/شرح ادعيه ماه رمضان(9 و 10)/
توکل یکی از آثار بهره‌مندی از رحمت الهی است
گروه انديشه: بنده خدا پس از پيمودن مراحل عبوديت و شكوفايی وجود خود، در روز دهم آثار بهره‌مندی از رحمت الهی را در خود احساس می‌كند كه يكی از اين آثار، حالت توكل است.
محمد اجلی، پژوهشگر علوم قرآنی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بينالمللی قرآن(ايكنا) شعبه زنجان، با اشاره به اين‌كه روز نهم ماه مبارك رمضان، روز شكوفايی باطن، جوشش اشتياق و وسوسه شك و ترديد است، گفت: طبق دعای روز نهم ماه مبارك رمضان، بنده مؤمن خدا كه 8 روز گذشته را با توسل به راه كارهای نفسانی و عملی برای دوری از ادبار قلب پشت سر گذاشته است، در روز نهم، ذوق و شوق عبادت و آثار رحمت واسعه خداوند متعال را در وجود خود می‌يابد.
وی افزود: انسان مؤمن در فراز نخست اين دعا از رحمت واسعه خداوند متعال نصيبی طلب كرده و می‌گويد: «اللهمّ اجْعَلْ لی فيهِ نصيباً من رَحْمَتِكَ الواسِعَةِ» و در ادمه آن نيز برای دوری از وسوسه‌های شك و ترديد كه مزاحم جاذبه‌های ربوبی و اشتياق در وجود او هستند، از خداوند سبحان طلب هدايت می‌كند.
اين پژوهشگر علوم قرآنی با بيان اين‌كه مخاطب قرار دادن خداوند متعال با صفت «أمَلَ المُشْتاقين» جلوه اشتياق درونی انسان مؤمن است، ابراز كرد: اين امر كه جوشش اشتياق و پيدايش ذوق عبوديت در وجود انسان در ابتدا با وسوسه‌های شك و ترديد همراه می‌شود، امری غير طبيعی نبوده و قانونمندی نفس انسان در اين همراهی به عينه مشاهده می‌شود.
اجلی تصريح كرد: در قرآن كريم نيز همواره در پی هر شكوفايی، تاريك‌كننده‌ای هم آن را تعقيب می‌كند؛ همان گونه كه در آيه شريفه «فَأَلهَْمَهَا فجُورَهَا وَ تَقْوَاهَا»، در كنار تقوا، فجور آمده است و در سوره مباركه فلق، به دنبال شكوفايی، تاريكی ذكر شده است.
وی با تأكيد بر اين‌كه قرآن كريم از تاريكی و وسوسه شك و ترديد در نفس انسان به «هَمَزاتِ الشَّياطينِ» تعبير كرده است، اظهار كرد: تطهير باطن توسط فرد، به معنای بيرون رانده شدن شياطين بوده و در اين زمان، قلب مؤمن محل نزول ملائك شده و حالت اشتياق در وجود او پديد می‌آيد؛ از اين رو شياطين برای باز كردن راه خود به درون انسان، چيزهايی را به سمت او پرتاب می‌كنند كه وسوسه نيز از آن دست است.
اين مدرس حوزه و دانشگاه‌های زنجان خاطرنشان كرد: فلق و شكفته شدن وجود انسان، بايد شكوفايی را در پی داشته باشد تا به مضمون قرآن نزديك شود و در اين صورت است كه نفس انسان با رسيدن به فلق، تهديداتی نيز به دنبال دارد.
اجلی در ادامه، با اشاره به اين‌كه روز دهم ماه مبارك رمضان، روز طلب حقيقی از پروردگار يكتاست، عنوان كرد: بنده خدا پس از پيمودن مراحل عبوديت و شكوفايی وجود خود، در روز دهم آثار بهره‌مندی از رحمت الهی را در خود احساس می‌كند كه يكی از اين آثار، حالت توكل است.
وی ادامه داد: در ادبيات عرب، اسم فاعل در جمله، دوام بر فعلی را می‌رساند؛ از اين رو در جمله «اَللّهُمَّ اجْعَلْنى فيهِ مِنَ الْمُتَوَكِّلينَ» كه مربوط به فراز نخست دعای روز دهم ماه مبارك رمضان است، قرارگيری در زمره متوكلين، دوام بر فعل توكل است و چون آثار توكل تا اين روز در وجود مؤمن پديد آمده است، از خدا طلب می‌كند تا اين اثر رحمت الهی در وجود او دائمی شود.
