آیت‌الله اعرافی در گفت‌وگو با ایکنا مطرح کرد
صدسالگی حوزه؛ حکایت پیشتازی و نوآوری در مسیر دین و دانش
مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه سهام‌دار اصلی حوزه در درون و بیرون از کشور، ایرانیان و مردم ایران بوده‌اند، گفت: حوزه علمیه در صد سال اخیر به ویژه بعد از انقلاب با دو تحول مهم یعنی فراملیتی شدن و تأسیس حوزه بانوان روبرو بوده است که سبب شده تا حوزه با قبل از خود تفاوت جدی داشته باشد.
آیت‌الله علیرضا اعرافی؛ مدیر حوزه‌های علمیه در گفت‌وگو با ایکنا، به مناسبت یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه مطالبی ایراد کرد، مشروح سخنان ایشان را با هم می‌خوانیم:
آنچه در این زمینه مورد تأکید ما بوده و هست بحث بازتأسیس حوزه است؛ زیرا حوزه علمیه هزار و 200 سال سابقه دارد. حوزه‌های علمیه در ایران ادوار پر رونقی را سپری کرده است، مثلا حوزه علمیه اصفهان در دوره صفویه و قرون دهم و یازدهم حوزه جامع و پرباری بود، افرادی چون ملاصدرا، میرفندرسکی و میرداماد را در فلسفه و محقق کرکی را در فقه و فردی چون مجلسی را در حدیث و در طبیعیات و ریاضیات و معماری شیخ بهایی را داشته است.
حوزه علمیه تهران، بزرگانی در فلسفه و حکمت داشت؛ حوزه شیراز و خراسان، حوزه ری و قم که سابقه هزار و 200 ساله دارد؛ بنابراین ایران، مهد حوزه‌های علمیه بوده است و همیشه حوزه‌های قویم و قوی اهل سنت و شیعه در ایران شکل گرفته است. بسیاری از متفکران اهل سنت نیز از ایران بودند از جمله: نویسندگان صحاح سته؛ کما اینکه نویسندگان کتب اربعه شیعه نیز از ایران هستند.
نکته جالب توجه اینکه حوزه‌های بیرون ایران نیز با وجود بزرگان و شخصیت‌های ایرانی پررونق بوده است؛ در حوزه نجف آخوند خراسانی، نائینی، شیخ اعظم انصاری، آقاضیاء عراقی، میرزای شیرازی و ... در عراق حضور داشتند و حوزه نجف مدیون آنان است. بنابراین تأکید بنده این است که ایران و علوم اسلامی بهم پیوند خورده است؛ علاقه و معنویتی که در ایران بود سبب شد تا ایران در علوم اسلامی، شیعه و حوزه‌داری پیشگام باشد؛ لذا سهام‌دار اصلی حوزه در درون و بیرون از کشور، ایرانیان و مردم ایران بوده‌اند و اختصاص به تشیع هم ندارد.
نسل امروز جامعه باید هویت پیدا کند و بداند در خلق تاریخ جهان اسلام، ایرانی و حوزه‌های علمیه ایران اثرگذار بوده است و اگر بخواهیم در مورد هر کدام از این حوزه‌ها سخن بگوییم یک ساعت وقت لازم دارد؛ حتی در علوم ریاضی و طبیعی و ... عناوین جهانی داریم.
تحولات شگرف در قم معاصر
قم معاصر و متأخر صد سال اخیر، البته یک حوزه متنوع، جدید و پیشرو است؛ بنده 20 ویژگی این صد سال اخیر حوزه به خصوص بعد از انقلاب را برشمرده‌ام. در 50 سال اخیر تحولات بزرگی در قم رقم خورده است که به عنوان نمونه به چند مورد اشاره می‌کنم: یکی از آن‌ها بحث جنسیتی است. حوزه‌های علمیه همیشه مردانه بوده است و البته ما همواره زنان بزرگی را از صدر اسلام تاکنون داشته‌ایم که در علوم مختلف اسلامی ایفای نقش کرده‌اند اما تک ستاره و پراکنده بودند و نخستین بار است که بعد از انقلاب حوزه‌های علمیه خواهران تأسیس شد و به حدی رشد کرده است که شانه به شانه حوزه آقایان می‌رود.
این تحول جدید در دنیای معاصر است که عالمان دین به صورت منسجم و نظام‌مند در بین بانوان تربیت شده و سر بر می‌آورند. به نظر بنده این پدیده جدید، رو به رشد و تعالی است. پدیده دیگر جدید قم، فراملیتی بودن حوزه است؛ حوزه در طول تاریخ حداکثر در بین چند کشور مانند ایران، عراق، لبنان و تا حدی پاکستان، هند و حوزه خلیج فارس رواج داشته است اما بعد از انقلاب آنقدر توسعه پیدا کرده که افرادی از بیش از صد کشور در حوزه علمیه تحصیل می‌کنند و در بیش از صد کشور هم هسته‌های حوزوی شکل گرفته است.
پدیده جدید دیگر فرا رشته‌ای بودن حوزه است؛ در نجف عمده تمرکز بر روی فقه بود؛ اما امروز در قم شاهد تنوع رشته‌ای در بسیاری از رشته‌های علوم اسلامی و انسانی هستیم که در درختواره دانشی که هزار نفر در طول 5 سال برای تدوین آن زحمت کشیدند منعکس شده است. این توسعه رشته، نشانگر عمق دانشی است که مرزهای دانش را پیش برده است.
گام‌های رو به جلوی حوزه
انتشار مجموعه 40 جلدی یکی از خروجی‌های صدمین سالگشت حوزه است. در 20 قلمرو نشان دادیم حوزه، گام‌های رو به جلو در فقه، تفسیر، حدیث و ... که بسط دانشی وجود دارد برداشته و مرز دانش را جابجا کرده است.
در پیام مقام معظم رهبری نیز این تعبیر وجود دارد، حوزه موفق کنونی و حوزه متصل به نهضت و نظام که تولیدات خود را با همه ضعف و قوت با میدان عمل گره زده است. این تحولات آنقدر وسیع و گسترده است که هم نیازهای نظام و انقلاب و نیز نیازهای جهانی را در برمی‌گیرد و عرصه‌هایی گشوده است که پاسخگویی به آن در تراز کافی نیست.
حوزه پیشرو و سرآمد یعنی اینکه از سکوی موفقیت فعلی پر بکشید و نگاهی به سمت افق‌های جدید و پاسخ به نیازهای متعدد و متکثر در سطح جهانی داشته باشیم؛ ما به 100 محور برای رشد و تعالی در قلمرو تبلیغی، دانشی، پژوهشی و آموزشی و ... نیاز داریم؛ بسیاری از رهنمودهای رهبری به خصوص در پیام ایشان مورد توجه است و بر روی آن کار می‌شود و کارگروه‌هایی در این عرصه تشکیل داده‌ایم و البته باید در این زمینه کارهای بیشتری انجام شود.
انتهای پیام مطالب مرتبط
