن شما گاهی به برخی از نجاسات، مانند خون، شراب و ... كه نجس العين هستند، نجس می‌شود روح انسان نيز گاهی به نجاست كشيده می‌شود». چيز نجس العين اگر به بدن يا لباس انسان اصابت كرد انسان بايد حتماً برای نماز آنها را پاك كند. بعضی از چيزها هستند كه اگر به روح انسان اصابت كنند جان انسان ناپاك می‌شود و تمام معصيت‌ها و گناهان از اين قبيل هستند كه روح را ناپاك می‌كنند. خداوند فرموده است «من دوست می‌دارم كسانی را كه در راه پاكسازی ناپاكی‌های روحشان از طريق توبه و طهارت قدم برمی‌دارند»؛ لذا پيامبر(ص) فرمود «جانتان را با توبه و سجود طولانی پاك كنيد».
وی ادامه داد: خداوند بارها و بارها وقتی در قرآن كريم حكمی را می‌فرمايد دليل آن را پاك شدن و طهارت روح انسان معرفی می‌كند. در سوره مائده خداوند می‌فرمايد «وَلَـكِن یُرِيدُ لِیُطَهَّرَكُمْ؛ خدا اين احكامی را كه می‌آورد برای آن است كه شما را پاك كند». اين آيه «وَلَـكِن یُرِيدُ لِیُطَهَّرَكُمْ» در ذيل آيه وضو، غسل و تيمم است. يك آيه‌ای در قرآن است. در وضو و غسل مكن است انسان بگويد وقتی انسان آنها را انجام می‌دهد بدنش پاك می‌شود؛ اما در تيمم بدن انسان پاك نمی‌شود، چون مثلاً وقتی دست به خاك آلوده را به صورت می‌زنيم صورت انسان خاك آلوده می‌شود. اينكه خداوند می‌فرمايد «اين احكام برای آن است كه شما را پاك بكنم يعنی در اين به خاك آلوده شدن صورت‌هايتان وقتی شما صورت خودتان را به خاطر خدا و برای حكم خدا خاك آلوده كرديد وقتی اين نجاست كبر و منیّت از دل شما رفت آن موقع پاك می‌شويد».
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی بيان كرد: همچنانچه انسان مواظب است تا بدنش پاك و تميز باشد اين جان و روح انسان نيز كه گاهاً به واسطه برخی اعمال كثيف شده است نيازمند مراقبت است. اگر عمل كثيف باشد روح را كثيف می‌كند. اگر عمل انسان زيبا باشد روح را زيبا می‌كند؛ لذا آنچه خدا و پيامبر(ص) در اين ميهمانی ماه مبارك رمضان از انسان می‌خواهند پاكی از منیّت، كبر، غرور و ... است و بايد انسان در برابر خداوند تواضع، بندگی و ... داشته باشد تا پاك شود. امام صادق(ع) می‌فرمايند «روزی خداوند متعال با حضرت موسی تكلم كرد(موسی كليم الله است و كليم الله يعنی كسی كه خدا با او تكلم كرده است)، خداوند فرمود ای موسی ! آيا می‌دانی چرا من تو را از ميان همه مردم به پيغمبری انتخاب كرده‌ام؟ حضرت موسی عرض كرد خدايا تو می‌دانی. خداوند فرمود من از تمام مردم زمان تو اطلاع دارم؛ اما هيچكدام از اين مردم مثل تو برای من متواضع نيستند». پاكی حضرت موسی او را به مقام رسالت، نبوت و كليم اللهی رسانده است كه حضرت موسی می‌تواند به كوه طور برود و با خدا مناجات كند.
وی تصريح كرد: همچنانچه اسلام برای طهارت جسم دستور داده است برای طهارت روح نيز برنامه و دستور دارد. طهارت لباس و جسم لازم است و بايد حتماً باشد مخصوصاً در نماز، طواف و ... بايد بدن و لباس انسان پاك و طاهر باشد؛ اما مهمتر از آن اين است كه روح انسان پاك و طاهر باشد و در گرو اعمال زشت نرفته باشد. در خطبه شعبانيه امام علی(ع) می‌فرمايد «وقتی پيامبر اين جملات را فرمود بلند شدم و از رسول خدا پرسيدم، يا رسول‌الله! برترين كارها در اين ميهمانی ماه مبارك رمضان چيست؟ پيامبر(ص) فرمودند «يا ابالحسن افضل الاعمال فی هذا الشهر الورع عن محارم الله؛ برترين كارها در اين ماه مبارك رمضان آن است كه خودتان و جانتان را نجس نكنيد».