اين پژوهشگر علوم قرآنی در پايان، يادآور شد: مؤمن در پايان دعای روز دهم با بيان جمله «بِاِحْسانِكَ يا غایَةَ الطّالِبينَ»، احسان را به دليل پديد آمدن حالت روحی آن در وجود خود بيان كرده و مطالبه خود را عرضه می‌كند.
وی افزود: انسان مؤمن در فراز نخست اين دعا از رحمت واسعه خداوند متعال نصيبی طلب كرده و می‌گويد: «اللهمّ اجْعَلْ لی فيهِ نصيباً من رَحْمَتِكَ الواسِعَةِ» و در ادمه آن نيز برای دوری از وسوسه‌های شك و ترديد كه مزاحم جاذبه‌های ربوبی و اشتياق در وجود او هستند، از خداوند سبحان طلب هدايت می‌كند.
اين پژوهشگر علوم قرآنی با بيان اين‌كه مخاطب قرار دادن خداوند متعال با صفت «أمَلَ المُشْتاقين» جلوه اشتياق درونی انسان مؤمن است، ابراز كرد: اين امر كه جوشش اشتياق و پيدايش ذوق عبوديت در وجود انسان در ابتدا با وسوسه‌های شك و ترديد همراه می‌شود، امری غير طبيعی نبوده و قانونمندی نفس انسان در اين همراهی به عينه مشاهده می‌شود.
اجلی تصريح كرد: در قرآن كريم نيز همواره در پی هر شكوفايی، تاريك‌كننده‌ای هم آن را تعقيب می‌كند؛ همان گونه كه در آيه شريفه «فَأَلهَْمَهَا فجُورَهَا وَ تَقْوَاهَا»، در كنار تقوا، فجور آمده است و در سوره مباركه فلق، به دنبال شكوفايی، تاريكی ذكر شده است.
وی با تأكيد بر اين‌كه قرآن كريم از تاريكی و وسوسه شك و ترديد در نفس انسان به «هَمَزاتِ الشَّياطينِ» تعبير كرده است، اظهار كرد: تطهير باطن توسط فرد، به معنای بيرون رانده شدن شياطين بوده و در اين زمان، قلب مؤمن محل نزول ملائك شده و حالت اشتياق در وجود او پديد می‌آيد؛ از اين رو شياطين برای باز كردن راه خود به درون انسان، چيزهايی را به سمت او پرتاب می‌كنند كه وسوسه نيز از آن دست است.
اين مدرس حوزه و دانشگاه‌های زنجان خاطرنشان كرد: فلق و شكفته شدن وجود انسان، بايد شكوفايی را در پی داشته باشد تا به مضمون قرآن نزديك شود و در اين صورت است كه نفس انسان با رسيدن به فلق، تهديداتی نيز به دنبال دارد.
اجلی در ادامه، با اشاره به اين‌كه روز دهم ماه مبارك رمضان، روز طلب حقيقی از پروردگار يكتاست، عنوان كرد: بنده خدا پس از پيمودن مراحل عبوديت و شكوفايی وجود خود، در روز دهم آثار بهره‌مندی از رحمت الهی را در خود احساس می‌كند كه يكی از اين آثار، حالت توكل است.
وی ادامه داد: در ادبيات عرب، اسم فاعل در جمله، دوام بر فعلی را می‌رساند؛ از اين رو در جمله «اَللّهُمَّ اجْعَلْنى فيهِ مِنَ الْمُتَوَكِّلينَ» كه مربوط به فراز نخست دعای روز دهم ماه مبارك رمضان است، قرارگيری در زمره متوكلين، دوام بر فعل توكل است و چون آثار توكل تا اين روز در وجود مؤمن پديد آمده است، از خدا طلب می‌كند تا اين اثر رحمت الهی در وجود او دائمی شود.
اين پژوهشگر علوم قرآنی در پايان، يادآور شد: مؤمن در پايان دعای روز دهم با بيان جمله «بِاِحْسانِكَ يا غایَةَ الطّالِبينَ»، احسان را به دليل پديد آمدن حالت روحی آن در وجود خود بيان كرده و مطالبه خود را عرضه می‌كند.
