شرح حال علمی استاد محمدباقر بهبودی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، استاد محمد باقربهبودی در 86 سالگی و در شهر تهران دیده از جهان فروبست. دیدگاه‌‌های او در پالایش حدیث و فعالیت‌‌هایش در گزینش روایت‌‌های معتبر شیعه به ویژه در دهه 60 بحث‌‌های بسیار برانگیخت و آثاری محسوس بر دیدگاه معاصران داشت. یادداشت زیر گزارشی به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدمحمد علی ایازی است که در اختیار ایکنا قرار گرفته است.

محمدباقر بهبودی  در آبان (1307 ش/ 1347 ق)، در مشهد به دنیا آمد. او در 1327 تحصیلات مذهبی خود را در حوزهی علمیه مشهد آغاز کرد.

در سال‌های نخستین تحصیلی‌اش آثاری چون شرح بر صمدیه و عوامل ملامحسن، قاطع البرهان فی علم المیزان، اسلوب جدید در شناسایی تجوید، میثم تمار و آیین دوستی و مردم‌داری را تا سال 1327 تألیف کرد.

در سال 1333 به قم و سپس به نجف مسافرت کرد و در سال 1335 به مشهد بازگشت. در سال 1337 به تهران آمد و تصحیح، مقابله، تحقیق و تألیف کتب را آغاز کرد.

اساتیدش محمدتقی نیشابوری، معروف به ادیب دوم، میرزا هاشم قزوینی و احمد یزدی بودند. در نجف نیز از محضر اساتیدی همچون آیات عظام سید ابوالقاسم خویی، سید محسن حکیم و عبدالهادی شیرازی بهره برد.

او در سال‏‌های 1352- 57 به تدریس مسائل موضوعی قرآن پرداخت و نیز به مطالعه‏‌های رجالی- حدیثی ادامه داد و پس از آن چند سالی (1369- 72) در دانشگاه تربیت‏‌مدرس، به تدریس علوم رجالی پرداخت.

تصحیح، تحقیق و مقابله‌ المیزان فی تفسیر القرآن از جلد 7 تا جلد 20 و بحارالانوار از جلد 17 تا آخرین مجلد به جز جلدهای 77 و 78 از او است. 

بهبودی آثار دیگری در زمینهی قرآن، تفسیر، فقه، علوم قرآنی، تاریخ و حدیث دارد  که مشهورترین آن‏ها در علوم قرآن، معانی القرآن (ترجمه و تفسیر قرآن)،  تدبری در قرآن (در دو مجلد)  و معارف قرآنی  است که حاوی مجموع 16 مقاله در موضوعات قرآنی، ادبی و فقهی است.

از جمله آثار مهم حدیثی او گزیده جوامع اولیه حدیثی شیعه: صحیح الکافی (3 جلد) و ترجمه آن به نام گزیده کافی (6 جلد)،  صحیح التهذیب (2 جلد) و ترجمه آن به نام گزیده تهذیب (5 جلد)،  صحیح الفقیه (1 جلد) و ترجمه آن به نام گزیده فقیه (2 جلد).  معرفة الحدیث و تاریخ نشره و تدوینه و ثقافته عند الشیعة الامامیة  و همچنین علل الحدیث است.

با این همه، برخی از دیدگاه‌های ویژه او در نقد حدیث و ترجمه قرآن با نظرهای متفاوت و گاه با مخالفت‌های جدّی روبه‌رو بوده است (از جمله رک. خرمشاهی، بهاء الدین، "دربارهی معانی القرآن"، کیان، ش17، ص55- 60؛ استادولی، حسین، "ترجمه‌ای اسف‌انگیز از قرآن کریم"، مترجم، ش10، سال سوم، ص93- 123).