وی عنوان كرد: وقتی انسان بدنش طاهر است خودش را به چيزی كه نجس هست نمی‌زند. وقتی يكی از اسمای الهی طاهر است و در شأن پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) نيز آيه تطهير آمده است آن ميهمانی به آنها نرديك می‌شود كه پاك باشد. در اين ماه مبارك رمضان انسان بايد خودش را پاك نگه دارد و اگر از قبل از ماه مبارك رمضان نوعی ناپاكی در جان انسان وجود دارد بايد آن را با توبه و سجده‌های طولانی پاك كند. وقتی انسان برای خدا پيشانی به خاك می‌گذارد تمام منيت و تكبرش را كنار می‌زند و شريف‌ترين عضو بدنش را برای خدا بر خاك قرار می‌دهد. گناهانی كه انسان با چشم، زبان، دست، شكم و ... انجام می‌دهد باعث ناپاكی روح می‌شود و همگی رذالت و پستی است.
حجت‌الاسلام آيت‌اللهی اظهار كرد: همچنان كه اگر كسی لباس يا بدنش يا هر دو نجس باشد نمی‌تواند نماز بخواند و نمازش باطل است در ماه مبارك رمضان نيز پاكی تن و روح لازم است. اينكه می‌گويند «قرب الی الله؛ انسان به خدا و پيامبر(ص) نزديك می‌شود؛ اما اين به معنای آن نيست كه نعوذ بالله اين قرب مكانی است و خدا بايد در جايی باشد كه ما به جا و مكان الهی نزديك بشويم. نه، زيرا خدا در حالی كه خالق كون و مكان است جا ندارد». اين قرب به پيغمبر(ص) و اهل بيت(ع) نيز قرب مكانی نيست. چه بسيار كسانی كه در صف اول، پشت سر پيامبر(ص) نماز می‌خواندند؛ اما الی الابد مخلّد در جهنم هستند. اينكه می‌گويند خودتان را به پيامبر(ص) نزديك كنيد يعنی خودتان را با پاكی به آنها كه معدن پاكی و طهارت هستند و آيه تطهير در شأن آنها نازل شده است نزديك كنيد. شيعيانِ كسانی كه آيه تطهير در شأنشان نازل شده است بايد پاك باشند.
وی ادامه داد: اگر ما مدعی هستيم كه شيعه اميرالمؤمنين(ع)بوده و در زير عبای پيامبر(ص) آيه تطهير در شأنمان نازل شده، اگر ما مدعی هستيم كه شيعه، مريد و كفش‌بردار بچه‌های حضرت زهرا(س) هستيم و ما با ناپاكی، معصيت، ديدن ناپاكی و ماهواره و صحنه‌های منكر و مبتذل، شنيدن آوازهای حرام، شركت در مجالس لهو و لعب، خوردن مال‌هايی كه از راه حرام بدست می‌آيد و ... نمی‌توانيم به آنها نزديك شويم. اهل بيت(ع) پاك هستند و در اوج پاكی هستند. آنها در درجه‌ای از پاكی هستند كه مقام آنها از ابراهيم خليل، موسای كليم و ... بيشتر است. بدن انسان اگر نجس شود می‌توان آن را با ريختن آب در جايی كه نجس شده است پاك و طاهر كرد؛ اما اگر روح انسان نجس شد و جان انسان به پستی رفت نيازمند اشك چشم و توبه است.
آيت‌اللهی در پايان يادآور شد: خدايا به حق اميرالمؤمنان(ع) كه اين ماه، ماه ايشان است، به حق حضرت زهرا(س) كه عمود خيمه آيه تطهير است، به حق فرزندان حضرت زهرا(س) كه پاكان روزگار هستند و خدايا به حق خودت كه معدن طهارت و پاكی هستی در اين ماه مبارك رمضان طهارت و پاكی جان و دل را به بركت امام زمان(عج) و اهل بيت(ع) به همه ما عنايت بفرما.
مطالب مرتبط
