لزوم تدوین سرفصل‌های جدید در رشته علوم قرآن/ مرز روشنی از نظر منابع میان مقاطع تحصیلی نیست
گروه دانشگاه: عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه باید سرفصل‌های جدید در رشته علوم قرآن و حدیث تدوین شود، گفت: باید تفاوت و مرز روشن و پررنگی بین مقطع کارشناسی از نظر منابع و مقطع ارشد وجود داشته باشد.
محمود کریمی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) و رئیس اداره همکاری‌های علمی و بین‌المللی این دانشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) با اشاره به نیاز به اصلاحات کلی در رشته علوم قرآن و حدیث، گفت: مشکل ما در مورد این رشته، منحصر به مشکلاتی نظیر وضعیت آموزشی حافظان قرآن نیست و در کل باید اصلاحاتی در این رشته صورت بگیرد.
وی افزود: ضعف‌های این رشته یک مقدار از این بابت است که به هرحال تعاریفی که برای سرفصلها و واحدهای درسی شده، نوع اساتیدی که برای رشته در نظر گرفته شده، منابع درسی و ... این‌ها همه نیاز به اصلاح دارند.
کریمی به ارائه راهکارهایی پرداخت و گفت: سرفصلها را وزارت علوم باید در نهایت تصویب کند. از طرف دیگر خود دانشگاهها هم می‌توانند اصلاحات خودشان را پیشنهاد بدهند و بعد از اینکه دانشگاه‌های مربوطه و گرو‌ه‌های علوم و قرآن پیشنهادشان را در گروه و دانشگاه خودشان نهایی کردند، این می‌تواند در وزارت علوم در واقع تصویب شود و مبنای کار قرار بگیرد.
وی ادامه داد: بحث دیگر، بحث سرفصل‌هاست. مسئله دیگر، منابع هستند. بسیاری از منابع این رشته منابعی هستند که در کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری، یعنی در سه مقطع این منابع مشترک هستند و جزو منابع اصلی به حساب می‌آیند؛ بنا بر این ما باید یک کاری کنیم که به هرحال یک تفاوت و مرز روشن و پررنگی بین مقطع کارشناسی از نظر منابع و مقطع ارشد وجود داشته باشد.
لزوم تربیت دانشجو به‌عنوان پژوهشگر
وی افزود: در مقطع دکتری هم که در واقع باید فراتر از متون خاص کار شود یعنی نه تنها دانشجو باید به متون مسلط باشد بلکه باید منابع را در این رشته بشناسد، بلکه باید هم اساتیدی داشته باشد که خودشان صاحب‌نظر و محقق باشند و دانشجو را بتوانند به‌صورت پژوهشگر تربیت کنند.
کریمی گفت: بحث منابع، یکی از بحث‌هایی است که خیلی می‌تواند در اصلاح اهمیت داشته باشد. بعد از منابع خود سرفصلها هستند. هنوز بسیاری از سرفصل‌های ما سرفصل‌های قدیمی و سنتی هستند که بخشی از آن‌ها هم مورد نیاز جامعه امروز نیست.
وی اظهار کرد: حدود 30 سال است که سرفصل‌های علوم قرآن به همان صورت مانده است. کم و بیش خود دانشگاهها تغییراتی داده‌اند ولی تغییراتی که در داخل دانشگاه انجام شود در حد کمی است. معمولاً دانشگاهها وقتی فشاری پشت سرشان نباشد خیلی کار جدی و عمیقی را در اصلاحات انجام نمی‌دهند؛ بنابراین این می‌طلبد که ما سرفصلها را یک بار دیگر با توجه به منابع جدیدی که تعریف می‌شود بازنگری کنیم. و به نیازهایی که جامعه قرآنی ما دارد مخصوصاً جامعه جوان ما، دبیرستانی‌ها، دانش‌آموزان و همینطور فرهیختگان ما به نوعی نیاز دارند و نیازهای عمومی کشور، نیازهای فرهنگی و تربیتی که قرآن می‌تواند به نوعی ما را به آن راه حل های اساسی جهت دهد و هدایت کند، توجه کنیم.
این عضو هیئت علمی دانشگاه اظهار کرد: با توجه به این نیازها باید سرفصل‌های جدید تدوین شود و یک مقدار می‌تواند تأثیرگذار باشد. مسئله دیگر، مسئله اساتید است. به هرحال اساتید رشته نیز گاهی به‌عنوان اینکه این رشته علوم قرآن هست و با قرآن سروکار دارد، هر کسی که به نوعی با حفظ قرآن و مباحث قرآنی آشنایی داشته، به‌راحتی می‌آید و به‌عنوان استاد می‌تواند مطرح شود. به نظرم ما باید تربیت استاد علوم قرآنی با توجه به اهداف جدید با توجه به نیازها و سرفصل‌های جدیدی که داریم آن را هم مد نظر داشته باشیم که به نوعی هر کسی نیاید در این رشته و وارد شود و باعث ضعف رشته شود شاید ما باید یک تمهیداتی اندیشیده شود که تربیت کنیم نیروهایی را که ابتدا پژوهشگر قرآنی شوند و بعد از اینکه دارای یک قابلیت پژوهشی خوبی شدند و منبع شناس شدند و به نیازهای قرآنی آشنا شدند بعد بتوانند مجوزی برای تعلیم و تدریس هم داشته باشند.
وی با اشاره به مشکل دیگری که در این زمینه وجود دارد، گفت: یکی از مشکلات وضعیت کار فارغ‌التحصیلان گروه علوم قرآن و حدیث است. بدون اینکه ما بازار کاری تعریف کرده باشیم و بدون اینکه جامعه‌ای را داشته باشیم که بتواند آن‌ها را جذب کند و فارغ‌التحصیلان قرآنی را بتواند بهشان کار بدهد و استخدام کند، دانشگاه آزاد، پیام نور و دانشگاه‌های دولتی و ... مرتب تعداد زیادی از این دانشجویان را جذب می‌کنند خود همین یکی از عوامل و آسیب‌هایی است که باعث افت و ضعف رشته علوم قرآنی شده خب دلیلش هم این است که خیلی راحت دانشجویان پذیرفته می شوند و منابع ساده ای نسبتاً می خوانند بعد حد نصابی هم که برای قبول شدن آن‌ها تعریف شده پایین است تعداد زیادی جذب می‌شوند بدون اینکه بازار کار جالب و مهمی برای آن‌ها وجود داشته باشد.
کریمی اظهار کرد: یک قدم این است که کاملاً محدود بشود، نه اینکه دانشجو بیاوریم و بگوییم بازار کارشان را چکار کنیم بدون هدف نگیریم. دانشجوی علوم قرآن، فقه، فلسفه که واقعاً ما برایش تعریف نکرده‌ایم که بالاخره در پنج سال آینده و ده سال آینده و در برنامه چشم انداز ما چه کار می‌خواهیم با آن‌ها انجام دهیم. جذب این دانشجویان فکر می‌کنم خودش یک مانع بزرگی می شود که هم باعث افت رشته می شود هم سرخوردگی فارغ‌التحصیلان بعد از فارغ‌التحصیلی می شود و به نوعی لوث شدن رشته و مباحث قرآنی را هم در پی خواهد داشت.
