تأثیر بسیاری از «حج» علی شریعتی گرفتم

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، کورش علیانی، نویسنده و کارشناس ادبی در نشست نقد و بررسی «جای پای ابراهیم» با بیان این که حتی فردی بی‌دین هم می‌تواند از سفر حج لذت ببرد، اظهار کرد: دیدن مراسم معنوی که یک بار در سال در مکه برگزار می‌شود، لذت‌بخش است و به نوعی می‌توان گفت حج، بسیار عمومی است و تنها برای مسلمانان نیست.
وی ادامه داد: در کتاب جای پای ابراهیم با نویسنده ای طرف هستیم که خوب می‌داند چه بنویسد و چه ننویسد و این که می‌بینید کتاب در صفحه 134 تمام می‌شود، به همین دلیل است که نویسنده از زیاده‌گویی پرهیز می‌کند.
علیانی با اشاره به این که کتاب خاطرات حج ناصری در سال 1372 نوشته شده است، گفت: دو سال پس از نگارش این اثر، کتاب در سال 1374، جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را از آن خود کرد.
محمد ناصری، نویسنده سفرنامه حج «جای پای ابراهیم» نیز در ادامه این برنامه با اشاره به چگونگی سفرش به مکه گفت: در سال 1366 ماجرای کشتار  حاجیان در عربستان (که اغلب ایرانی بوده‌اند) به وجود آمد و سفرهای حج برای مدتی لغو شد و در سال 70 مجدداً راه‌اندازی شد. ستاد حج پیش‌بینی کرده بود که تعدادی از فرهنگیان نیز به این سفر بروند و زمانی که از من هم پرسیدند که آیا می‌روم یا خیر، با اشتیاق و بی‌درنگ پذیرفتم.
نگارش کتاب به اصرار امیرحسین فردی بود
وی با تاکید بر این که کتاب «حج» علی شریعتی را پیش از سفرش به مکه چندین بار خوانده بود، گفت: این کتاب تاثیر بسیاری بر روی من گذاشت و البته کتاب‌های دیگری هم می‌خواندم. همچنین در همان دوران با مرحوم امیرحسین فردی به سفری رفتم و ایشان در تمام طول سفر من را تشویق کردند که کتاب خاطرات حج خود را بنویسم و به دلیل اصرارهای ایشان بود که این سفرنامه را به نگارش درآوردم.
ناصری گفت: پس از بازگشت از سفر حج دست‌نوشته‌هایم از این سفر را به زنده‌یاد فردی دادم و هفته بعد دیدم ایشان بخش نخست سفرنامه‌ام را در «کیهان بچه‌ها» منتشر کرد و به من گفت ادامه این سفرنامه را هم بنویسم. می‌توانم بگویم نگارش و چاپ سفرنامه را مدیون فردی هستم.
برای ناصرخسرو از حج نوشتن ساده بود
علیانی نیز با تاکید بر این که نوشتن از حج در روزگار جدید دشوار شده است، تصریح کرد: برای ناصر خسرو خیلی راحت‌تر بود که از حج بنویسد؛ چرا که می‌توانست تنها اطلاعات سفرش را ارائه کند، اما امروز چنین اطلاعاتی را می‌توان به راحتی در فضای مجازی و به طور مثال سایتی هم چون ویکی پدیا پیدا کرد.
وی ادامه داد: البته احساسات را هم باید با احتیاط در سفرنامه‌های امروزی وارد کرد و اگر بیان این احساسات بیش از حد شخصی شود، مخاطب نمی‌تواند با آن ارتباط برقرار کند. در دنیای امروز همه چیز به سرعت در حال تغییر است و این که سفرنامه حج بنویسیم و دیده شود و چندین سال بعد هم درباره آن صحبت شود کار بسیار سختی است که محمد ناصری به خوبی از پس این کار برآمده است.
وی افزود: در ابتدای کتاب «جای پای ابراهیم» ناصری توصیفات بسیار خشکی دارد و قضاوت، همدلی و این گونه احساسات را در اثرش نمی‌بینیم؛ در حالی که در بخش دوم کتاب، جنس بیان، عاطفی می‌شود و از اطلاع‌رسانی سرد و بی‌روح بخش نخست فاصله می‌گیرد.
ناصری نیز در این زمینه گفت: در بخش ابتدای کتاب که فرودگاه و ورود به عربستان را توصیف کرده‌ام اتفاق خاصی وجود ندارد که انسان را تکان دهد و عواطف را تحت تاثیر قرار دهد و به همین دلیل تنها به توصیف محیط و وقایع پرداخته‌ام، اما در روند نگارش سفرنامه به جایی می‌رسم که احساسات برانگیخته می‌شود.
موضوع کتاب «جای پای ابراهیم» خود خداست
وی اظهار کرد: پیش از آن که وارد مکه شوم و خانه خدا را ببینم تصور می‌کردم حسی هم چون سفر به مشهد به انسان دست می‌دهد؛ در حالی که حضور در مکه حتی با مدینه هم متفاوت است، جهان‌بینی انسان را تغییر می‌دهد و به همین دلیل هم در این کتاب سعی کردم نثر و نگاهم در توصیف مکه، با مدینه و دیگر فضاها متفاوت باشد. موضوع در کتاب «جای پای ابراهیم» خود خداست و به همین دلیل هم ریتم فصل اول با فصل دوم که درباره مدینه و مکه است، متفاوت است و البته فصل سوم کتاب هم که درباره بازگشت به وطن است حال و هوایی متفاوت و به نوعی میهن‌پرستانه دارد.
این نویسنده کتاب «جای پای ابراهیم» را دل‌نوشته خواند و گفت: اگر مخاطب با این اثر ارتباط برقرار می‌کند، به دلیل اشتراکاتی است که با موضوع اثر داشته‌اند و من نیز خودم را به موضوع کتابم، یعنی خدا سپردم و آن را نوشتم و بیشتر می‌توانم بگویم این اثر دل‌نوشته است.
وی همچنین درباره طراحی کتاب نیز عنوان کرد: طرح جلد چاپ اول کتاب را در سال 72 مرحوم ابوالفضل عالی کار کرده بودند. چاپ جدید اثر نیز توسط انتشارات سوره مهر طراحی و منتشر شد.
در پایان این نشست محمد ناصری کتاب «جای پای ابراهیم» را برای علاقه‌مندان امضاء کرد و به گپ و گفت صمیمانه با آنها پرداخت. در حاشیه این مراسم، یکی از حضار برای کتاب «جای پای ابراهیم» شعری سروده بود که تقدیم به نویسنده اثر کرد.