وقف درآمد دو روستا برای کتاب در دوره قاجار

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حجت‌الاسلام و المسلمین رسول جعفریان به تازگی در وبلاگ خود مطلبی منتشر کرده که نشان می‌دهد در دوره قاجار ده‌ها نسخه خطی از درآمد دو روستا وقف شده است.

در این یادداشت چنین می‌خوانیم: «مدت‌ها قبل در همین وبلاگ از یک نسخه از آثار بیرونی یاد کردم که از درآمد دو روستا در بخش ماربین اصفهان به نام موران و طهرانچی برای طلاب علوم دینی اصفهان وقف شده بود. بعدها که نسخه‌های کتابخانه ابن مسکویه اصفهان را بیشتر ملاحظه کردم، متوجه شدم که تعداد زیادی از کتاب‌های مزبور از درآمد همین دو روستا وقف شده است.

یکی، دو بار دیگر هم اشاره کرده‌ام که در اروپا و آمریکا، کسانی از ثروتمندان هستند که فرزندی ندارند و غالباً اموال خود را برای دانشگاه‌ها وقف می‌کنند. در کشورهای عربی، شاهزادگان این قبیل کارها را انجام می‌دهند. اما در کشور ما، نه ثروتمندان چنین می‌کنند و نه شاهزاده‌ای مانده است که چنین کارهایی را انجام دهد. اگر ثروتمندی هم باشد، بعید است که بدون فرزند باشد و بعد هم بعید است که وقف کند، تازه بعید است که برای کتابخانه وقف کند.

اما در قم و برخی از شهرها گه‌گاه علما، مؤسسات فرهنگی تأسیس می‌کنند و کتابخانه‌ای هم می‌سازند. نمونه‌اش کتابخانه مرحوم آیت‌الله مرعشی یا پیش از آن کتابخانه مسجد اعظم است که توسط آیت‌الله بروجردی تأسیس شد. حالا هم مؤسسات زیادی در قم است که هر کدام یک کتابخانه دارد. این مؤسسات گاه ویژه کار فرهنگی است، گاهی هم پوششی برای کارهای تجاری و ثبت دوام در جریده عالم. هر چه است باید گفت خداوند خیر دهد.

در اینجا دلم خواست تعدادی از صفحات اولیه این آثار را که از درآمد این دو روستا وقف شده و حتی در برخی قیمت‌ها هم که مربوط به اواخر دوره قاجار است آمده، (مثلاً پانزده تومان برای یک اثر) در اینجا بیاورم.

اصل این وقف متعلق به شخصی به نام بهرام‌بیک است و تاریخ‌ها معمولاً مربوط به اواخر قرن سیزدهم و اوائل قرن چهاردهم مثلاً 1313 قمری است.

از یکی از این نوشته‌ها چنین برمی‌آید که در مجموع 79 جلد وقفی از درآمد این دو روستا بوده است. بر اساس این وقف، قرار بوده است که هر ماه رمضان، کتاب‌ها چک شود که سر جایش هست یا خیر و سالم است یا نه. در برخی از تصاویر زیر، تاریخ‌های چک کردن هم آمده است.