طنز در قرآن کریم کارکرد بلاغی مهمی دارد

کاوه جوادیه، شاعرطنزپرداز، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، درباره کاربرد زبان طنز در قرآن اظهار کرد: طنز کاربرد مهمی در تأثیرگذاری کلام دارد و یکی از ابزارهای مهم بلاغی است که در متون ادبی و غیرادبی (کاربردهای روزمره) استفاده می‌شود. کاربرد طنز در قرآن کریم به عنوان یک متن ادبی و اثر بلاغی که ریشه شکل‌گیری علوم بلاغی در جهان اسلام است، بسیار جاافتاده، بامفهوم و بجا است و نمونه‌های بسیاری در این موضوع داریم. برای مثال خداوند در آیه‌ 54 سوره آل عمران، «و مکروا وَمَکَرَ اللّهُ وَاللّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِین»، به نوعی بیان مطایبه‌آمیز به کار برده است؛ یعنی طنز قوی و تأثیرگذار در پس مفهوم این آیه وجود دارد و خداوند با زبان خودمانی می‌فرماید: تو حقه بزن، خدا هم به تو حقه می‌زند و او در مکر و حقه از همه قوی‌تر است.

وی افزود: متأسفانه تعبیر نامناسبی از طنز رایج شده است و همگان بر این تصور هستند که طنز، مضحکه و هزل است؛ در حالی که طنز با این دو متفاوت است و حتی ممکن است صرفاً باعث خنده نشود؛ یعنی مفهومی عمیق در آن باشد که شنونده را به تفکر نیز وادارد.

جوادیه اظهار کرد: بررسی طنز کلامی در قرآن موضوع مفصلی است که قصد دارم بررسی آن را آغاز کنم. در بسیاری از آیه‌های قرآن شاهد نگاه و کلام طنز بجایی هستیم و شاید بسیاری از مفسران به حرمت‌ کلام‌الله به این سمت و سو حرکت نکرده‌اند اما بررسی این موضوع بسیار جالب خواهد بود.